Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Hofland (geslacht)
| Huis Hofland | ||
| ||
| Wapenbeschrijving | Een keper van sabel op een velt van zilver met als helmteken twee afgekapte stokken. Waarvan de linker in zilver en de rechter in sabel | |
| Wapenspreuk | En attendant j'espère (Al wachtende hoop ik) | |
| Stamvader | Hugo van Rietwijk (1248-1266) | |
| Zijtakken |
Hofland tot Hillegersberg, Hofland tot Bleiswijk | |
| Titels |
Heer van Hofland (tot 1480), Baljuw van Bleiswijk (1539-1661) | |
Hofland (ook: van Hofland) is de naam van een oud-adelijk geslacht uit het Graafschap Holland dat van oorsprong uit Kennemerland komt en later bestuurders Rijnland en Schieland voortbracht. Het geslacht is in de 13e eeuw ontstaan uit de heren van Rietwijk.
Geschiedenis
Oorsprong
Het geslacht ontleent zijn naam aan het het grafelijk domeinhof "Hofland" gelegen tussen Heemskerk en Beverwijk. De familie van Rietwijk, waaruit het geslacht Hofland ontstaan is, speelde in de 13 eeuw een belangrijke rol bij het hof waar zij tevens hun stamslot Assumburg bezaten. Hugo van Rietwijk (1248-1266), stamvader van het geslacht en vermoedelijk eerste heer van het Hofland, was een vertrouweling van Rooms koning Willem II van Holland en stond hem bij in zijn beleg van Kaiserswerth, Dortmund en Aken. Omstreeks 1248 werd een deel van de restanten van het Hofland verkocht aan Simon van Haarlem en Wouter van Egmond, (aan)verwanten van Hugo[1]. Het moet dus in deze periode geweest zijn dat Hugo zijn rol als grafelijk vertegenwoordiger werd omgezet tot een ambachtsheerlijkheid.
Het grondgebied van het Kasteel Hofland behoorde tot de schenking gedaan door Sicco, broer van graaf Dirk III van Holland, in 993 wat boven de geest van Noorddorp in Heemskerk gelegen was. De grond blijft bijna 300 jaar in eigendom van de abdij van Egmond, aan wie de schenking was gedaan. Het huis moet omstreeks 1260 in het bezit gekomen zijn van de familie van Rietwijk want in 1660 worden de dan 600 jaar oude rechten aangehaald[2]. De abt van toen, Nicolaas van Sassenheim, verleent op 18 oktober 1266 vrijheid aan enige horigen van de abdij op verzoek van voorgenoemde Hugo van Rietwijk[3]. Het is goed mogelijk dat deze dienstleden bij de verkoop behoorden en dat het huis dus in 1266 van eigenaar gewisseld is.
Toen Hugo van Rietwijk overleed moest er een flink erfenis verdeeld worden met goederen in Heemskerk, Velsen, Rietwijk, en Hofland. Zijn oudste zoon Wilem van Velsen erfde de kastelen Assumburg, Rietwijk, Spijk en Bekestein maar voor zijn jongste zoon Dirk had hij het ambacht en kasteel Hofland bedacht. Het is dan ook deze Dirk die als eerste de naam Hofland ging gebruiken.
Verhuizing naar het zuiden
Het geslacht heeft maar ruim 300 jaar rondom Heemskerk, Hofland, Beverwijk en Velsen gewoond maar is uiteindelijk vertrokken richting het zuiden van Holland. Reeds in 1339 wordt overigens al een Hugo van Hofland vermeld met land in Rijswijk naast Delft. Dat hij hier ook woonde wordt bevestigd door zijn grafzerk in de Oude Kerk van Delft[4].
De defacto verplaatsing van het geslacht vind echter pas ruim 100 jaar later plaats wanneer Claes Hofland in 1463 wordt aangesteld als bode van de dijkgraaf van Schieland. Claes huwde naar alle waarschijnlijkheid met een dochter van Aernt van Egmond, heer van Zegwaard en baljuw van Schieland, en was na diens dood aangesteld door zijn opvolger en aanverwant. De familie bleef enkele decenia in Zegwaard wonen maar verplaatse al snel naar Rotterdam, waar zij vanaf het begin van de 15e eeuw deel uitmaakten van de regenten die de omliggende ambachten bestuurde.
De familie heeft door de eeuwen heen vele bestuurlijke functies vervuld in de baljuw- en hoogheemraadschappen Rijnland en Schieland. Tevens bestuurde zij ook verscheidene ambachten die hieronder vielen zoals Zegwaard, Zevenhuizen, Bleiswijk, Hilligersberg, Rotteban, Schiebroek, Wildevenen en Moerkappelle.
Vrouwelijke lijn
Bijzonder is dat het meerdere malen voorkomt dat de naam wordt doorgegeven via de vrouwelijke lijn. Door het doorgeven van de naam Hofland via de vrouwelijke lijn (dit gebeurt maar liefst drie keer binnen één generatie) zijn er verschillende zijtakken van de familie ontstaan. Deze zijn hieronder aangegeven door het huwelijk met de man ook aan te geven.
Schrijfwijze
De naam werd vroeger zowel met als zonder 'van' geschreven. Deze namen werden door elkaar gebruikt. Door de eeuwen heen is de schrijfwijze van de naam steeds veranderd. In de de 14e eeuw werd de naam vaak aangeduid met 'Van Hofland', terwijl vanaf de 15e en 16e eeuw veelal gekozen wordt voor 'Hoflan(d)t' of 'Hofflan(d)t'. Tegenwoordig wordt de schrijfwijze 'Hofland' gehomologeerd.
