Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Essay:Dominantie
Dominantie oftewel dominant zijn is dat iemands karakter een overheersende manier van uiten heeft. Diegene is dan overheersend en doorgaans op de voorgrond tredend.
In menselijke relaties is een dominant karakter vaak afhankelijk van hoe de wederhelft er over denkt. Sommigen vinden het mogelijk een aantrekkelijke karaktereigenschap, en/of hebben mogelijk (enige) dominantie nodig (behoefte), en anderen vinden het mogelijk eerder afstootwekkend of irritant, wat niet getuigt van een goede verstandhouding, wat wel een vereiste is voor een goede (harmonieuze) relatie. Dat beide een dominant karakter hebben in een duurzame relatie komt weinig voor, gezien beide "haantje de voorste" zijn, en allebei "het voortouw nemen.
Een dominant karakter kan ook met seks-appeal (seksuele aantrekkingskracht) te maken hebben, als iemand dat opwindend vindt. Een extreme vorm van dominantie is sadomasochisme, waarbij zowel degene die dominant is, als degene die het ondergaat, er lust aan beleeft om sadistisch en masochistisch tegen elkaar te zijn. Zo zijn er mensen die het seksueel opwindend vinden als ze vernederd worden of zelfs gepijnigd. Het mag duidelijk zijn dat dat alles behalve gebruikelijk is onder mensen.
Dominantie kan veroorzaakt worden door bepaalde psychische aandoeningen, maar ook een manier van uiten van intelligente of opgeleide mensen, wat pedant genoemd wordt. Vanwege psychische beweegredenen kan iemand zich ook (veelal tijdelijk en/of plaatselijk) dominant voordoen, om bijvoorbeeld (een bepaalde) onzekerheid te maskeren of om (eventuele, bepaalde) reacties vóór te zijn). Ook kan er een minderwaardigheidscomplex aan ten grondslag liggen, die zich uit in het overheersen, -stemmen in elk mogelijke mate. Wanneer dit níet succesvol tot gevolg gebracht kan worden, kan het escaleren tot onder meer intimidatie (en/of denigreren) en agressie. Een dominant denken-doen-en-laten heeft meestal als bijeffect dat zich in sterke mate een expliciet (gefocust), lineair-beredenerend bewustzijn ontwikkelt, wat neer komt op een bepaalde kokervisie waarbij sommige (of veel) gedachtengangen juist wél (spreekwoordelijk) "in the picture" zijn, en andere gedachtengangen juist totaal níet. Doordat een kokervisie bepaalt wat een bewust persoon überhaupt inziet, kan deze een totaal ander besef van de realiteit hebben met een eigen mate van prioriteiten, belangen en al-of-niet gevoeligheden, wat veelal z'n doorwerking heeft op het gedrag en andere uitingen naar anderen toe.
Dominantie door de eeuwen heen
Men kan stellen dat ten aanzien van de evolutie van mensen door de eeuwen heen, het mannelijke geslacht de dominante factor (overheersende invloed) is geweest, wat bij dieren (uitgezonderd spinnen) wel meer te herkennen is, en van nature één van de eigenschappen van de mannelijke mens is. Dit zijn instinctieve aandriften die in de evolutie van mensen al aanwezig waren toen ze nog mensachtigen waren, en die te maken hadden/hebben met het willen beschermen van eigen vrouw en het nageslacht danwel de wil dat te realiseren. Van nature uit dus een/het zorgdragen voor voortplanting, wat ten aanzien van het bestaan een positieve en logische ontwikkeling is. Echter heeft die mannelijke, overheersende invloed ook z'n doorwerking gehad in het collectieve bewustzijn van mensen, namelijk is de manier van begrijpen van aspecten als het bestaan, leven en ontstaan, te weten door afzonderlijke beredeneringen te vormen waar gevolgelijk óók afzonderlijke begrippen uit voortkomen, een manier die de eigen ontwikkeling eveneens beknot. Van oudsher heeft die bewuste mannelijke dominantie ook religie tot stand gebracht én zeer nadrukkelijk in stand gehouden. Afgezien van de ongetwijfeld goede intenties van elk respectievelijke geloof, is te begrijpen dat het begrip erover door mannelijk toedoen op die zelfde beredenerende, expliciete manier aanschouwd werd en nogsteeds wordt, wat zo in wezen een bundeling is van afzonderlijke beredeneringen met begrippen. Vanwege dat beredeneringen binnen een geheel van beredeneringen slechts enige eeuwen het juiste (toepasbare) kunnen vertegenwoordigen / communiceren, vanwege het voortdurend ontwikkelende en veranderende begrip binnen het brein, accordeert dit niet meer met de huidige realiteit. Men kan zo begrijpenderwijze concluderen dat een tijdsbestek van zo'n tweeduizend jaar achtereenvolgens reeds meerdere malen een herziening voort hadden moeten brengen (om dit begrip enigszins te verduidelijken : een verbetering van het geheel, dat vervolgens óók als geheel wordt verbeterd en waarvan dat resultaat eveneens wordt verbeterd met de gevolgtrekking dat wat daar uit voort komt óók zo-nu-en-dan wordt verbeterd, wat enigszins het verschil aangeeft tussen 'begrijpen door te beredeneren' en 'begrijpen door te herkennen', weliswaar dán binnen fracties van seconden). Geheelomvattend kan men uit dit alles dus herkennen dat een dominant karakter voortleeft van nature maar eveneens tegen nature, gezien de natuurlijke (intuïtieve, instinctieve) manier van denken-doen-en-laten aanzienlijk beperkt wordt.
Zie ook
- Dominantie (doorverwijzing), andere betekenissen van "dominantie".
- Leidinggevend aan onervarenen, ondeskundigen, ondergeschikten enz.
- Onderdrukking (doorverwijzing).
- Onderwerping (doorverwijzing).