Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Gaspard de la nuit
Gaspard de la nuit is een driedelig, impressionistisch pianowerk van de Franse componist Maurice Ravel.
Ravel componeerde Gaspard de la nuit in 1908, en is gebaseerd op het gelijknamige prozagedicht van zijn landgenoot Aloysius Bertrand, geschreven in 1842, met als ondertitel Fantaisie à la manière de Rembrandt et de Callot.[1] De premiére van Gaspard de la nuit werd uitgevoerd door de pianist Ricardo Viñes in Parijs op 9 januari 1909.
Bijzonderheden
Het pianostuk is extra bekend geworden door zijn diepgang maar vooral door zijn ongelofelijke moeilijkheid. De geniale Ravel schreef met mateloze precisie dit uiterst lastig te spelen pianostuk. Hij wilde wat dat betreft de Russische componist Mili Balakirev overtreffen, die met zijn pianostuk Islamey een razend ingewikkeld pianowerk had gecomponeerd.
Ondanks de zogenaamde wedijver en ondanks de moeilijk te spelen passages, is Gaspard de la nuit nog altijd een zeer populair stuk muziek. De befaamde pianist Alfred Cortot en de componist Olivier Messiaen, waren grote bewonderaars van dit werk, dat volgens sommigen tot het grootste en belangrijkste pianowerk van de 20eeeuw moet worden gerekend. De oorsprong van de naam Gaspard zou volgens onderzoek teruggaan tot het oude Perzië, waar het de betekenis van Koninklijke Schatbewaarder heeft. In deze context zou Gaspard de la nuit dus betekenen : Koninklijke Schatbewaarder van de Nacht.
Opbouw van Gaspard de la nuit
Het driedelige pianostuk bevat de volgende delen:
Ondine
Ondine handelt over een zeemeermin of sirene die probeert met onweerstaanbare smeekbeden en gezang voorbijgangers te verleiden om met haar te trouwen en mee te gaan naar haar rijk diep op de bodem van de zee, in een driehoek van water, vuur en aarde. en daar koning te worden. Ze zingt, dat ze altijd een goed humeur zal bewaren en je nooit verdrietig zal maken.
Op weg naar dat rijk verdwijnt ze plotseling in een wervelwind van van water, de passant verbijsterd achterlatend. De ondine als half engel, half demon, komt voor in de sprookjes van Grimm en is gebaseerd op oude volksvertellingen. Het stuk van Ravel bevat technische uitdagingen voor de rechterhand, zoals wilde cadenzen, snelle akkoordwisselingen, glissandi, koraalachtige motieven en veel chromatiek.
Le gibet
Le Gibet ( de galg ) is een angstaanjagend werk, waarin de luisteraar met verbazing toehoort wat er zoal gebeurt. Er weerklinkt een klok, weerkaatst door de muren van een stad met aan de horizon het karkas van een gehangene, roodgekleurd door de ondergaande zon. Dit muziekstuk is ondergedompeld is een bleke, maanachtige atmosfeer, aangevuld door een triest klinkende, macabere doodsklok, die door het hele stuk heen klinkt. In Le Gibet wordt de dood plotseling een macabere werkelijkheid voor ons.
Scarbo
Scarbo toont ons een klein vijandig wezen - half trol, half geest - die de mensen in hun slaap stoort en je bang maakt in je eigen huis. Deze duivelse dwerg, die pirouettes maakt, plots verschijnt en weer verdwijnt als het wegkwijnende licht van een kaarsstompje. In tegenstelling tot het wat statische Le Gibet is Scarbo een wild en beweeglijk stuk. De technische moeilijkheden van het stuk, zijn de wilde arpeggio’s, zich snel herhalende noten en moeilijke handbewegingen, sprongen en verbindingen van ver uiteengelegen akkoorden en maatwisselingen.
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- º Jacques Callot (Nancy, 1592 - aldaar, 28 maart 1635) was een Franse kunstschilder, tekenaar en graveur.