Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie en digitaal erfgoed, wenst u prettige feestdagen en een gelukkig 2025
Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Het Glijslijpen is een natuurlijk proces voor de industriële oppervlaktebewerking van overwegend metallische werkstukken, maar ook niet-metalen als kunststoffen, steen, hout, leder, rubbers en elastische materialen. Werkstukken worden beperkt zodat er een lagere oppervlakteruwheid wordt bereikt (de waarde voor de gemiddelde ruwheid van een profiel heeft de eenheid Ra). De te verwerken werkstukken worden in een container (bak) samen met slijpende deeltjes (zogenaamde chips) en gewoonlijk een additief in waterige oplossing (compound) toegevoegd. Een oscillerende of roterende beweging van de werkbak resulteert in een vibrerende beweging tussen het werkstuk en het slijpelement, dat een materiaalverwijdering op het werkstuk veroorzaakt en de structuur veranderd, in het bijzonder aan de randen daarvan. Het oppervlaktebeeld, ook de oppervlaktestructuur van de werkstukken, de ruwheid, materiaalverwijdering en de afbrekende prestatie die worden bereikt kunnen door de gebruikte machines en media (chips en compounds) bijna eindeloos worden gevarieerd.
Het glijdend slijpen is in de DIN 8589 vastgelegd. Na het bedrijf Walther Trowal ("Trommel-Walther", 1931), die de slijptechniek eerst industrieel gebruikte, is het "gleitschleifen" in Duitsland ook bekend onder bepaalde wettelijke voorwaarden (licentie) onder de merknaam Trowalisieren. In de Verenigde Staten en Europa daarentegen staat glijslijpen ook wel bekend onder de naam trommelen en rotofinish(en), genoemd naar de firma Rotofinish die in 1991 is overgenomen door Rösler ("Rösler Oberflächentechnik GmbH", 1933). De Rösler Group werd 2 jaar later dan Walther Trowal opgericht en is daarnaast actief in de engineering en productie van machines voor glijslijptechniek. De volgende bewerkingsdoelstellingen kunnen o.a. worden bereikt door middel van glijslijpen:
De containers zijn gemaakt van staal, die zijn aan de binnenkant voorzien van polyurethaan of rubberbekleding voor geluids- en schuurbescherming, of als plastic wordt gebruikt, is polyvinylchloride en polypropyleen meer voorkomend. De motoren brengen de werkbak in een trillende beweging die de bewerking bewerkstelligt. In zeldzame gevallen zijn er houtcontainers, maar worden bij een houten werkbak voor een deel werkstukken, slijpkorrels en compounds opgenomen in het materiaal, waardoor slechts gewerkt kan worden met één hetzelfde materiaal en compound.
De slijpmedia, ook wel chips genoemd, zijn tussen 1 mm en 80 mm groot en kunnen zeer verschillende vormen hebben. De aanwezigheid van slijp- of polijstmineralen bepaalt hun agressiviteit, slijtage en de haalbare gladheid van het oppervlak van de werkstukken.
Slijpmedia worden op verschillende manieren vervaardigd:
Van keramiek; keramische chips zijn schurende mineralen worden gemengd met klei, de massa wordt dan geëxtrudeerd en gesneden. Vervolgens wordt de slijpende media gebakken.
Gemaakt van plastic; bij kunststof chips worden de schurende mineralen en synthetische hars gemengd en gegoten in matrijzen waarin ze verharden.
Van natuurlijke producten; bijvoorbeeld walnootkorrels en maïsgranulaat voor polijsten van werkstukken
Van staal; voor het roesten en reinigen van boringen, voor het afbramen van gaten die in elkaar worden geboord Slijpende media in piramide vormSlijpende kunststof chip (gebonden) in piramide vorm
De compound dient om de resulterende slijtage van de slijpmedia en de verwijdering van de werkstukken te absorberen af te voeren. De meeste compounds bevatten ook stoffen ter bescherming tegen corrosie en voor ontvettingen. Beitsen kan door zure compounds worden uitgevoerd. Bij vlakke werkstukken of metalen onderdelen worden ook losmakende media (kunststof kogels < 1 mm) toegevoegd om te voorkomen dat de werkstukken aan elkaar vastzitten (adhesie).
