Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Halsslagader
| halsslagader | ||
| arteria carotis communis | ||
| Slagader | ||
| ||
| De rechter halsslagader (arteria carotis communis). | ||
| Voorziet | hoofd en nek | |
| Oorsprong | aortaboog, truncus brachiocephalicus | |
| Vertakkingen | arteria carotis interna, arteria carotis externa | |
| Ader | vena jugularis | |
| Gray's Anatomy | 143,549 | |
| MeSH | A07.231.114.186.200 | |
| Dorlands/Elsevier | a_61/12153659 | |
De halsslagaders oftewel strotslagaders oftewel hersenslagaders oftewel
arteria carotis communis zijn de slagaders die aan weerszijden van de hals, langs de luchtpijp en de slokdarm van borst tot aan het hoofd lopen.
Men spreekt veelal over de arteriën (ev.: arterie : slagader).
De halsslagaders voorzien het hoofd en de nek van zuurstofrijk bloed. In de nek splitst de a. carotis communis zich in een arteria carotis interna en een arteria carotis externa. Het traject proximaal van deze splitsing wordt arteria vertebralis genoemd. De linker en de rechter arterie kennen grotendeels hetzelfde verloop. Enkel de oorsprong van de twee halsslagaders is verschillend. De linker a. carotis ontspringt rechtstreeks vanuit de aortaboog (arcus aortae). De rechter a. carotis ontspringt uit de truncus brachiocephalicus, een bloedvat dat uit de aortaboog ontspringt en waaruit zich tevens de rechter arteria subclavia afsplitst. Door deze anatomie kent de linker a. carotis zowel een thoracaal als een cervicaal deel; de rechter ontspringt zo dicht bij de nek dat een thoracaal deel ontbreekt.
Thoracaal verloop a. carotis
De linker a. carotis wordt door de musculus sternohyoideus en thyroideus, de voorste delen van de linker long en pleura, de linker vena brachiocephalica en de overblijfselen van de thymus gescheiden van het manubrium van het sternum. Aan de achterzijde liggen de trachea, oesofagus, nervus laryngeus recurrens en de ductus thoracicus. Rechts ligt de truncus brachiocephalicus, en daarboven liggen de trachea, de venae thyroideae inferiores en de overblijselen van de thymus, aan de linker zijde liggen de linker nervus vagus, de linker nervus phrenicus, de linker long en bijbehorend longvlies. De linker a. subclavia ligt iets naar posterior en lateraal van de a. carotis communis.
Cervicaal verloop a. carotis
Het verloop in de hals is voor zowel links als rechts vergelijkbaar. De halsslagaders liggen hier relatief dicht bij elkaar. In het eerste deel ligt alleen de trachea als belangrijke structuur tussenbeide. In een hoger traject liggen ook de schildklier, de larynx en de farynx tussen de carotiden. Beide halsslagaders lopen vanaf een punt achter het sternoclaviculaire gewricht schuin omhoog naar het thyroïdkraakbeen. Hier, ter hoogte van de vierde halswervel, splitst de a. carotis zich in de a. carotis interna en externa. De a. carotis interna kent daarbij een dieper verloop (de schedel in) dan de a. carotis externa. De a. carotis interna voorziet met name de hersenen van bloed. De a. carotis externa daarentegen verloopt veel oppervlakkiger en kent vele aftakkingen die de nek en het gezicht voeden.
Collaterale circulatie
Indien een van de carotiden wordt afgesloten of onderbonden, dan zorgt de collaterale circulatie in het hoofd ervoor dat wezenlijke structuren toch van bloed worden voorzien. Deze collaterale circulatie bestaat uit vele verbindingen tussen de twee halsslagaders en groei van de takken van de a. subclavia, die als back-upvaten kunnen fungeren als een van de carotiden geen bloed meer kan doorlaten. Buiten de schedel worden de belangrijkste collateraalverbindingen gevormd door de arteria thyroidea superior en inferior, de arteria cervicalis profunda en de arteria occipitalis. De arteria vertebralis kan als back-up dienen voor de a. carotis interna.
Variaties
De rechter halsslagader splitst zich in 12% van de gevallen pas boven het sternoclaviculaire gewricht af van de truncus brachiocephalicus. In andere (zeldzame) gevallen splitst de rechter a. carotis zich direct af uit de aorta of samen met de linker a. carotis. De linker a. carotis splitst zich zelden af tezamen met de linker a. subclavia; meestal is er in een dergelijk geval sprake van transpositie van de aortaboog.
Over het algemeen kent de a. carotis communis tot de splitsing in a. carotis interna en externa geen aftakkingen. Soms vormt de a. carotis communis echter de oorsprong voor de a. thyroidea superior of diens laryngeale tak, de a. thyroidea inferior, de arteria pharyngea ascendens of, uiterst zelden, de a. vertebralis.
Klinische significantie
De halsslagader kan worden gebruikt voor het meten van de polsslag, als deze om welke reden dan ook aan andere slagaders niet of niet goed voelbaar is.