Bezittingen
Kennemerland
In Kennemerland bezaten ze naast het kasteel Hofland een groot deel van de grond in Noorddorp en een huizing met landgoed in Heemskerk naast de kerk[5]. Tevens bezaten ze ten minste 6 boederijen en verscheiden landerijen rondom het kasteel Adrichem in de heerlijkheid Hofland en de stad Beverwijk[6], het meerendeel van de grond in de Kaag te Assendelft[7], en een groot goederencomplex bij het kasteel te Spijk, wat ook tot het familiebezit behoorde[8][9].
Rijnland
In Rijnland was het bezit geconcentreerd in Zegwaard, een dorpje dat tegenwoordig onderdeel is van Zoetermeer, en Bleiswijk. Zo bezaten ze als schout van Zegwaard het kasteel Palenstein in het centrum van het dorp[10], het Hilhuys op de Hildam met de omliggende goederen en rechten[11], de gehele visrechten van de Hildam tot en met Rotterdam[12], ongeveer 50 hectare grond in het ambacht Zegwaard[13], het baljuwsambt van Bleiswijk met het bijbehorende kasteel Kranenburg en een herenhuis in het dorp van Bleiswijk[14].
Schieland
De Schielandse bezittingen waren vooral gelegen rondom de stad Rotterdam en Honselersdijk. Hieronder viellen onder andere het landgoed Foreest in Rubroek[15], visrechten op de Rotte, visrechten van Baersmeer met landerijen in Ommoord[16], meerdere huizen en landerijen in de stad Rotterdam en het huis Stompersdijk bij Honselersdijk[17].
Genealogische Schets
Hieronder volgt de genealogische schets van het geslacht Hofland in Rijn- en Schieland.
- Claes Hofland (ca. 1463), bode van de dijkgraaf van Schieland
- Arend (Aert) Claesz. Hofland (ovl. 1507), heemraadsbode van Schieland, schout van Zegwaard.
- Claes Aertsz Hofland (ovl. < 1528), bode en baljuw van Rijnland.
- Arend (Aert) Claesz Hofland (geb. 1520), bode, baljuw en dijkgraaf van Schieland, schout van Hilligersberg, Rotteban en Schiebroek, ambachtsbewaarder van Hilligersberg,
- Meynsgen Claesdr. Hofland (ovl. 1593) x Pieter (N.N.), bezat Huis ten Hoeck in Hilligersberg
- Claes Pietersz. Hofland (ovl. 1614), bezat Huis ten Hoeck, ambachtsbewaarder van Hilligersberg
- Aert Claesz. Hofland (geb. 1590), bezat Huis 'Wapen van Roomen', poorter van Rotterdam, procureur van Schieland
- Claes Pietersz. Hofland (ovl. 1614), bezat Huis ten Hoeck, ambachtsbewaarder van Hilligersberg
- Gerrit Aertsz. Hofland (geb. 1496), schout van Zegwaard, heemraadsbode van Schieland, heemraadsbode van Rijnland, schout van Hillegersberg en Rotteban, schout van Schiebroek, schout en baljuw van Bleiswijk.
- Claes Gerritzsz. Hofland (geb. 1526), bode van Schieland.
- Meynsgen Gerritsdr. Hofland (ovl. 1578) x Goossen Pieterz. Bijl (geb. 1525), schout van Zevenhuizen.
- Pieter Goossensz. Hofland (geb. 1562), schout en baljuw van Bleiswijk.
- Gerrit Pietersz. Hofland (geb. 1589), schout, baljuw en ambachtsbewaarder van Bleiswijk
- Abraham Gerritsz. Hofland (geb. 1621), schout en baljuw van Bleiswijk, procureur van Schieland
- Adrianus Abrahamsz. Hofland (geb. 1657), schout van Wildevenen en Moerkapelle.
- Cornelis Gerritsz. Hofland (geb. 1622), bode van Bleiswijk
- Abraham Gerritsz. Hofland (geb. 1621), schout en baljuw van Bleiswijk, procureur van Schieland
- Arend Pietersz. Hofland (geb. 1603), notaris te Rotterdam
- Pieter Arentsz. Hofland (ovl. 1674), advocaat te Rotterdam
- Gerrit Pietersz. Hofland (geb. 1589), schout, baljuw en ambachtsbewaarder van Bleiswijk
- Pieter Goossensz. Hofland (geb. 1562), schout en baljuw van Bleiswijk.
- Maertgen Gerritsdr. Hofland (ovl. 1572) x Cornelis Cornelisz. Snijer (ovl. 1570)
- Cornelis Cornelisz. Hofland (ovl. 1624)
- Gerrit Cornelisz. Hofland (ovl. 1655), schepen van Bleiswijk (tot 1655)
- Claes Cornelisz. Hofland (ovl. 1680), schepen van Bleiswijk (vanaf 1655)
- Cornelis Cornelisz. Hofland (ovl. 1624)
- Claes Aertsz Hofland (ovl. < 1528), bode en baljuw van Rijnland.
- Arend (Aert) Claesz. Hofland (ovl. 1507), heemraadsbode van Schieland, schout van Zegwaard.
Wapen
Een keper van sabel (zwart) op een velt van zilver met als helmteken twee afgekapte stokken. Waarvan de linker in zilver en de rechter in sabel. De wapenspruik luid "En attendant j'espère", of in het Nederlands "Al wachtende hoop ik".
Bronnen, noten en/of referenties
|
