Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Feanrevolutie
| Feanrevolutie | ||||
| Datum | December 2012-juli 2013 | |||
| Locatie | Heerenveen | |||
| Resultaat | Opstappen directie, raad van commissarissen en stichtingsbestuur. Instellen van nieuwe bestuursstructuur | |||
| Strijdende partijen | ||||
| ||||
De Feanrevolutie is een opstand van supporters, sponsoren en andere geïntereseerden van de voetbalclub sc Heerenveen. Deze opstand vond plaats in het seizoen 2012/13 en in de voorbereiding van het seizoen 2013/14. En leidde tot een bestuurlijke crisis binnen de club.
De Naam
De naam Feanrevolutie is gebaseerd op een combinatie van de eerdere opstand die plaatsvond bij AFC Ajax, de Fluwelen Revolutie, en het Friese Fean wat een onderdeel is van de Friese naam voor de plaats en club Heerenveen (Fries: It Hearrenfean ( uitspraak ). De naam werd voor het eerst gebruikt nadat supportersverenigingen Nieuw Noord en Feanfan op 30 mei 2013 het vertrouwen in de directie hebben opgezegd[1] en vervolgens een gezamenlijke bijeenkomst te organiseren waar iedereen die binding heeft met sc Heerenveen welkom was.( zie reportage Omrop Fryslân van 30 mei 2013[2].)
De term revolutie is in dit geval niet van een politieke aard, waarmee het woord vaak woord geassocieerd, maar staat in het teken van een algemene ommekeer[3]. Zoals bijvoorbeeld de industriële revolutie. Feanrevolutie is onder supporters en andere belanghebbenden een populaire naam. De media, vooral buiten Friesland, hebben het dikwijls over termen als: stammenstrijd[4], opstand[5] en onrust[6].
Voorgeschiedenis
Periode Formsma
Na het aftreden van Riemer van der Velde in 2006 is sc Heerenveen niet meer zo rustig als dat het was. De opvolger van Riemer, Koos Formsma, legde zijn functie na 10 maanden al neer om zakelijke redenen[7]. Het was echter niet een geheel vrijwillige terugtreding van Formsma, tijdens een supportersbijeenkomst gaf oud-voorzitter Van der Velde aan dat Formsma niet de voorzitter is die Van der Velde gehoopt had te zijn. Ook de wijze van de aanstelling van Formsma was niet op een manier gegaan waar Van de Velde zich in kon vinden[8]. Daarnaast was ook binnen de organisatie van sc Heerenveen niet het volste vertrouwen in Formsma. De taken van Formsma zouden worden waargenomen door de commissarissen Bart van der Meer en Theun van de Meulen.
Het driemanschap Kuiper, Hoekstra en Van Erve
Na het al dan niet gedwongen ontslag van Formsma stelde de raad van commissarissen een nieuw managementsysteem in. In plaats van 1 voorzitter zullen de taken nu verdeeld worden over drie directieleden. Daarbij hoorde ook een salarisverhoging en bijbehorende parafernalia. Yme Kuiper zal naast Henk Hoekstra en Jan van Erve het dagelijkse bestuur van sc Heerenveen op zich nemen. Zij zette de ‘’aanval’’ op de traditionele top 3 in. Dit betekende dat de selectiegroep van 23 naar 32 ging en de salarissen van de spelers met 80% stegen[9]. Dit beleid werd goed gekeurd door de raad van commissarissen bestaande uit onder andere Riemer van der Velde, Foppe de Haan, Bart van der Meer en Theun van der Meulen.
Zoals bij meerdere clubs is dit beleid verliesmakend en dat zorgde ervoor dat Heerenveen in lichte financiele problemen kwam. Zowel De Haan als Van der Velde konden niet langer achter dit beleid staan en verlieten de raad in september 2009 en maart 2010[10].
Als er in 2010 blijkt dat de financiele problemen toch serieuze vormen beginnen aan te nemen grijpt de raad van commissarissen eindelijk in en gaan ze op zoek naar een nieuwe voorzitter. Deze werd gevonden in Robert Veenstra. Yme Kuiper zou hierdoor zijn functie moeten afstaan maar kon een nieuwe functie krijgen binnen de organisatie. Dit werd hem door de raad van commissarissen aangeboden, maar daar heeft hij echter voor bedankt [11]. Ook Henk Hoekstra legde zijn functie neer[12].
Periode Veenstra
Robert Veenstra werd gehaald als de ‘’grote saneerder’’[13]. Veenstra kwam over van de hogeschool Stenden. Het feit dat hij werd gehaald als saneerder zorgde er voor dat hij natuurlijk niet geliefd zou worden. Daarnaast werd Johan Hansma aangesteld als technisch directeur. Jan van Erve bleef als enige van het voormalig bestuur zitten als directeur commerciële zaken. Bart van der Meer, verantwoordelijk voor de aanstelling van Veenstra en zijn voorgangers, zei over de aanstelling van Veenstra het volgende: ‘Stenden hogeschool werkt op een aantal fronten samen met sc Heerenveen en vanuit die hoedanigheid kennen we Robert al goed. Hij is een ambitieuze netwerker en professional met een regionale, nationale en internationale scope en een winnaarsmentaliteit. Een bestuurder op basis van inhoud, overzicht en inzicht met een sterke focus op mensen en prestaties. Persoonlijk leiderschap tonen, stimuleren en ontwikkelen is de rode draad in zijn leven. Zijn carrière bij Essent en Stenden benadrukken zijn organisatorische, financiële en zakelijke competenties[14].'
Johan Hansma, voormalig aanvoerder van sc Heerenveen, kreeg de taak om te gaan saneren in de spelersselectie. In voorgaande jaren was het aantal contractspelers gestegen naar 53. Op dat moment een van de grootste selectie van de Eredivisie.
Goeiende onrust en ontevredenheid
Robert Veenstra is nog maar net begonnen of er komt al onenigheid binnen de club. Hierdoor moest Jan van Erve het veld ruimen. Van Erve gaf aan dat hij toe was aan een nieuwe uitdaging[15].
En zoals verwacht is Veenstra door zijn saneringstaken niet geliefd binnen de club. Echter weet hij op geen enkele manier binding te krijgen met zijn medewerkers en zet daarom op belangrijke posities vrienden neer. Dit zorgt voor meer onvrede onder het personeel, dat zich trouwens niet veilig voelt en het idee hebben dat ze worden bespioneerd (iets wat uit later onderzoek ook blijkt te kloppen)[16]. Daarnaast loopt het contact tussen fans en sponsoren ook stroef. De directie schuift rumoeren over een teruglopend sponsoraantal onder het voerkleed en zegt dat er wat sponsoren afhaken, maar dat dat komt door de economische crisis. Als op den duur bij oud-voorzitter Van der Velde ten gehoor komt wat er allemaal speelt binnen de club, probeert hij tevergeefs bij de raad van commissarissen aan te kaarten wat er mis is binnen de club. Ook loopt het persoonlijk contact met Veenstra zeer slecht.
Verzoek tot onderzoek
Nadat Van der Velde meerdere malen getracht heeft misstanden binnen de club aan te kaarten bij de raad van commissarissen nam hij, gesteund door een aantal anonieme sponsoren, in december 2012 de stap naar de media. Bij Omrop Fryslân nam hij plaats bij het programma Boppeslach kafee en drong aan op een extern onderzoek naar het financieel en sportief beleid van de afgelopen jaren (zie uitzending Boppeslach Kafee van 13 december 2012[17]).
Robert Veenstra en nieuwe voorzitter van de raad van commissarissen Wino de Jong[18] gaven vrij snel en duidelijk aan dat er geen onderzoek nodig is. Zij vonden dat het personeel en de sponsoren nog moesten wennen aan het feit dat de bomen niet meer tot aan de hemel groeien[19].
Ondertussen is de voorzitter van de OSSH, de sponsorgroep van Heerenveen, opgestapt omdat hij vond dat er een onwerkbare situatie is ontstaan. Maar het feit dat het bestuur zo makkelijk en snel het verzoek tot een onderzoek wegwuifde zorgde voor argwaan onder een aantal sponsoren en supporters. Er kwam steeds meer informatie naar buiten over Veenstra over o.a. zijn periode bij Stenden, waar hij zich ook niet altijd even geliefd maakte, en over zijn huidig beleid bij Heerenveen.
Sponsoren pikten deze geluiden ook op. Een groep van 13 sponsoren besloot op eigen gelegenheid een onderzoekje uit te voeren.[20]. Ze benadrukten hierbij dat het hen niet ging over een strijd tussen Riemer en Robert, maar dat ze wilden weten wat er nou precies in de club afspeelt.
Als reactie op het meermaals in de media verschijnende verzoek van Riemer van der Velde kwam de clubkrant ‘’De Corner’’ met een opinie stuk van Albert van Keimpema. Hierin werd er weinig Van der Velde heel gelaten. Dit was de druppel die de emmer liet overlopen. Aangezien Van der Velde onder de aanhang van sc Heerenveengelijk staat aan sc Heerenveen. Hij wordt gezien als een van de iconen die Heerenveen groot heeft gemaakt. Dit stuk leidde ertoe dat de supporters zich ook gingen verenigen en ook startten te vragen om een onderzoek. Ook dit verzoek werd genegeerd.
Feanrevolutie
Na alles wat zich in een korte periode heeft afgespeeld en na het steeds afwijzen van het verzoek tot een onderzoek zegden de twee grootste supporters verenigingen van sc Heerenveen, Feanfan en Nieuw Noord, het vertrouwen in het bestuur en de raad van commissarissen op[21]. Dit initiatief werd gevolgd door verschillende groeperingen binnen en rondom Heerenveen waaronder Aktie ‘67. Ook de OSSH sloot zich later aan bij deze groep. De groep eiste het vertrek van de voltallige directie, raad van commissarissen en later ook van het stichtingsbestuur. Doordat deze partijen zich meerdere malen tegen een onderzoek hebben uitgesproken vond de oppositie dat het nu te laat was om een onderzoek uit te voeren en zodoende zagen ze geen voldoende draagvlak meer voor de eerder genoemde partijen om sc Heerenveen weer in een rustig vaarwater te brengen.
Mediaoorlog
Doordat eerder Van der Velde werd genegeerd zette hij de stap naar de media. Bij Omrop Fryslân deed hij zijn verhaal. De directie reageerde hierop via de officiele site van Heerenveen. Het blad Voetbal International volgde de zaak nauwlettend. Mede doordat het blad ook naamgever is aan het populaire programa Voetbal International kwam het onderwerp ook op de landelijke tv terecht. In dit programma ontstond over het onderwerp sc Heerenveen onder vaste presentatoren Wilfred Genee en Johan Derksen een ware ruzie[22], dit was naar aanleiding van een stuk dat het blad plaatste nadat in de clubkrant de Corner een vernietigend stuk over erevoorzitter van Heerenveen, Van der Velde, verscheen. Genee had een bron die het verhaal van het Blad en dus Derksen in twijfel bracht. Echter was deze bron de heer Veenstra zelf. Robert Veenstra probeerde ondertussen het blad aan te klagen[23] voor het plaatsen van onwaarheden. Derksen wilde het artikel best rectificeren als Veenstra met bewijzen kwam om het verhaal in de VI te ontkrachten.
Toen ook de Volkskrant zich met Heerenveen begon te bemoeien, besloot directeur Hansma om zijn connecties in te zetten. Hij liet in het blad ELF Voetbal een stuk plaatsen waaruit zou blijken dat het juist heel goed zou gaan met Heerenveen. Dit kon hij doen omdat hij bevriend was met 1 van de redacteuren.
Onderzoek
Na lang aandringen besloot het stichtingsbestuur uiteindelijk in te stemmen met een extern onderzoek. Bij dit onderzoek werd ook aan de eis voldaan dat het resultaat en aanbevelingen van dit onderzoek bindend zouden zijn. In eerste instantie zou dit onderzoek worden uitgevoerd door Paul Nobelen. Later werden ook burgermeester van Heerenveen, Tjeerd van der Zwan, en Jos Vaessen aan dit onderzoek toegevoegd. Na het opstappen van Robert Veenstra[24] trad Nobelen uit het onderzoek omdat hij vond dat het onderzoeksklimaat niet goed genoeg was[25]. Er werd gezocht naar een nieuw teamlid voor dit onderzoek en die werd gevonden in Lense Koopmans. Nog voordat het onderzoek was afgerond, besloot de voltallige raad van commissarissen op te stappen en niet te wachten op het resultaat van het onderzoek[26].
Het resultaat
Op vrijdag 26 juli 2013 kwam het onderzoeksteam met haar bevindingen. Er werd niemand gespaard.
- Kuiper, Hoekstra en Van Erve werd verweten te grote financiele risico’s te hebben genomen.
- De toenmalige raad van commissarissen (waaronder Van der Velde en De Haan) werd verweten dit beleid goed te keuren. Ook het stichtingsbestuur van destijds werd het kwalijk genomen nooit in te hebben gegrepen.
- Robert Veenstra werd verschillende dingen kwalijk genomen, waaronder: het schaden van clubiconen, gebrek aan leiderschap, het hoge salaris van Veenstra terwijl hij aan het saneren was en het inhuren van een bedrijfsrecherche om het personeel te bespieden.
- De raad van commissarissen werd verweten nooit zijn werk goed te hebben uitgevoerd. Ze hadden nooit zulke salarissen mogen toekennen aan de directieleden terwijl Heerenveen aan het bezuinigen was. Daarnaast was het toekennen van bonussen ook misplaatst. Ook werd het de raad verweten te dicht in de persoonlijke sfeer van Veenstra te zitten, waardoor ze niet hun controlerende taak objectief konden uitvoeren. Over het opstappen zeiden de onderzoekers het volgende: ‘Deze wijze van handelen is onelegant en grenst aan onbehoorlijk bestuur.'
- Bart van der Meer, voormalig voorzitter van de raad van commissarissen, werd verweten dat hij in zowel de raad van commissarissen bij sc Heerenveen als bij de raad van commissarissen van Sportstad Heerenveen zat en daardoor Heerenveen niet goed genoeg kon vertegenwoordigen door een dubbele loyaliteit. onder andere hierdoor zit sc Heerenveen te hoge huur van het stadion opgezadeld.
- Het stichtingsbestuur is verweten dat ze een te passieve houding hebben aangenomen. Dat ze net als de raad van commissarissen te dicht in de persoonlijke sfeer van Robert Veenstra zitten. En dat ze in al die tijd gemakkelijk hebben ingestemd met alle begrotingen.
- De overgebleven directieleden Johan Hansma en Joost Steppé werd verweten dat ze zich achter hun portefeuille te hebben verstopt, terwijl ze als directieleden de verantwoording hebben over de gehele organisatie.
- Hansma’s aandeel in de column van Albert van Keimpema is ook dubieus. Verder worden het weigeren van Riemer van der Velde tijdens een scoutingstrip en het plaatsen van propaganda in het voetbalblad ELF Voetbal zwaar gewogen.
- Riemer van der Velde werd na zijn aftreden verweten niet voldoende afstand te hebben genomen en dat hij daarna een te grote oppositierol aannam. Echter vonden de onderzoekers wel dat Riemer van der Velde zijn rol als erevoorzitter goed heeft gebruikt om de problemen binnen de club aan te kaarten.
Aanbevelingen
Alle betrokkenen die nog in functie zijn blijven in functie totdat er waardige vervanging is gevonden. Hansma en Steppé zullen daarna hun directiefunctie kwijtraken. Het stichtingsbestuur dient op te stappen omdat er geen draagvlak meer voor is. De nieuwe aangestelde raad van commissarissen Boele Staal, Sjoerd Feenstra en Egbert van Es zullen de taken van de raad van commissarissen waarnemen. Er dient een nieuwe bestuursconstructie te worden ingesteld. In dit bestuur zullen supporters en sponsoren meer zeggenschap krijgen. Het salarishuis dient terug te worden gebracht, de huur van het stadion moet omlaag en de commerciële dient te worden gereorganiseerd.
Financiën
Een van de redenen van het onderzoek was om openbaring van financiën te krijgen (deze was er onder de periode van Van der Velde wel). Sponsoren en supporters waren bang dat er geld verdwenen was en dat door boekhoudkundige trucjes de financiën in orde werden gehouden. Aan het vervangen van directieleden is bijna 1 miljoen uitgegeven. Drie jaar Veenstra kostte eveneens 1 miljoen euro (salaris, bonussen en vertrekpremie)[27]. Van de 77 miljoen die binnen kwam aan transfergeld is er 62 miljoen in nieuwe spelers geïnvesteerd, 7 miljoen in verbouwingen en renovatie van het stadion en de rest om het verlies van de normale bedrijfsvoering te compenseren. In principe staat sc Heerenveen er nog goed voor, maar voor het seizoen 2013/2014 wordt een verlies verwacht van 4 miljoen euro. Dit door de teruglopende sponsorinkomsten (dat hoger ligt dan het gemiddelde van de Eredivisie) en een zwakke commerciële afdeling.