Elisa Netscher

Elisa Netscher (Rotterdam, 7 december 1825 - Batavia, 2 april 1880) was een Nederlands bestuursambtenaar, resident, gouverneur van de Westkust van Sumatra en publicist.

Opleiding

Netscher volgde een ambtelijke opleiding en werd in 1848 benoemd bij de Afdeling Politieke Zaken ter Algemene Secretarie in Nederlands-Indië.

Loopbaan

Door zijn kennis van het Maleis werd Netscher door de regering verscheidene malen toegevoegd aan hoofdambtenaren, die met belangrijke politieke zendingen waren belast. Zo bezocht hij drie keer, in 1849, 1856 en 1857 de residentie Riouw en vergezelde hij in 1858 de gouvernementscommissaris voor Celebes en Onderhorigheden, bij gelegenheid van de expeditie tegen Boni; hij kreeg herhaalde tevredenheidsbetuigingen van de regering voor de diensten, die hij bij deze gelegenheden, bewees. Netscher werd in 1861 tot resident van Riouw benoemd en werd voor zijn inspanningen aldaar beloond, in 1864, met het Virtus nobilitat (ridderschap in de orde van de Nederlandse Leeuw); hij hief de regeringsloosheid op en slaagde erin de wanorde in de gewesten te keren tot een periode van bloei en baande de weg voor de landbouwondernemingen te Deli en Langkat.

Netscher werd in 1870 benoemd tot gouverneur van de Westkust van Sumatra (zijn voorgangers waren onder meer Andreas Victor Michiels en Jan van Swieten); hij bood zich aan om persoonlijk de leiding van de onderhandelingen met het Rijk van Atjeh op zich te nemen maar werd gepasseerd ten gunste van F.N. Nieuwenhuijzen; Toen de oorlog werd verklaard (zie de Eerste Atjehexpeditie) was het de taak van Netscher om de rust en orde te handhaven in zijn aan het toneel van de oorlog grenzend gewest. Bij Koninklijk Besluit van 16 maart 1878 werd hij tot lid van de Raad van Indië benoemd; hij regelde de emancipatie der slaven en reorganiseerde het rechtswezen ter Westkust van Sumatra. Naast zijn ambtelijke werk publiceerde Netscher tal van verhandelingen, voornamelijk in de werken van het Bataafs Genootschap.

