Hybride (biologie)

In de biologie is een hybride oftewel kruising het resultaat van seksuele voortplanting van twee verschillende planten of dieren. Een wat minder elegant woord is "bastaard". Hetgene wat gekruist wordt, de beide ouders, moeten herkenbare eenheden zijn, zoals:

• Twee erkende soorten, ondersoorten, variëteiten, cultivars, rassen, etc. Zo is bijvoorbeeld Gekruist raaigras (Lolium ×hybridum), een kruising van Engels raaigras (Lolium perenne) met Italiaans of Westerwolds raaigras (beide Lolium multiflorum) .
• Twee inteeltlijnen van rassen. Bijvoorbeeld een kruising van twee inteeltlijnen van spruitkool, maïs, aardbei, etc.

Een kruising is meestal tussen twee soorten uit hetzelfde geslacht, maar ook kruisingen tussen twee soorten uit verschillende geslachten komen voor, bijvoorbeeld Triticale. Soortkruisingen komen ook in de natuur voor, al dan niet in combinatie met polyploïdie. Voor botanische namen van kruisingen zie hybridennamen.

Bij plantenveredeling wordt veel gebruikgemaakt van hybriden. De eerste generatie na een kruising noemt men een F1-hybride, de tweede generatie een F2-hybride, enz. Veel als zaad verhandelde cultivars zijn F1-hybriden tussen twee inteeltlijnen. Dit heeft als voordeel dat daarmee een grote mate van uniformiteit te bereiken is.

Voor dieren geldt hetzelfde. De meeste legkippen, slachtkuikens en vleesvarkens zijn hybriden tussen twee sterk ingeteelde rassen. De voordelen zijn heterosis en een grote uniformiteit van het nageslacht.

Bij de karperachtigen in Europese en Aziatische wateren treedt ook vaak hybridisatie op in natuurlijke omstandigheden, waarschijnlijk door de massale paringen van verschillende soorten in hetzelfde seizoen en hetzelfde water, waarbij eieren en sperma vrijelijk in het water worden verspreid. Over het algemeen zijn de nakomelingen van twee verschillende soorten niet vruchtbaar.

De hybriden van Pelophylax- soorten (groene kikkers) hebben een aparte status. Ze worden klepton genoemd omdat ze zich weer met één van de oudersoorten kunnen voortplanten en in sommige gevallen ook onderling, maar zonder vermenging op van het genetisch materiaal van de geslachtscellen. De mengvorm is ook te talrijk om afkomstig te zijn van kruisingen tussen de oudersoorten. De bastaardkikker is een klepton. Samen met de poelkikker en de meerkikker vormt hij een synklepton.

Hybriden van diersoorten

• lijger/teeuw
• muilezel/muildier
• bastaardkikker, de meest algemene vorm van de groene kikker
• kruising tussen een kameel en een dromedaris

Referenties