Germaanse invasie in West-Europa (341 – 597)

De Europese Middeleeuwen begonnen met de oprichting van de Germaanse koninkrijken in West-Europa. De macht verschoof van het Romeinse Rijk naar de barbaren en de plaatselijke volkeren versmolten met de Germaanse invallers. Sommige volkeren hadden zich al eerder in het rijk gevestigd en vochten toen als bondgenoten tegen de Hunnen en andere vijanden van Rome.

De verhuizing van Germaanse en Slavische volkeren in het Romeinse Rijk was een van de grootste volksverhuizingen ooit. Het maakte deel uit van de politieke en culturele verschuiving in het Middellandse Zeegebied. Zowel de handelsrelaties als de diplomatieke relaties (staat en kerk) werden niet helemaal verbroken. Er was noch steeds contact tussen het oostelijke en het westelijke Middellandse Zeegebied en tussen Noord-Europa en Zuid-Europa.

Vanwaar die Germaanse stammen kwamen is niet altijd even duidelijk. Vermoedelijk komen de West- en Oost-Germaanse volkeren uit het noordoosten van Europa. Volgens de taal is er een verschil tussen die groepen. Rond 300 kwamen de Hunnen vanuit Azië in onze streken terecht en drukten men de Germaanse volkeren Europa in. De Hunnen hadden een nieuwe tactiek en zo waren de Germanen niet opgewassen tegen dit vreemde volk. Er was vooral een grote druk aanwezig op de Ostrogothen. Zij werden aangetrokken door het Romeinse rijk, omdat dit toch voor welvaart stond. Ze kregen de toestemming om zich in Thracië (ten noorden van Griekenland) te vestigen. Sommige Germanen werden bondgenoten en werden ingehuurd om Rome te verdedigen. Andere Germanen hadden een slechte relatie met de Romeinen en de Ostrogoten zouden bijvoorbeeld in de slag bij Adrianopel van 378 het leger van keizer Valens verslaan. De Hunnen werden uiteindelijk verslagen in 451. Toen vochten de Romeinen met een bondgenootschap van verschillende Germaanse stammen op de Catalaunische velden in Gallië. Dit was gelegen bij Troyes.

Franken en Visigothen

Doordat men leefde met de Romeinen werden de militaire en politieke rol van de bondgenoten reeëler, vooral in de gebieden rond Spanje, Gallië en Italië. In 481 heerste Clovis I over het noorden van Gallië. Daar versloeg hij de Gallo-Romeinen in 486 en breidde hij zijn rijk verder en verder uit. Een ander volk waren de Visigothen. Zij hadden zich in Spanje gevestigd en hadden een eigen keizer. Alarik had een periode over Rome geregeerd. Zij stichtten in 481 het koninkrijk Toulousse. Vandaaruit vochten ze zich naar het noorden van Gallië tot dat ze in conflict kwamen met Clovis en die drong hen in de 6e eeuw terug tot aan Spanje. Rond de stad Worms stichtten de Bourgondiërs een koninkrijk en vestigden zich in het jaar 443 in Savoie. In Galicië en Asturië stichtten de Sueven hun koninkrijk. Die gebieden werden in de 6e eeuw wel weer geanexeerd door de Visigothen. In 429 trokken de Allanen en de Vandalen van Spanje naar Noord-Afrika. In 442 heerste Genserik over de voormalige Romeinse provincie.

Italië en de Ostrogothen

Romelus Augustulus was de laatste West-Romeinse keizer en in 476 werd hij afgezet door de Germaan Odoaker. Hij was de bevelhebber van het Romeinse leger. Italië was toen vredig totdat de legers van de Ostrogoot Theodorik hun versloeg en in 493 een Ostrogotisch koninkrijk stichtte in Italië. Hij had een verbond gesloten met de keizer van het Oost-Romeinse rijk. Dit koninkrijk zou bestaan tot dat het verslagen wordt in de 6e eeuw door de Byzantijnse generaal Belisarius, tijdens de heroveringscampagne van keizer Justinianus I. De Byzantijnen zouden op hun beurt verslagen worden door de Lombarden en in Noord-Afrika door de Arabieren.

Engeland en Oost-Europa

De Angelen en de Saksen haden zich rond de 5e en 6e eeuw gevestigd in het zuiden en het oosten van Engeland. Daar hadden de Romeinse troepen zich teruggetrokken. Over Oost-Europa is weinig bekend, maar in de 8e eeuw werden er wel Kroatische, Servische en Bulgaarse koninkrijken gevestigd. In al die koninkrijken kwam er een versmelting van Griekse-Romeinse instelling en van Germaanse en christelijke religies. Dit was het concept van het Europa van de Vroege Middeleeuwen.

Belangrijke data

• 358: Vestiging Salische Franken in Toxandrië.
• 378: Slag van Adrianopel.
• 410: Alarik neemt Rome in.
• 418: Stichting Visigotische koninkrijk in Toulouse.
• 429: Stichting Vandaalse koninkrijk in Noord-Afrika.
• 451: Atilla verslagen op de Catalaunische Velden.
• 476: Romelus Augustulus wordt afgezet.
• 481: Clovis wordt koning der Franken.
• 493: Theodorik verslaat Odoaker en regeert over Italië.
• 506: Visigoten kondigen het Brevier van Alarik af.
• 568: De Lombarden trekken Italië binnen 

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

• Alnaes, K. De geschiedenis van Europa. Deel I: Ontwaken. Uitgeverij Anthos-Standaard Uitgeverij, Amsterdam-Antwerpen, 2004.
• Barbero, A. 9 augustus 378. De dag van de barbaren. Uitgeverij Globe, Roeselare2007.
• De Craene, K. Ancien Regime: middeleeuwen. Cursus, 2009
• De wereld van eeuw tot eeuw, de tijd van Karel de Grote. Reader’s Digest Uitgeverij, 1993
• De wereld van eeuw tot eeuw, de grote volksverhuizing. Reader’s Digest Uitgeverij, 1993