Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Eclectische geneeskunde
Eclectische geneeskunde is de naam voor een vorm van geneeskunde die vooral in de 19e en begin 20e eeuw werd beoefend. De term werd bedacht door Constantine Samuel Rafinesque (1784 – 1841), een arts die tussen de Amerikaanse inboorlingen leefde, waar hij hun gebruik van geneeskrachtige planten en natuurlijke behandelwijzen observeerde.[1]
Woorddefinitie
De naam eclectisch (van het Grieks ἐκλέγω, eklego; ’uitpikken, uitkiezen’) betekent kiezen en verwijst rechtstreeks naar de geneesmiddelen en -methoden die worden gebruikt om ziekten te behandelen. Er wordt geselecteerd uit de methoden en oplossingen van alle ter beschikking staande medische behandelwijzen.[2] Het was de bedoeling de beste behandeling te selecteren zonder een bepaald medisch systeem in het bijzonder te huldigen.[3]
Factoren voor het ontstaan
In Amerika groeide de stroming van eclectic medicine uit een combinatie van factoren.
- De Europese kolonisten brachten hun medische kennis mee, vooral uit Brittannië. Die kennis kon stammen van de toenmalige stand van de ’reguliere’ geneeskunde, maar ook van de traditionele kruidengeneeskunde en de nieuw opkomende homeopathie.
- De kolonisten leerden van de native Americans (de ’indianen’) andere natuurlijke behandelwijzen kennen.
- Het leven ver van de bekende wereld in Europa, maakte het vaak noodzakelijk om zich te behelpen met wat voorhanden was.[4]
In de ’reguliere’ geneeskunde van die tijd waren nog behandelingen gebruikelijk zoals aderlatingen, het opwekken van braakneigingen en maaglediging als ’zuivering’ en het behandelen met gifstoffen zoals antimoon en kwik (overblijfselen van de iatrochemie).[1][5] De eclectische geneesheren streefden naar zachtere en natuurlijkere behandelmethoden.
Het grootste deel van de eclectische geneeskunde bestond uit kruidengeneeskunde. In de plantengeneeskunde bestonden verschillende systemen of richtingen. Eclectische geneeskunde koos uit de behandelwijzen van deze verschillende systemen dat wat het beste paste. Net daarom kregen zij ook kritiek, omdat zij methoden combineerden uit verschillende en heel anders opgebouwde medische systemen. Zijzelf gebruikten het woord ’eclectisch’ wel om aan te duiden dat zij de beste behandeling selecteerden voor een bepaald ziektegeval, maar in de ogen van hun critici kwam ’eclectisch’ neer op systeemloos.
De eclectische geneesheren zagen de misstanden in de toenmalige ’reguliere’ geneeskunde en spraken zich daar duidelijk en kritisch over uit.[5] De vier meest voorkomende geneeskundige systemen die toen in omloop waren (de ’reguliere’ geneeskunde, door anderen vaak ’allopathie’ genoemd, het fysiomedicalisme, de homeopathie en de eclectische geneeskunde) namen zich allemaal de tijd om elkaar de grond in te boren.[6]
Geschiedenis
De Europese inwijkelingen in Noord-Amerika in de vroege 17e eeuw hadden geen hoge dunk van de geneeskundige praktijken van de inboorlingen. Zij waren voor een groot deel afhankelijk van geïmporteerde geneesmiddelen, grotendeels kruidengeneeskundige middelen of probeerden de planten die zij uit Europa kenden zelf te kweken. Naarmate de tijd vorderde en het contact met de inheemse volkeren toenam begonnen men de inheemse planten te vertrouwen en sommigen namen ook de methoden over om de planten te oogsten of therapeutisch te gebruiken.
Tegen het einde van de 18e eeuw bouwde Samuel Thomson (1769-1843) een systeem op van behandelingen, gebaseerd op de geneeskunde van de oorspronkelijke inheemse Amerikanen.
Vervolgens leidde deze samenvoeging van Europese en Amerikaanse kruidengeneeskunde tot verdere ontwikkelingen. Dr. Wooster Beech (1794-1868), die zowel kruidengeneeskunde als de toenmalige conventionele geneeskunde gestudeerd had, probeerde de toen nieuwe wetenschappelijke kennis over fysiologie en pathologie te integreren met de beste kennis van de kruidengeneeskunde. Hij vond de zienswijzen van Thomson te ruw en zocht naar de laagst mogelijke dosis die goede resultaten kon bereiken.
