Franz Xaver Mayr

Dr. Franz Xaver Mayr (Gröbming, Oostenrijk, 28 november 1875 – Gröbming, 21 september 1965) was een Oostenrijks gastro-enteroloog. Zijn werk concentreerde zich rond het diagnosticeren van het darmgebied en de pogingen om de patiënt op de weg naar gezondheid te helpen door de darmen te saneren. Het hieruit ontwikkelde therapieconcept staat bekend als de F.-X. Mayr-kuur.

Leven

Mayr was het derde kind van de slager en herbergier Anton Mayr (1828-1875) en Seraphine Leygold (1851-1926). Na de lagere school in Gröbming werd hij in 1887 toegelaten tot de eerste keizerlijke en koninklijke staats-Hogeschool in Graz (het huidige Akademische Gymnasium). In september 1895 studeerde hij cum laude af en begon geneeskunde te studeren, eveneens in Graz.

Tijdens verschillende stages in het kuur- en watersanatorium Sankt Radegund bij Graz (1899-1903) leerde Mayr patiënten masseren die aan ernstige constipatie leden, wat voor hem een beslissend begin van zijn eigen concept was. In mei 1901 promoveerde Mayr summa cum laude.

In 1903 kreeg hij de leiding over het watersanatorium Johannisbrunn bij Troppau (nu Opava in Tsjechië), die hij echter moest afstaan wegens een door tuberculose veroorzaakte longbloeding, waar hij als student al last van had gehad.

Van 1903 tot 1906 volgden studiereizen naar Parijs, Nancy, Dresden, Berlijn en Londen, waar hij voordrachten over pathologie, psychotherapie en diëtetiek. In de musea van Napels en Rome bestudeerde hij de lichaamsbouw van antieke beelden en schilderijen en legde verbanden met de gezondheidstoestand, die in zijn diagnose- en behandelingsconcept werden opgenomen.

Vanaf 1906 begon Mayr patiënten te behandelen in het beroemde kuuroord te Karlsbad (nu Karlovy Vary in Tsjechië) in de zomer en in Wenen in de winter. In 1915 deed hij zijn eerste vastenkuur. Tijdens de Eerste Wereldoorlog diende Mayr eerst in Karlsbad en vervolgens vanaf oktober 1917 in het militair hospitaal in Sarajevo.

In de late jaren 1920 probeerde hij, in de aanloop naar de wereldwijde economische crisis, zijn medische ervaring en waarnemingen als oplossingsmodel aan te bieden aan politici. Hij beschreef zichzelf op economisch vlak als autodidact, maar zijn ideeën hierover lagen zeer dicht bij die van François Quesnay, de grondlegger van de fysiocratische school.

Toen Duitsers en Oostenrijkers na de Tweede Wereldoorlog Tsjechoslowakije moesten verlaten, was ook Mayr hiervan betroffen. Hoewel hij intussen Tsjecho-Slowaaks staatsburger was geworden, verliet hij Karlsbad. Met veel moeite kreeg hij zijn Oostenrijks staatsburgerschap en zijn artsenvergunning terug, en in 1949 verhuisde hij naar Wenen, waar hij tot zijn 80ste werkzaam bleef. In 1955 verhuisde hij naar zijn geboortestad Gröbming, samen met Alice Rougon, een kunstenares die hij in Karlsbad had leren kennen en die later zijn vrouw werd. Hoewel hij daar geen medische praktijk meer had, hield hij zich nog steeds intensief bezig met het onderlinge verband tussen de ademhaling en de toestand van de buikholte.

Behandeling

Een typerend onderdeel van zijn therapie lijkt op een vorm van vasten, waarbij diegene die de behandeling volgt, een droog broodje eet en op elk stukje wel 50 keer kauwt, om rustig eten en grondig kauwen te leren.

Werken

• Studien über Darmträgheit (Stuhlverstopfung), ihre Folgen und ihre Behandlung, Berlin (Berlijn) 1912
• Schönheit und Verdauung oder die Verjüngung des Menschen nur durch sachgemässe Wartung des Darmes, München 1920
• Fundamente zur Diagnostik der Verdauungskrankheiten, Wien (Wenen) 1921
• Über die Mangelhaftigkeit der Fundamente unserer Diagnostik der Verdauungskrankheiten und ihre Folgen für die gesamte Medizin. Studienergebnisse, Wien 1925
• Ein Weg aus der Not und Friedlosigkeit der Menschen und Völker zum internationalen Wirtschaftsstaat, Karlsbad (Karlova Vary) 1927
• Rationalisierung der Maschine Mensch. Die radikale Lösung der Arbeitslosenfrage, Wien 1931
• Wann ist unser Verdauungsapparat in Ordnung? Die verhängnisvollste Frage, Wien 1949