Duurzaam bouwen

Duurzaam bouwen is een proces in de bouwwereld dat beoogt dat de winning van de materialen en delfstoffen tot en met de sloop van het bouwwerk, zo duurzaam mogelijk is. Hierin worden in alle fases van het proces de negatieve milieuaspecten zoveel mogelijk beperkt.

Milieuaspecten

De volgende vijf milieuaspecten hebben over het algemeen de meeste betrekking op duurzaamheid in de bouw: schaarste, energieverbruik, aantasting van ecosystemen, gezondheid en afval.

Schaarste

Schaarste betekent dat op termijn de behoefte aan een product groter is dan het aanbod van het product. Het aanbod van een product kan kleiner zijn dan het daadwerkelijk aanwezige product, omdat om economische of technische redenen dan wel wettelijke regelgeving het niet mogelijk is de aanwezige voorraad te gebruiken. Doordat de aarde een gesloten systeem is, zijn veel producten eindig. Denk hierbij aan metaalertsen: de metaalertsen die nu in de grond zitten, worden niet meer aangevuld. Ook zijn er producten waarbij het aanmaakproces langer duurt dan het verbruik ervan. Denk hierbij aan steenkool, aardolie en aardgas die heel geleidelijk zijn ontstaan. Hierdoor kunnen deze ook gerekend worden tot de eindige bronnen.

Energiegebruik

De traditionele energiebronnen (steenkool, olie en gas) kunnen eveneens beschouwd worden als een vorm van schaarste omdat de energiebronnen van eindige grondstoffen komen. Daarnaast hebben deze fossiele brandstoffen als nadeel dat ze schadelijke stoffen uitstoten die het broeikaseffect (CO2), verzuring (NOx en S02) en smogvorming (NOx) veroorzaken. Het gebruik van duurzame bronnen (wind, zon, waterkracht etc), hebben deze nadelige effecten niet. Wel zijn er nog steeds de thermische gevolgen (temperatuurstijgingen) van het ecosysteem waar de energiegebruiker bijvoorbeeld een gebouw in staat. Die nadelige gevolgen zijn echter alleen zeer lokaal en kunnen in de meeste gevallen verwaarloosd worden.

Aantasting van ecosystemen

Een ecosysteem kan als volgt worden gedefinieerd: het geheel van organismen dat leeft in een bepaalde omgeving (de levensgemeenschap) en de niet-levende factoren uit die omgeving die hierop invloed uitoefenen. Ecosystemen zijn vaak in een fragiele balans en kunnen door onnatuurlijke verandering, zoals de bouw, ingrijpend veranderen. Hierdoor kunnen organismen verloren gaan. In sommige gevallen is de schade permanent en is herstel van het ecosysteem niet meer mogelijk.

Gezondheid

Het materiaal en de bouwproducten waarmee gebouwd wordt, mag vanzelfsprekend niet nadelig zijn voor de gezondheid van mens en milieu. Dit geldt voor de gehele levenscyclus van het materiaal, vanaf de winning (bijvoorbeeld stoflongen), de productie, de bouw (bijvoorbeeld door vezels die in de lucht komen), gezondheid van de bewoners tot aan de gezondheid van de afvalverwerkers (bijvoorbeeld bij asbestverwerking)

Afval

Als een product zijn functie heeft verloren en niet meer hergebruikt kan worden, kan het afval voor milieuproblemen zorgen. Denk hierbij aan slechte afbreekbaarheid, slechte scheidbaarheid van afvalcomponenten, de ruimte die afvalstoffen innemen en de mogelijkheid dat er gevaarlijke stoffen en restproducten vrij kunnen komen bij verbranding.

Nederland

In Nederland is in het Nationaal Milieu beleidsplan-Plus het volgende gedefinieerd ((VROM M. v., 1990) blz 3): "Onder duurzame ontwikkeling wordt een ontwikkeling verstaan die voorziet in de behoefte van de huidige generatie zonder daarmee voor de toekomstige generaties de mogelijkheid in gevaar te brengen om ook in hun behoeften te voorzien". In dezelfde nota werd als concreet doel gesteld om in 2040 twintig keer duurzamer te bouwen als in 1990 (de zogenaamde factor 20.)

Noten

Verder lezen

• Duurzame ontwikkeling
• William McDonough