Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Datering
De datering oftewel ouderdomsbepaling van vondsten is zowel in de archeologie, de geologie als de paleontologie een belangrijk probleem. Er is echter een aantal goede technieken beschikbaar om een redelijk nauwkeurige schatting te maken van de ouderdom van gesteenten en gebruiksvoorwerpen.
De verschillende methoden en technieken hebben hun beperkingen. Zo is de koolstof-14-methode niet geschikt voor gesteenten en voor ouderdomsbepalingen ouder dan circa 60.000 jaar. Door vergelijkingen te maken met andere bronnen en technieken kan men dateringsmethoden ijken.
Er wordt onderscheid gemaakt tussen relatieve datering en absolute datering.
Relatieve datering
Het is niet altijd noodzakelijk om precies te weten hoe lang geleden iets gebeurde. Belangrijker is soms om te weten of iets voor of na een andere gebeurtenis kwam. Het idee dat iets ouder of jonger is dan iets anders is de basis van relatieve dateringsmethoden.
Methoden voor relatieve datering zijn o.a.:
- Stratigrafie
- paleoecologie met behulp van bijvoorbeeld pollen (palynologie), foraminiferen, weekdieren, ...
- Tefrochronologie
- Taalkundige datering
- Stabiele isotopen
Absolute datering
Uiteindelijk is het ideaal toch een relatieve datering precies in de tijd te kunnen plaatsen. Dat kan soms door middel van absolute dateringen die meestal zijn gebaseerd op natuurkundige methoden. Op dendrochronologie en kalenders na geven deze methoden meestal niet een precieze datering; er is altijd een bepaalde onzekerheid. Deze wordt meestal groter naarmate de datering verder terug in de tijd ligt. Met dendrochronologie is het soms mogelijk het precieze jaar te achterhalen en soms zelfs het seizoen. Een aan dendrochronologie verwante methode is de relatief jonge tak van de sclerochronologie die periodieke patronen bestudeert die worden vastgelegd in skeletten en andere harde dierlijke weefsels.
Enkele methoden voor absolute datering zijn o.a.:
- Thermoluminescentie of TL
- Optical Stimulated Luminescence of OSL (ongeveer als thermoluminescentie, maar dan met licht in plaats van warmte)
- Electron Spin Resonance of ESR
- Radiometrische datering
- Dendrochronologie
- Aminozuur Racemisatie
- Lichenometrie
- Varvetellingen
- Archeomagnetische datering (m.b.v. de verschuivende positie van de Noordpool)
- Oude kalenders
- Seizoensgelaagdheden
Trivia
"Dateren" heeft ook de betekenis van dagtekenen, oftewel een dagtekening plaatsen op (datum geven aan).