Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
De Slimste Mens ter Wereld
| De Slimste Mens ter Wereld | ||
| Genre | Quiz | |
| Speelduur | 60 minuten | |
| Presentatie | Bruno Wyndaele (2003) Erik Van Looy (2004–heden) | |
| Land | .png){kind=small} België
| |
| Taal | Nederlands | |
| Gerelateerde series | De Slimste Mens | |
| Productie | ||
| Productie- maatschappij(en) |
Woestijnvis | |
| Uitzendingen | ||
| Start | 1 september 2003 | |
| Afleveringen | 519 | |
| Seizoen(en) | 17 | |
| Zender(s) | Eén, BVN (2003–2011) VIER (2012–heden) | |
| Website | ||
| (en) IMDb-profiel | ||
De Slimste Mens ter Wereld is een televisiequiz met bekende Vlamingen waarvan tussen 2003 en 2011 negen reeksen zijn uitgezonden op Eén. Sinds de tiende reeks in 2012 wordt het programma uitgezonden op de zender VIER.[1] De eerste editie werd gepresenteerd door Bruno Wyndaele; nadien kwam de presentatie in handen van Erik Van Looy. Het Slimste Weekoverzicht, een compilatie van de afgelopen week en een blik achter de schermen, wordt gepresenteerd door Gilles Van Bouwel en Élodie Ouédraogo.[2]
De negende reeks, uitgezonden in het televisieseizoen 2010-2011, had de alternatieve titel De Allerslimste Mens ter Wereld. Hierin nam een selectie uit de beste kandidaten van de acht voorbije edities het tegen elkaar op.
Concept
Elke aflevering wordt gespeeld met drie kandidaten. Speciaal aan de quiz is dat de kandidaten zeer associatief moeten denken. De meeste rondes bestaan uit vragen waarbij meerdere antwoorden gegeven moeten worden. De kandidaten moeten niet op zoek gaan naar de kleine weetjes, maar proberen die antwoorden te genereren die in het collectieve geheugen van de mensen zitten. Elke dag valt een van de drie deelnemers af; de andere twee komen de volgende dag terug, aangevuld met een nieuwe deelnemer. De deelnemer die het langste in het spel zit, neemt plaats in de zetel rechts in beeld. De nieuwkomer neemt plaats in de zetel links in beeld.
Tijdens de laatste twee weken (of de laatste week voor seizoen 10) van uitzending komen de deelnemers met de meeste deelnames één voor één terug als nieuwe deelnemer, te beginnen bij degene die het laagst in dat topklassement staat (bij ex aequo telt het aantal gewonnen deelnames, en indien nodig ook de meeste punten behaald in alle afleveringen). Degene die de laatste uitzending wint, wordt dan tot De Slimste Mens ter Wereld gekroond.
Punten worden in deze quiz uitgereikt in de vorm van seconden. Elke speler krijgt bij de start van de eerste ronde 60 seconden, waarna door het geven van goede antwoorden in de verschillende rondes een variabel aantal seconden verdiend kunnen worden. Bij alle rondes behalve de eerste gaan er echter ook seconden af terwijl de kandidaat nadenkt. Indien de speler in kwestie geen of niet alle benodigde oplossingen weet, is het dus de bedoeling dat deze zo snel mogelijk "pas" of "stop" zegt. Soms kan het echter ook opportuun zijn om nog iets langer na te denken, bijvoorbeeld wanneer er zeer veel seconden horen bij een bepaald antwoord, of uit strategisch oogpunt, zoals in het finalespel.
De kandidaat die na de laatste ronde de meeste seconden heeft, wint. De twee overgebleven kandidaten moeten spelen voor een plaats in de volgende aflevering in de finale.