Het fysiomedicalisme werd eveneens geïnspireerd door de samengevoegde plantengeneeskunde van Thomson, onderging een invloed van de eclectische geneeskunde maar ontwikkelde zich tot een eigen richting.
Onder de eclectische geneeskundigen in Amerika bevond zich groot aantal voorname artsen, zoals Milton Scudder, John King, John Felter, Finley Ellingwood en Eli Jones en duizenden artsen in de Verenigde Staten.[5]
Nadat de U.S.-regering in 1907 besloot om de financiële steun voor opleidingen in kruidengeneeskunde aan conventionele medische scholen te reduceren, nam het gebruik van de kruidengeneeskunde enorm af. Tegen 1940 was het hoogtepunt van de plantengeneeskunde in Amerika voorbij, onder druk van de kosten voor academische faciliteiten, medische politiek, en synthetische farmaceutica. Nadat andere eclectische medische scholen een voor een al waren gesloten, sloot als laatste ook de Eclectic Medical College of Cincinnati.[7]
Eclectica medicina
Het begrip ’eclectische geneeskunde’ was op zich niet nieuw. De Romeinse arts Archigenes (ca. 100) en een aantal anderen selecteerden uit de verschillende medische strekkingen van hun tijd wat hun het beste en het redelijkste leek. Zij werden daarom eclectici genoemd en hun geneeskunde stond bekend als eclectica medicina (eclectische geneeskunde).[8] De criteria om iemand uit de oudheid in deze richting in te delen, zijn moeilijk af te bakenen.[9]
Ook de beroemde Nederlandse arts Herman Boerhaave werd een ’eclectisch geneeskundige’ genoemd.[8][10][11]
Inschatting
Omdat men in de eclectische geneeskunde de behandeling selecteert die het meest succes lijkt te beloven, zonder hierbij een specifiek geneeskundig systeem te volgen, kan men tegenwoordig de indruk hebben dat de eclectische geneeskunde niet wetenschappelijk tewerk ging. De geneeskundehistoricus Johannes Beckmann-Kuhn argumenteert dat een moderne wetenschappelijke denkwijze en de eclectische geneeskunde elkaar niet uitsluiten.[10]
- ↑ 1,0 1,1 http://www.cchm-edu.org/eclectic-medicine-iiiiii.html
- º http://budwin.net/medicology/html/book08-02.html
- º Door Carl Wilhelm Theodor Schuster, Neues und vollständiges Wörterbuch der Deutschen und Französischen Sprache
- º http://doctorschar.com/eclectic-school-of-medicine-2/
- ↑ 5,0 5,1 5,2 https://planetherbs.com/history/what-is-eclecticism.html
- º https://www.henriettes-herb.com/eclectic/books.html
- º https://www.eclecticherb.com/history-of-emp/
- ↑ 8,0 8,1 Bartholomew Parr, The London Medical Dictionary, 1809, lemma Eclectica medicina
- º Plinio Prioreschi, A History of Medicine: Roman medicine p. 173
- ↑ 10,0 10,1 Johannes Beckmann-Kuhn, Eklektische Medizin nach 1800 zwischen Hippokratismus, Naturphilosophie und Romantik am Beispiel des Arztes und Humanisten Friedrich Joseph Haas (1780-1853), Forschungen zur Medizingeschichte – Uni Kassel p. 133-154, www.uni-kassel.de
Vermelding van Boerhaave op p. 144. - º Per Olov Enquist, De vijfde winter van de magnetiseur p. 25
Weblinks
- https://www.henriettes-herb.com/eclectic/books.html Verschillende ingescande boeken van de eclectische geneeskunde
Hulp genealogie en geschiedenis (Nederland) • Deepl vertaler • Schrijfassistent VRT • ChatGPT (Opgepast! Altijd verifiëren!) • Claude.ai (Opgepast! Altijd verifiëren!) • Copilot (Opgepast! Altijd verifiëren!) • tekst herschrijven met scribbr.io •