Draaibank

Een conventionele draaibank.

Draaien is een verspanende techniek.

Een draaibank is een werktuigmachine voor het bewerken van cilindervormige werkstukken. De draaibank verschilt sterk van de meeste andere werktuigmachines doordat het snijgereedschap (draaibeitel) stilstaat, terwijl het werkstuk beweegt (draait).

De meeste draaibanken bestaan uit een gietijzeren constructie. Het deel dat op de grond staat heet de voet, daarbovenop staat het draaibankbed. Bij grotere draaibanken zijn voet en bed uit 2 delen gemaakt, terwijl bij bijvoorbeeld een tafeldraaibank de voet en het bed uit een enkel stuk gietijzer bestaan.

Meestal wordt de draaibank aangedreven door een elektromotor via een overbrengingssysteem, bestaande uit V-riemen en/of tandwielen waardoor men verschillende toerentallen kan kiezen. Het toerental wordt afgestemd op het te bewerken materiaal (de specifieke snijsnelheid, die voor elk materiaal anders is) en de diameter van het te draaien werkstuk. Er bestaan ook systemen voor traploze snelheidsregeling bij conventionele machines, in de vorm van frequentieomzetters.

Hierbij gebruikt men de volgende formule:

<math> n = (V_c*1000)/(\pi.d),</math>

Waarbij:

• n: het toerental, in toeren/min
• V_c: de snijsnelheid, in m/min
• d: de diameter van het werkstuk, in mm

Bij het gebruik van een industriële draaibank, waarbij door middel van hendels de toerentallen en voedingen zo kunnen worden ingesteld, is het volgende zeer belangrijk: het toerental van de hoofdspil mag slechts bij stilstand veranderd worden, en de voedingen tijdens werking van de draaibank. Het kan dus soms gebeuren dat de tandwielen niet goed in elkaar grijpen bij het wisselen van hoofdspiltoerental. Het volstaat hierbij om de klauwplaat met de hand te bewegen. Men zal dan voelen dat de hendels op hun juiste plaats vallen als men de klauwplaat een beetje verdraait.

Rechts bevindt zich de losse kop, hierin kan een vast of meedraaiend center worden geplaatst, zodat het werkstuk aan beide uiteinden ondersteund wordt. Ook bestaat de mogelijkheid om er rechtstreeks een boorkop of een grotere boor in te zetten.

De losse kop kan verplaatst worden langs het bed, dat bestaat uit twee geleiders die heel zuiver zijn geslepen. In het bed is een trapeziumvormige rand geslepen, zodat bij slijtage op het bed er geen zijdelingse speling ontstaat maar enkel de support naar onder toe zakt (een zeer kleine verplaatsing overigens). Bij het bed zijn er 2 keuzemogelijkheden: inductiegehard of niet. Inductiegehard is duurder maar op termijn heeft dit enkel voordelen doordat het bed minder vatbaar is voor beschadiging van spanen of slijtage door gebruik. De beitelwagen, ook wel eens langsslede of support genoemd, kan over het bed verplaatst worden (voeding). Dit support kan zowel handmatig alsook automatisch door middel van een nauwkeurige schroefdraadstang worden voortbewogen, afhankelijk van de grootte van de draaibank kan dit trapeziumdraad of zaagtanddraad zijn, beide geschikt voor het opnemen van zware axiale belastingen op deze as. Hierbij moet er op gelet worden dat bij het gebruik van automatische voeding men de slede niet heeft vast gezet met de blokkeerschroeven, dit kan immers zware schade veroorzaken aan het bed.

De dwarsslede is de tweede van een combinatie van drie sleden, haaks ten opzichte van elkaar opgesteld. Ook deze kan meestal met automatische voeding worden bewogen. Hierop staat dan nog een beitelslede waarop een beitelhouder geplaatst is waarin men, afhankelijk van het model, één of meerdere beitels kan plaatsen. Hoe deze beitels worden vastgehouden in de beitelhouder verschilt. Het belangrijkste is dat de beitelpunt op centerhoogte staat i.v.m. snijkrachten en afwerking van het stuk.

In de conventionele draaibanken kunnen we 6 soorten basis-draaibanken onderscheiden, namelijk :

Centerdraaibank : wordt gebruikt voor stukken met een centerpunt aan beide kopzijden en geen mogelijkheid tot klemmen op het stuk.

Universele draaibank : de meest gekende vorm, wordt veelal gebruikt voor stuk- en herstellingswerken. Door demontage van de klauwplaat kan er een centerdraaibank van gemaakt worden doordat er in de spil een conus zit.

Kopdraaibank : een universele draaibank voor stukken met een diameter tot soms wel 3,5 meter. Er ontbreekt vaak wel de losse kop op deze soort. Een nadeel is dat het opspannen van het stuk veel tijd kost en dat de hoofdspil sterk op buigen wordt belast.

Carrouseldraaibank : een verticaal opgestelde kopdraaibank eigenlijk, met de voordelen van de kopdraaibank maar geen belasting op buigen van de spil. Sommige versies hebben ook de mogelijkheid om met meerdere beitels tegelijk te kunnen werken.

Kopieerdraaibank : een draaibank gebruikt voor het maken van series gelijke stukken. Hierbij loopt een taster over een mal, waarbij de vorm van de mal aan een beitel wordt doorgegeven en zo op een werkstuk gedraaid. Is inmiddels vervangen door de CNC-machines.

Revolverkopdraaibank : gebruikt voor het vervaardigen van series gelijkvormige stukken. Principieel een universele draaibank maar met een beitelhouder voor soms wel 8 gereedschappen die je kunt ronddraaien (zoals bij een trommelrevolver).

Zie ook

• Metaaldraaibank
• Houtdraaibank
• CNC-draaibank

WikiWoordenboek

Zoek draaibank op in het WikiWoordenboek.

Verspaningstechniek