Spelrondes
3, 6, 9 (,12)
De eerste ronde bestaat uit 12 vragen. Dit zijn klassieke quizvragen, die vergezeld kunnen zijn van een audio- of videofragment. Elke derde vraag (dus vraag 3, 6, 9 en 12) levert 10 seconden op voor de kandidaat die het goede antwoord geeft. Bij een fout antwoord mag de volgende een antwoord geven. Als geen van de kandidaten het juiste antwoord weet, geeft de quizmaster de oplossing. Bij deze ronde wordt er gewoon van links naar rechts in beeld gespeeld. Links in beeld zit altijd de nieuwkomer in het spel; rechts in beeld zit de kandidaat die op dat ogenblik al het grootst aantal achtereenvolgende afleveringen meespeelt. Soms kan het gebeuren dat alle kandidaten, ongeacht wie aan de beurt was, na elkaar een antwoord mogen geven. Dit kan bij een zogenaamde "doe"-vraag zijn (waarbij een opdracht zo nauwkeurig mogelijk volbracht moet worden) of bij een "gok"-vraag (vaak zo dicht mogelijk een ludiek weetje/getal benaderen). Telkens wint degene die het dichtste bij het juiste antwoord zit.
Deze ronde is de enige waarbij nadenken geen seconden kost, dus spelers houden altijd minimaal het startaantal van 60 over. Door het gebrek aan tijdsdruk en door het gering aantal seconden dat te verdienen valt, is deze rustige ronde een kennismakingsmoment waarbij het maken van grappen (door de presentator, de jury en de kandidaten) vaak de bovenhand neemt ten opzichte van de eigenlijke quiz. Het is ook de enige ronde waarin de jury het spelverloop kan beïnvloeden door de winnaar van de "doe"-vraag te kiezen.
Open deur
In deze ronde krijgt elke kandidaat een vraag die via een videoboodschap wordt gesteld door een extern persoon, meestal een bekende Vlaming. Vaak is de opgave terug te koppelen naar de leefwereld van de vraagsteller in kwestie, maar soms liggen de raakvlakken ook minder voor de hand. De persoon die zich in de tussenstand op de laatste plaats bevindt, mag als eerste een van de drie vragen kiezen op basis van de identiteit van de vraagstellers. Nadien heeft de tweede speler in de tussenstand nog de keuze tussen twee vragen; de op dat moment beste speler krijgt de overgebleven vraag. Elke vraag kent vier antwoorden die elk 20 seconden opleveren. In deze ronde kost nadenken ook seconden van de spelende kandidaat. Als een kandidaat stopt voordat alle vier antwoorden gegeven zijn, dan mogen de andere kandidaten proberen de lijst af te maken beginnend met diegene met het minst aantal seconden. Als de kandidaat geen antwoorden meer weet, moet die "pas" of "stop" zeggen.
Puzzel
In deze ronde komen drie puzzels aan bod van telkens twaalf verschillende woorden, benamingen of zinsdelen. Er horen per puzzel steeds vier verschillende gegevens bij elkaar, wat resulteert in drie verbanden die de kandidaten moeten terugvinden. De kandidaat met de laagste score in de tussenstand na ronde 2, krijgt de eerste puzzel toegekend; de kandidaat met de hoogste score in de tussenstand na ronde 2, verkrijgt de laatste puzzel.
In de eerste seizoenen leverde elk gevonden verband de kandidaat 20 seconden op. Nadat de kandidaat klaar was met zijn puzzel, werd meteen de oplossing overlopen, ook al waren niet alle verbanden gevonden. De andere kandidaten kregen dus niet de kans om de puzzel af te maken en op die manier extra seconden te verdienen. Vanaf het zesde seizoen levert elk gevonden verband 30 seconden op en krijgen de tegenkandidaten wél de kans om de puzzel te voltooien nadat hun voorganger heeft gepast. In dat geval komt eerst de tegenkandidaat met de op dat moment laagste score aan bod en nadien eventueel nog de andere kandidaat. De oplossing van een puzzel wordt pas overlopen wanneer alle drie de verbanden zijn teruggevonden of, indien dat niet is gelukt, wanneer alle drie de kandidaten hun kans hebben mogen wagen.
Ingelijst/Galerij
In Ingelijst wordt er met lijstjes gespeeld. De kandidaten geven om de beurt één antwoord uit de lijst, behalve als er nog maar één kandidaat actief is. In dat geval mag die blijven doorspelen tot een fout antwoord. Bij een fout antwoord of passen mag de kandidaat niet meer deelnemen aan de huidige lijst. De laatste in de stand mag beginnen, daarna wordt er gewoon het rijtje afgegaan van links naar rechts (onafhankelijk dus van de scores). Elk goed antwoord levert 10 seconden op.
Vanaf de vijfde reeks werd de lijstjesronde vervangen door de Galerij, waarin de kandidaat tien foto's of tekeningen te zien krijgt die hij of zij moet herkennen. Alle afbeeldingen hebben een gezamenlijk thema. Heeft de kandidaat niet alle foto's herkend, dan mogen de andere kandidaten de reeks proberen aan te vullen, maar zij krijgen de foto's niet meer opnieuw te zien. In het vijfde en zesde seizoen leverde ook hier elk goed antwoord 10 seconden op. In het zevende seizoen werd dit veranderd in 15 seconden, maar in seizoen acht werd dit teruggedraaid. Vanaf seizoen negen werden het echter opnieuw 15 seconden. In tegenstelling tot de Ingelijst-ronde wordt er bij het aanvullen wél gekeken naar de scores. De laatste in de stand mag altijd als eerste aanvullen.
Collectief geheugen
Iedere kandidaat krijgt een geschiedkundig filmpje te zien en moet hieruit vervolgens vijf kernwoorden trachten te determineren. Als de kandidaat past, dan mag de kandidaat met de op dat moment laagste score proberen de lijst te vervolledigen. Indien er dan nog kernwoorden overblijven, krijgt wederom de derde kandidaat nog een kans.
Het eerste goede antwoord levert 10 seconden op, het tweede 20, derde 30, vierde 40 en het vijfde antwoord ten slotte 50 seconden. De kandidaat die aan het einde van deze ronde het hoogste aantal seconden heeft verzameld, is de dagwinnaar en plaatst zich rechtstreeks voor de volgende aflevering. De twee overige kandidaten moeten het finalespel spelen.
Finale
In de finale staat de presentator vlak bij de twee overgebleven kandidaten rond een kleine tafel, en wordt de jury niet meer in beeld gebracht om de spanning te verhogen.
Tijdens deze ronde stelt de presentator vragen waarbij telkens vijf trefwoorden moeten worden geraden. Anders dan in de vorige spelrondes, leveren goede antwoorden hier geen extra seconden op, maar worden per gevonden trefwoord 20 seconden afgetrokken van de score van de tegenstander. Tegelijkertijd tikt het aantal seconden nog steeds weg zolang een kandidaat aan de beurt is. Wie als eerste op nul seconden eindigt, verliest en moet het spel verlaten. De winnende speler mag net als de dagwinnaar doorstromen naar de volgende aflevering.
Bij iedere nieuwe vraag geldt dat de kandidaat met het op dat moment laagste aantal seconden, als eerste de kans krijgt om te antwoorden. Wanneer deze kandidaat "stop" roept, krijgt de tegenkandidaat een vervolgbeurt waarin hij de trefwoordenlijst mag trachten te vervolledigen. Wanneer een nieuwe vraag wordt gesteld bij een gelijk aantal seconden, gaat de beurt naar de kandidaat die bij de vorige vraag het laatst aan bod kwam.
Vaak vormt tactisch inzicht een belangrijk onderdeel van de slaagkans in deze ronde. Een kandidaat die de tussenstand in de gaten houdt, kan het spelverloop beïnvloeden door op een welbepaald moment zijn beurt te beëindigen. Zo kan hij bijvoorbeeld tijdens een vervolgbeurt zijn aantal seconden tot vlak onder het aantal van de tegenstander laten zakken, zodat hijzelf bij de volgende vraag als eerste aan bod komt.
Klassement en finaleweken
Doorheen het spelseizoen wordt een klassement bijgehouden van de deelnemers die dat seizoen het meest aantal afleveringen hebben meegespeeld. Daarvan wordt bij een ex aequo de speler die daarbij het vaakst heeft gewonnen (en dus het finalespel niet heeft moeten spelen), bovenaan geplaatst. Indien er dan nog steeds meerdere personen op dezelfde plaats staan, wordt gekeken naar het aantal verzamelde seconden van iedere persoon bij diens respectievelijke laatste aflevering (vóór aanvang van het finalespel).
Het klassement is van belang voor de twee zogenaamde "finaleweken" (slechts één week in de eerste seizoenen), die aan het einde van het seizoen worden gespeeld. Hierin komt de top 8 (in de eerste seizoenen de top 4) opnieuw aan bod. De finaleweken starten met de twee spelers die de laatste reguliere aflevering hebben overleefd, aangevuld door de speler die op de achtste plaats in het klassement is geëindigd. Naar analogie met de reguliere afleveringen, valt aan het einde weer iemand af en wordt die de volgende aflevering vervangen door de speler die op de zevende plaats stond, enzovoort.
Een speler die de laatste reguliere aflevering doorstaat en daarbij binnen het topklassement eindigt, kan niet rechtstreeks doorstromen naar de eerste aflevering van de finaleweken, aangezien de topspelers daarbij in de hierboven omschreven volgorde dienen terug te keren. Deze regel maakt dat er in uitzonderlijke gevallen slechts één of zelfs geen enkele speler zou overblijven om het in de eerste aflevering van de finaleweken op te nemen tegen de achtste beste speler. In zulke gevallen wil het reglement dat het topklassement wordt uitgebreid met een negende en zo nodig ook een tiende beste speler, om op die manier alsnog de aflevering met drie spelers te kunnen aanvatten.
In de laatste aflevering van de finaleweken (en dus ook van het gehele seizoen op zich), wordt het spelverloop eenmalig aangepast. Na de voorrondes wordt geen dagwinnaar bekroond, maar valt de speler met het minst aantal seconden af. De twee besten mogen vervolgens in het finalespel strijden om de titel van De Slimste Mens ter Wereld, die na afloop plechtig wordt toegekend door de jury.
Deelnemers
 Zie Lijst van deelnemers aan De Slimste Mens ter Wereld voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Winnaars
| Seizoen | Periode | Winnaar |
|---|---|---|
| Seizoen 1 | 2003 | Alain Grootaers |
| Seizoen 2 | 2004 | Stany Crets |
| Seizoen 3 | 2004 | Bert Kruismans |
| Seizoen 4 | 2005 | Wouter Deprez |
| Seizoen 5 | 2006-2007 | Steven Van Herreweghe |
| Seizoen 6 | 2007 | Annelies Rutten |
| Seizoen 7 | 2008-2009 | Freek Braeckman |
| Seizoen 8 | 2009-2010 | Linda De Win |
| Seizoen 9 | 2010-2011 | Bert Kruismans |
| Seizoen 10 | 2012 | Tomas Van Den Spiegel |
| Seizoen 11 | 2013 | Gilles De Coster |
| Seizoen 12 | 2014 | Adil El Arbi |
| Seizoen 13 | 2015 | Tom Waes |
| Seizoen 14 | 2016 | Gilles Van Bouwel |
| Seizoen 15 | 2017 | Xavier Taveirne |
| Seizoen 16 | 2018 | Peter Van de Veire |
| Seizoen 17 | 2019 |
Meeste afleveringen
In het eerste seizoen werd Alain Grootaers de toenmalige recordhouder voor meeste afleveringen. Hij wist 9 afleveringen te overleven, tot een uitschakeling bij zijn tiende deelname. Grootaers kwam in de finaleweek als laatste terug en won het seizoen.
Bert Kruismans, de winnaar van het derde seizoen in 2004, was de eerste speler die 10 afleveringen overleefde. Hij werd uitgeschakeld bij zijn elfde aflevering. Jaren later, in het seizoen 2010-2011, won Kruismans ook de speciale editie De Allerslimste Mens ter Wereld, waarin verschillende ex-winnaars en andere ex-topspelers het tegen elkaar opnamen. Hij won toen de finale van Stany Crets met 1 seconde verschil. In deze editie was Kruismans voor 8 afleveringen ongeslagen, maar kon hij niet verder deelnemen omdat de finaleweken van start gingen.
Pas tien jaar later, in 2014, werd Gert Verhulst de eerste speler ooit die erin slaagde 11 opeenvolgende afleveringen te overleven. Hij kon evenwel geen twaalfde keer deelnemen aangezien op dat moment de finaleweken van start gingen. Verhulst moest in de finale-aflevering van dat seizoen de duimen leggen voor Bart De Pauw en eindwinnaar Adil El Arbi. Aangezien in de finale-aflevering de twee beste spelers het tegen elkaar opnemen in het finalespel, slaagde hij er dat seizoen ook in om geen enkel finalespel te verliezen. Naast Verhulst is Bert Kruismans de enige die dit ook al deed, maar dit was niet bij Kruismans' eerste deelname. Gert Verhulst is zodoende de enige deelnemer in de geschiedenis van het spel die nooit een finalespel heeft verloren.
In 2016 wist Eva De Roo negen opeenvolgende afleveringen te overleven, maar kon ze geen tiende keer deelnemen door de start van de finaleweken. Ze werd dat jaar tweede, na in de finale de duimen te moeten leggen voor Gilles Van Bouwel.
Vier jaar na Verhulst werd Julie Colpaert de tweede deelnemer ooit om de elfde aflevering te overleven. Zij kon wel een twaalfde keer deelnemen, maar verloor deze aflevering.
|
|
|
* Deelnemer werd niet uitgeschakeld in de volgende aflevering, maar moest het spel verlaten wegens het begin van de finaleweken.
Hoogste scores
In 2018 behaalde Michèle Cuvelier met 598 seconden de hoogste score ooit sinds de invoering van de Galerij in het vijfde seizoen. Hiermee verbrak ze het record van Gilles Van Bouwel, die in 2016 strandde op 559 seconden.
| Nr. | Score | Deelnemer | Seizoen |
|---|---|---|---|
| 1. | 598 sec. | Michèle Cuvelier | Seizoen 16 |
| 2. | 559 sec. | Gilles Van Bouwel | Seizoen 14 |
| 3. | 558 sec. | Michèle Cuvelier | Seizoen 16 |
| 4. | 549 sec. | Michèle Cuvelier | Seizoen 16 |
| 5. | 548 sec. | Danira Boukhriss | Seizoen 13 |
| 6. | 545 sec. | Sophie Matthys | Seizoen 7 |
| 7. | 542 sec. | Bieke Ilegems | Seizoen 14 |
| 8. | 541 sec. | Élodie Ouédraogo | Seizoen 15 |
| 9. | 538 sec. | Eva Daeleman | Seizoen 11 |
| 10. | 533 sec. | Gert Verhulst | Seizoen 12 |
Jury
Een vast element in de quiz is de tussenkomst van de zogenaamde jury, die ook zichtbaar in beeld verschijnt en op variabele momenten in dialoog treedt met de kandidaten en/of de presentator. De rol van de jury beperkt zich veelal tot het leveren van humoristische commentaren en zelden tot het oordelen over de juistheid van een gegeven antwoord. In de finaleronde is de jury niet meer in beeld aanwezig.
Gedurende de eerste zeven jaargangen was de jury een eenmansrol. Het jurylid zat dan in een aparte zetel. Vanaf seizoen 8 bestaat de jury steeds uit een duo. Deze zitten aan de jurytafel, links op de set.
Vanaf seizoen 9 werd binnen het juryduo een onderscheid gemaakt tussen een vast jurylid dat zeer frequent terugkeert en een aanvullend jurylid (ook weleens de gastjury genoemd). Het vaste jurylid neemt aan de jurytafel steeds plaats links in beeld. Bij uitzondering, meestal in de eerste en laatste aflevering van het seizoen, werd het duo gevormd uit twee vaste juryleden. Vanaf seizoen 16 wordt dit onderscheid niet meer gemaakt.
Kijkcijfers
| Seizoen | Looptijd | Afleveringen | Gem. kijkcijfer | Hoogste kijkcijfer |
|---|---|---|---|---|
| Seizoen 1 | 1 sept. 2003 – 16 okt. 2003 | 28 | 462.300 | 777.500 (finale) |
| Seizoen 2 | 12 april 2004 – 3 juni 2004 | 32 | 674.400 | 851.000 (finale) |
| Seizoen 3 | 30 aug. 2004 – 21 okt. 2004 | 32 | 787.500 | 1.193.200 (finale) |
| Seizoen 4 | 29 aug. 2005 – 20 okt. 2005 | 32 | 863.200 | 1.270.400 (finale) |
| Seizoen 5 | 10 dec. 2006 – 1 febr. 2007 | 32 | 1.112.700 | 1.515.300 (finale) |
| Seizoen 6 | 1 okt. 2007 – 22 nov. 2007 | 32 | 959.300 | 1.515.200 (finale) |
| Seizoen 7 | 8 dec. 2008 – 5 febr. 2009 | 34 | 1.416.800 | 2.126.500 (finale) |
| Seizoen 8 | 7 dec. 2009 – 28 jan. 2010 | 30 | 1.451.900 | 1.884.300 (finale) |
| Seizoen 9 | 6 dec. 2010 – 27 jan. 2011 | 32 | 1.649.100 | 1.974.800 (finale) |
| Seizoen 10 | 17 sept. 2012 – 22 nov. 2012 | 40 | 836.100 | 1.135.700 (finale) |
| Seizoen 11 | 2 sept. 2013 – 31 okt. 2013 | 36 | 813.000 | 1.171.000 (finale) |
| Seizoen 12 | 14 okt. 2014 – 18 dec. 2014 | 39 | 940.600 | 1.453.900 (finale) |
| Seizoen 13 | 12 okt. 2015 – 17 dec. 2015 | 40 | 1.027.700 | 1.446.200 (finale) |
| Seizoen 14 | 17 okt. 2016 – 22 dec. 2016 | 40 | 1.197.000 | 1.506.997 (finale) |
| Seizoen 15 | 16 okt. 2017 – 21 dec. 2017 | 40 | 1.111.200 | 1.317.724 (finale) |
| Seizoen 16 | 15 okt. 2018 – 20 dec. 2018 | 38 | 849.020 | 1.255.657 (finale) |
| Seizoen 17 | 14 okt. 2019 – 19 dec. 2019 | 40 |
Prijzen
Het programma kreeg zowel in 2008, 2009 en 2010 de Vlaamse Televisie Ster voor Beste Entertainmentprogramma uitgereikt door de Vlaamse Televisie Academie. Daarenboven stemden kijkers het programma op het gala van 27 maart 2009 tot Populairste Televisieprogramma van 2008. Het programma werd in 2008 en 2009 ook bekroond met Humo's Prijs van de Kijker.
Nederlandse versie
| Zie De Slimste Mens voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Een Nederlandse versie van het programma werd de eerste twee seizoenen in 2006 uitgezonden op Talpa. In 2009 kwam een nieuw seizoen op RTL 4, onder de titel De Slimste. De NCRV zendt het programma vanaf 23 juli 2012 twee keer per jaar (eenmaal in de zomer en eenmaal in de winter) uit onder de naam De Slimste Mens met Philip Freriks als presentator en met Maarten van Rossem als enig jurylid. Deze Nederlandse versie duurt per seizoen 6 in plaats van 8 weken met slechts één finaleweek (de laatste week) en de quiz wordt in Nederland vijf keer per week uitgezonden.[3]
In Nederland is de ronde Galerij er vanaf reeks 7. In tegenstelling tot de Vlaamse versie worden in de Nederlandse versie acht foto's getoond in plaats van tien en worden de antwoorden die al zijn gegeven tijdens het aanvullen in een lijstje getoond, wat het voor de anderen makkelijker maakt om de reeks aan te vullen als nog niet alle foto's zijn herkend. Verder worden als iedereen aan bod is geweest alleen de foto's doorgelopen die niet zijn herkend in plaats van alle foto's. Een ander verschil is dat de kandidaten maximaal 7 afleveringen mogen blijven zitten. In Vlaanderen is er geen maximum. Verder ontbreken in de ronde 3, 6, 9 de "doe"-vraag en "gok"-vraag. Voor de rest is de programmaopzet gelijk aan de Vlaamse versie.
Noten
|
| De Slimste Mens ter Wereld |
|---|
|