Egodystonie

Egodystonie is een psychologische term die verwijst naar gedrag (bijvoorbeeld dromen, impulsen, dwangmatig handelen, verlangens, enz.) dat in strijd is met de behoeften en doelstellingen van het ego. Of ook wel: dat in conflict is met het persoonlijke "ideale zelfbeeld". Degene zelf ervaart alles als correct, terwijl er sprake is van een bepaalde "eentonigheid" in zijn of haar uitingen. Antwoorden op vragen worden beantwoord met één en de zelfde soort antwoorden. Gevoelens worden niet verwerkt, of weerhouden interactie te hebben binnen gedachten, waardoor een systematisch opererend ego bepalend is voor het gedrag.

Egodystonie is zodanig een extreme uiting van bepaalde kenmerken of manieren van doen-en-laten en/of denken, doch zijn er veel mensen die dit in een minder uit-de-band-springende vorm hebben / laten blijken. Dit is dan veelal ook een specifieke manier van uiten, die, weliswaar minder extreem, ook voortdurend op dezelfde soort denkpatronen neerkomt, waarbij vragen en discussies buiten dat denkpatroon toch middels dat denkpatroon beantwoord (reduceren) worden. In publieke en/of politieke zin neigt dit merendeels richting de (extreem) rechtse kant (expliciete standpunten, geen oren naar andere overtuigingen / denkwijzen).

Het concept is in detail bestudeerd in de pathologische psychologie en is het tegenovergestelde van egosyntonie. Obsessieve compulsieve stoornis wordt beschouwd als een ego-dystonische stoornis, daar de gedachten en compulsies die ervaren of uitgedrukt worden, vaak niet in overeenstemming zijn met de individuele zelf-perceptie. Daardoor wordt extreme nood veroorzaakt.

De Wereldgezondheidsorganisatie classificeert egodystonische seksuele geaardheid in ICD-10 als een psychologische afwijking waarbij het individu niet twijfelt aan zijn of haar seksuele geaardheid, maar toch wenst dat het anders is en hiervoor vaak hulp zoekt.