Proces
In de regel is het schuiven slijpen een discontinu proces; Veel onderdelen en slijpschijven worden in de machine samengevoegd en de werkstukken worden na het einde van de bewerking verwijderd. Er zijn echter ook methoden die de continue werking mogelijk maken.
Het verkrijgen van de beweging bepaalt de aard van het proces. Er zijn zes verschillende varianten: trommelen, vibrerende afwerking, dompelslijpen, sleepslijpen, centrifugaal slijpen en surf-finishen.
Milieu
De verdere behandeling en verwijdering van het daaruit voortvloeiende afvalwater (waterige oplossing met compound, chips en afgiftemiddel, afgeschuurde materialen) wordt steeds belangrijker. Terwijl in het verleden afvalwater vaak niet goed werd afgevoerd, worden deze nu in een gesloten circuit verwerkt en hergebruikt met proceswater-recyclingsystemen. De periode waarin een dergelijke cyclus kan worden gebruikt zonder een volledige vernieuwing van het water hangt veelal af van het type slijpmedium en de stoffen die aanwezig zijn in het proceswater (slijtage, behandelingsmiddelen, oliën, enz.). Huidige gebruikstijden zijn tussen een week en een jaar. De waterbehandeling vindt gewoonlijk plaats door zeven of centrifugeren of chemische behandeling (flokkulering). Deze methoden kunnen ook in combinatie worden gebruikt.
ISF® - Isotropisch Superfinish
Bij de ISF® draait het om een door REM Chemicals, Inc., USA, wereldwijd gepatenteerde en door Rösler Oberflächentechnik GmbH, DE, ontwikkelde chemisch versneld glijslijpproces. Het proces zet een gebruikelijke glijslijp uitrusting en niet-afgevende slijpmedia in om een isotroop oppervlak te verkrijgen. Oppervlakteruwheid kleiner dan of gelijk aan Ra 0,02 μm kan worden bereikt. Deze oppervlakken worden gekenmerkt door de hoogste prestaties in termen van wrijvingsweerstand, geluid afgifte en slijtage van de werkstukken. De ISF® methode wordt al jaren in verschillende industrieën ingezet zoals voor de productie van lagers en tandwielen, fabricage van aandrijftechniek, elektriciteitsopwekking en vliegtuigmotoren, bijzonder succesvol voor onderdelen die worden blootgesteld aan extreem hoge belastingen. Het wordt ook gebruikt in het militaire veld en is FAA gecertificeerd. Door ISF® werkwijze wordt het oppervlak van het wrijven tegen elkaar werkstukken verbeterd en is verhoogd, waardoor tijd, energie besparen en de kosten worden bespaard.
Glijslijpmachines (vooral bij metaalbewerking) worden in de meeste gevallen aangevuld met reinigings- en droogapparatuur. Door het gebruik van transportbanden en automatische scheiding van bewerkte werkstukken en slijpmedia kan het proces grotendeels worden geautomatiseerd.
Toepassingen
Door middel van glijdend slijpen kunnen werkzaamheden zoals afbramen, kantenafronding, slijpen, vergladden, polijsten, ontvetten, ontkalken, roestverwijdering, matteren en verdichten worden uitgevoerd. Industrieel wordt het nagenoeg in elke productieomgeving ingezet, waaronder: automobiel, brillen, coating, gereedschappen, gieterij, glas, horeca, horloges, houtbewerking, juwelen, kunst, kunststof, luchtvaart, machinebouw, medische implantaten en protheses, munten, natuursteen, pons- en stanstechniek, scheepsbouw en -werven, smederij, sport, staalbouw en -handel, transmissie, en ook opkomende industrieën zoals 3d printen (additive manufacturing).
Voor de kantafronding van producten heeft het glijdend slijpen meerdere voordelen in vergelijking met handmatig bewerken:
Langer gebruiksduur, dus minder stilstand
Gladdere oppervlakken of randen op het werkstuk, daarom is er met een reproduceerbaar resultaat minder herwerking vereist
In het geval van gecoate gereedschap kunnen druppels selectief worden verwijderd
Bij houtverwerking kan de volgende stap na het ontbinden en polijsten in dezelfde werkbak worden gekleurd.
Grootste spelers
Er zijn weinig spelers in de markt voor het produceren van installaties voor glijslijptechniek, 3 noemenswaardige ondernemingen zijn:
