Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Essay:Nadelen van Wikipedia
De meerderheid heeft niet altijd gelijk
Omdat absolute objectiviteit niet mogelijk is, berusten artikelen vaak op consensus, een vorm van "de meerderheid heeft gelijk", terwijl de meerderheid helemaal niet gelijk hoeft te hebben. Wanneer Wikipedia bijvoorbeeld in 1400 zou zijn gemaakt, zou dit mogelijk leiden tot de vermelding dat de aarde plat is. Onder wetenschappers was toen al lang bekend dat de aarde rond is, maar onder de meerderheid van de bevolking niet. Een hedendaags voorbeeld is het artikel van de Slag bij Gettysburg ([1]) op de Engelse wikipedia. Volgens velen is dit de grootste veldslag uit de geschiedenis van (Noord-)Amerika. Dat is echter niet waar, Gettysburg had ongeveer 7000 slachtoffers maar de Slag bij Celaya had er ongeveer 10.000, en mogelijk hebben er tijdens de verovering van Amerika nog bloediger veldslagen plaatsgevonden (bij de belegering van Tenochtitlan zijn zeker 100.000 mensen om het leven gekomen). Toch staat in het Engelse artikel dat het "the largest battle ever fought in North America" was. Ik heb dit meerdere keren veranderd (o.a. in "one of the largest battles" en "possibly the largest battle") maar telkens is het na een paar weken teruggedraaid. In dit soort situaties, maar ook in edit wars, 'wint' vaker de partij die het langste aan blijft houden en/of degene die in de meerderheid is dan degene die gelijk heeft. Aangezien in de Engelse wikipedia Amerikanen in de meerderheid zijn, is deze merkbaar rechtser dan de Nederlandse (of de Nederlandse is merkbaar linkser, zo u wilt).
Voortdurend bewerken is geen garantie dat een artikel beter wordt
Goede artikelen zullen, doordat er constant aan geëdit wordt, snel weer slechter worden. Een academicus heeft nou eenmaal meer verstand van datgene waar hij zich professioneel mee bezig houdt dan de eerste de beste internetgebruiker, maar toch kan de laatste zonder al te veel problemen aan een artikel van de eerste gaan klooien. Vooral kleine veranderingen in de verkeerde richting blijven vaak onopgemerkt. De ervaring leert zelfs dat het toevoegen van subtiel onjuiste informatie maandenlang onopgemerkt kan blijven.
Malloten en moedwillig verkeerde bijdragen worden snel serieus genomen
Doordat wikipedia pretendeert een encyclopedie te zijn, kan elke malloot die er iets op plaatst serieus worden genomen. Vooral mensen die weinig ervaring met wikipedia hebben zullen niet snel doorhebben dat zoiets flauwekul kan zijn. Echte onzinbijdragen worden vaak wel opgemerkt en verwijderd, maar bij vooral obscure onderwerpen gebeurt dat lang niet altijd. Zo heeft er op de Engelse wikipedia gedurende lange tijd (ik weet 't niet precies, maar meerdere maanden, mogelijk zelfs meer dan een jaar) een artikel gestaan over een niet-bestaand persoon, naar ik meen moest het een broer van Leif Erikson voorstellen. Vandaag nog merkte ik in "deze dag in de oudheid" op dat 23 juni 73 de geboortedatum zou zijn van een Mexicaanse mythologische figuur genaamd Nosferatucoatl. Ik wist zeker dat deze niet bestaat en na een korte zoektocht op google bleek de geboortedatum van deze Nosferatucoatl ooit op de Franse wikipedia toe te zijn gevoegd door een anonieme gebruiker. Het is op 6 maart op de Franse wiki toegevoegd, en staat er nu nog steeds. Deze fout had gedurende korte tijd ook zijn weg naar de Nederlandse wikipedia gevonden (het is inmiddels alweer verwijderd), wat me meteen bij het volgende punt brengt.
Wikiklonen verspreiden foute informatie, en overwoekeren andere informatiebronnen
Informatie uit Wikipedia verspreidt zich razendsnel over het internet, mede dankzij een groot aantal klonen. Niet alleen de juiste informatie wordt overgenomen, maar ook de onjuiste. Wanneer zo'n fout zich eenmaal over internet heeft verspreid is het onmogelijk die weer overal weg te halen, ook al wordt het op Wikipedia zelf gecorrigeerd. Dit probleem doet zich overigens voornamelijk bij de Engelse wiki voor, en niet bij de Nederlandse. Bovendien zorgt het grote aantal klonen voor dat meer dan de helft van de eerste 10 zoekresultaten bij Google bestaat uit Wikipedia en haar klonen. Wikipedia wordt op deze manier vrijwel de enige informatiebron op internet, en dat kan nooit positief zijn.
Informatie over onderwerpen waar maar weinig personen aan werken zal snel gekleurd zijn
Wanneer maar één persoon die in een bepaald onderwerp geïnteresseerd is, op Wikipedia actief is, zullen artikelen snel eenzijdig worden, ze geven dan de visie van slechts één persoon weer. Ik heb zelf een heel groot aantal artikelen over Mexico toegevoegd. Ik ben vrijwel de enige die artikelen over Mexico aanmaakt en bewerkt. Ik probeer natuurlijk wel zo neutraal mogelijk te schrijven, maar het blijft altijd vanuit mijn gezichtspunt geschreven, ik kan nu eenmaal niet uit mezelf treden.
Randfiguren krijgen buitensporig veel aandacht, worden onnodig neutraal afgeschilderd
Wikipedia vertoont de neiging onevenredig veel aandacht te schenken aan randfiguren en -theorieën. Een voorbeeld op de Engelse Wikipedia is Lyndon LaRouche. Dat schijnt een of andere rechtsextremist te zijn (ik had er nog nooit van gehoord voor ik dat artikel ontdekte). Het is een zeer controversieel maar verder vrij onbelangrijk figuur, waar wel een hele artikelreeks over is. Bovendien zullen aanhangers van personen als LaRouche doorgaans meer over hem weten dan tegenstanders, waardoor het artikel meer pro-LaRouche is dan zou 'horen'. Hierdoor dringt zich meteen de vraag op of het erg is als zo'n artikel gekleurd is. Sommige personen zijn gewoon malloten, moeten er dan echt ellenlange stukken ter verdediging in zo'n artikel worden geschreven?
Positieve of negatieve informatie kan best neutraal zijn
Aan de andere kant zijn er juist weer stukken die gekleurd over komen, terwijl de informatie die erin staat wel waar is. Zelf ben ik op de Engelse wikipedia eens in een conflict gekomen over de verkiezingen in El Salvador van 2004. De Amerikaanse regering had bij die verkiezingen gedreigd sancties te nemen wanneer de 'verkeerde' kandidaat zou winnen. Ik kan me voorstellen dat dat niet leuk is om te horen voor Amerikanen, maar het is wel gewoon waar. Telkens werd die informatie echter weer uit het artikel verwijderd omdat het 'anti-Amerikaans' zou zijn. Aan dit probleem verwant is de onmogelijkheid fatsoenlijke artikelen te krijgen over controversiële onderwerpen. Wat voor artikel je ook schrijft over de evolutietheorie of de Armeense genocide, er zullen altijd mensen zijn die het er niet mee eens zijn, zelfs al is het een goed uitgebalanceerd artikel, en die zullen er altijd aan blijven sleutelen.
Wat in deze kwestie een groot probleem is dat de termen neutraal en objectief door elkaar gebruikt wordt, terwijl er wel degelijk een verschil in zit. Een objectief artikel kan best niet neutraal zijn. Neem nou het artikel over Luis Echeverría dat ik heb geschreven. Die man heeft in de tijd dat hij Mexico regeerde een volslagen wanbeheer gevoerd, bracht het land grote economische problemen en op de rand van een burgeroorlog. Een volledig overzicht van Echeverría's beleid zal al snel een negatief beeld van de man geven. Toch wil dat niet zeggen dat het artikel niet objectief is. Ik wil hiermee niet zeggen dat je maar wat raak kan schrijven, uiteraard moeten contrasterende meningen ook gegeven kunnen worden, maar als een artikel een negatief (of juist positief) beeld geeft van het beschrevene, wil dat niet zeggen dat er met het artikel iets mis is. Of zoals ik ooit eens op de overlegpagina van een artikel op de Engelse wikipedia tegenkwam: "It's not this article that is not neutral, it's the facts that aren't". Het probleem is alleen dat objectiviteit onmogelijk te bereiken is. Neutraliteit is tenminste nog te benaderen, maar dat is dan weer minder gewenst.