Oeuvre

• 1855. Proeve tot opheldering van de gronden van de Maleise spelling. (vertaling door Netscher van een artikel van W. Robinson). Bat. Gen. dl. XXVI.
• ?. Antwoord op enige opmerkingen en bedenkingen naar aanleiding der proeve tot opheldering van de gronden der Maleise spelling, door W. Robinson, uit het Engels vertaald door E. Netscher. Tijdschrift Batavisch Genootschap VI. bladzijde 156.
• 1863. (samen met J.A. van der Grijs). De munten van Nederlands Indië beschreven en afgebeeld. Batavia. Bataafs Genootschap.
• ?. Kroniek van Sambas en Soekadau, in het oorspronkelijke Maleis, voorzien van de vertaling en aantekeningen. Tijdschrift B.G.I.L.
• ?. C.A.L.M. Schwaner. Historische, geografische en statistische aantekeningen betreffende Taneh Boemboe; aangetroffen onder de bij het gouvernement van Nederlands Indië berustende papieren van Schwaner, bewerkt door E. Netscher en H. von de Wall. 8. Tijdschrift van het Bataafs Genootschap.
• ?. Iets over enige in de Preanger Regentschappen gevonden Kawi Handschriften. Tijdschrift I. Bladzijde 469.
• ?. Inscriptie van Kawali. Tijdschrift II. Bladzijde VII.
• ?. Ringen met inscriptie. Tijdschrift II. Bladzijde VIII.
• ?. Navraag naar oude ringen met inscripties. Tijdschrift II. Bladzijde I.
• ?. Oudheden in Cheribon. Tijdschrift II. Bladzijde XV, IV en 208.
• ?. Inscriptie op steen in de assistent-residentie Buitenzorg. Tijdschrift II, Bladzijde I.
• ?. Zilveren munten en gouden sieraden uit de residentie Banjoemas. Tijdschrift II, Bladzijde V.
• ?. Inscripties te Soerabaja. Tijdschrift II. Bladzijde IX.
• ?. Inscripties nabij Salatiga. Tijdschrift II. Bladzijde X.
• ?. Beschrijving van een gedeelte van de residentie Riouw. Tijdschrift II. Bladzijde 108.
• ?. Inscriptie van Ponorogo. Tijdschrift II. Bladzijde VIII.
• ?. De twaalf spreukgedichten. Een Maleis gedicht doorRadja Ali Hadji van Riouw. Uitgegeven en van de vertaling en aantekeningen voorzien. Tijdschrift II. Bladzijde II.
• ?. Oude munten uit de Nederlands Indische archipel. Tijdschrift III. Bladzijde X.
• ?. Zeldzame muntstukken van N.I. Tijdschrift III, XIX. Bladzijde VII en 344.
• ?. Oude kris, uit de residentie Palembang. Tijdschrift III. Bladzijde IX.
• ?. Oude munt uit Palembang.Tijdschrift III. Bladzijde XIII.
• ?. Munten der Chinezen te Sambas. Tijdschrift III. Bladzijde XXIV.
• ?. De titel Anom of Moeda van Indische vorsten. Tijdschrift III. Bladzijde XI.
• ?. Oudheden uit de residentie Bagelen. Tijdschrift III. Bladzijde V.
• ?. Oudheden opgedolven in Bantam. Tijdschrift III. Bladzijde VII.
• ?. Iets over de Loeboes en Oeloes in de binnenlanden van Sumatra, naar mededelingen van F.J. Willer. Tijdschrift IV. Bladzijde 56.
• ?. De Batoe koelies nabij Buitenzorg. Tijdschrift IV. Bladzijde 380.
• ?. Oorsprong van het wapen van Batavia. Tijdschrift IV. Bladzijde 284.
• ?. Sieraden en munten, opgedolven in de residentie Banjoemas. Tijdschrift IV. Bladzijde 107.
• ?. 'Geschiedenis der eerste Alduadris, met een vertaling. Tijdschrift IV. Bladzijde 285.
• ?. Inscriptie op een koperen plaat uit Soerabaja. Tijdschrift IV. Bladzijde 207.
• ?. Iets betreffende de verhouding der Pasoemah-landen tot de sultans van Palembang. Tijdschrift IV. Bladzijde 186.
• ?. Inscriptie van Pagerroejoeng en Batoe Beragoeng (Sumatra's Westkust). Tijdschrift IV. Bladzijde 107.
• ?. Overlandreis uit Indië naar Nederland in de zeventiende eeuw. Tijdschrift IV. Bladzijde 281.
• ?. Indrukken van voeten op stenen. Tijdschrift IV. Bladzijde 460.
• ?. Stenen armbanden. Tijdschrift IV. Bladzijde 459.
• ?. Zeldzame munt in Nederlands Indië. Tijdschrift IV. Bladzijde 108.
• ?. Indische munten. Tijdschrift V. Bladzijde 487.
• ?. Fotografische afbeeldingen van oudheden. Tijdschrift V. Bladzijde 314 en 486.
• ?. Ruines van Panataran. Tijdschrift V. Bladzijde 487.
• ?. Gouden Hindoe-munt van Sumatra. Tijdschrift V. Bladzijde 485.
• ?. Munt van Atjeh. Tijdschrift V. Bladzijde 313.
• ?. Battasche taalstudie. Tijdschrift V. Bladzijde 315.
• ?. Sieraden en munten, opgedolven in Cheribon. Tijdschrift V. Bladzijde 150.
• ?. Oorspronkelijke munt van Cheribon. Tijdschrift V. Bladzijde 485.
• ?. Oude Martavanen met inscripties. Tijdschrift V. Bladzijde 151.
• ?. Oude Javaanse munten en versierselen. Tijdschrift V. Bladzijde 314.
• ?. Favorlangse leerredenen enz. Tijdschrift VI. Bladzijde 103.
• ?. Afbeelding der ruïne te Boro-Boedoer. Tijdschrift VI. Bladzijde 279.
• ?. Oude munten van Bantam. Tijdschrift VI. Bladzijde 102.
• ?. Gouden munt van Atjeh. Tijdschrift VI. Bladzijde 463.
• ?. Munten van de oostkust van Sumatra. Tijdschrift V. Bladzijde 485.
• ?. Oude ringen en munten, gevonden in de Preanger-Regentschappen. Tijdschrift VI. Bladzijde 464.
• ?. Nederlands-Indische munt van 1644. Tijdschrift VI. Bladzijde 461.
• ?. Gedenkpenningen voor Nederlands Indië. Tijdschrift VI. Bladzijde 459, 573; Tijdschrift VII. Bladzijde 93 en 262.
• ?. Engelse munten voor Nederlands Indië. Tijdschrift VI. Bladzijde 100.
• ?. Raadgeving. Maleis gedicht van Radja Ali, onderkoning van Riouw, met een vertaling. Tijdschrift VII. BLadzijde 67.
• ?. Hindoemunten of penningen. Tijdschrift VII. Bladzijde 177.
• ?. Huwelijkspenningen. Tijdschrift VII. Bladzijde 444.
• ?. De Batoe goeliga (bezoar). Tijdschrift VIII. Bladzijde 93.
• ?. Oude muntbiljetten. Tijdschrift VIII. Bladzijde 76.
• ?. Tochtjes in het gebied van Riouw en onderhorigheden: a. Het eiland Lingga. b. Soengei Boeloe. c. De baai van Sekana. d. Reteh. e. Het rijk Siak. f. Boekit Batoe. g. Siak Sri Indapoera. h. Pekan Baroe. i. De Karimon-eilanden. Tijdschrift XII. Bladzijde 233 en volgenden.
• ?. Tochtjes in het gebied van Riouw en Onderhorigheden. Tijdschrift XIV. Bladzijde I en 340.
• ?. De Nederlanders in Djohor en Siak van 1602 tpt 1895.
• 1870. Historische beschrijving van Batavia. Verhand. Bat. Gen. dl. XXXV.
• ?. Genealogie van het Vorstenhuis van Siak Sri Indrapoera. Folio. 16 bladzijden. Zonder naam en plaats, zonder uitgever.

Externe link

Profiel bij de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (dbnl)

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties 1880. Elisa Netscher. In memoriam De Indische Gids II. Bladzijde 180-184.   Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)