Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Bruijnings Ingenhoes
Christoffel Willem Bruijnings Ingenhoes (Tiel, 18 januari 1817 - Voorburg, 5 augustus 1896) en zijn zoon Pieter Hendrik Bruijnings Ingenhoes (Voorburg, 22 juli 1850-1913) hebben beiden leiding gegeven aan een kostschool, die was gevestigd in het huis In de Wereldt is veel Gevaer.
Een kostschool te Voorburg
Het huis "In de Wereldt is veel Gevaer" vindt men nog steeds in Voorburg aan het eind van de Schoolstraat aan de Vliet. In dit gebouw was een kostschool gestart door Bart Schreuder in 1826. Deze raakte echter in problemen en pleegde uiteindelijk zelfmoord in de Wassenaarse duinen. Een appèl van zijn weduwe aan schuldeisers leidde er toe, dat dr. Petrus de Raadt, erkend opvoedkundige en kostschoolhouder ('instituteur') van Noorthey te Veur, de kostschool in 1846 kocht en één van de leraren Christoffel Willem Bruijnings Ingenhoes de school liet beheren.
Christoffel Willem Bruijnings Ingenhoes
Christoffel Bruijnings Ingenhoes had zich door eigen studie bekwaamd en de nodige examens afgelegd. Hij was 29 jaar toen hij werd benoemd tot kostschoolhouder van de "bijzondere school tweede klasse", zoals zo'n instituut toen genoemd werd.
Christoffel wist binnen korte tijd de school tot een (ook financiëel) succes te maken, met 'vele jongelui van goeden huize en aristocratische families'. Christoffel kon daardoor op 31 mei 1851 de school van Petrus de Raadt kopen. De school leidde op voor allerlei betrekkingen en werd bezocht door jongens van aanzienlijke families uit Den Haag en Rotterdam.
Voor het onderwijs in de talen gaven docenten les afkomstig uit de respectieve landen. Voor natuur- en scheikunde, voor tekenen en gymnastiek waren lokalen aangebouwd aan de school, zoals de wet dat toen voorschreef. Ook aan zang en muziek, aan schermen en andere sport werd aandacht gegeven. De school had een prima reputatie. Vaak had men niet genoeg slaapplaatsen voor alle nieuwe leerlingen en die werden dan ondergebracht bij families in Voorburg.
Christoffel verliet zijn villa aan de Vliet in 1875 en woonde tot zijn overlijden in het huis Herenstraat 104 op de hoek van de Schoolstraat. Christoffel Willem overleed op 5 augustus 1896.
Pieter Hendrik Bruinings Ingenhoes
Christoffel werd in 1877 opgevolgd door zijn zoon Pieter Hendrik, die inmiddels zijn doctorstitel had behaald. Deze heeft de school als directeur geleid tot 1897. Pieter Hendrik was daarnaast gemeenteraadslid van Voorburg van 1901 tot 1913. Pieter Hendrik laat in 1896 in de tuin naast zijn huis met de kostschool, aan het einde van de Voorhofstraat, een apart huis bouwen, waarin hij zelf wil gaan wonen.
De Kleine Laan was toen inmiddels, sinds 1885, omgedoopt in Schoolstraat. Dat was een eerbetoon aan de school aan het einde van die straat, de kostschool 'In de Wereldt is veel Gevaer' die dankzij Christoffel Willem zo bekend was geworden.
Aan het begin van de twintigste eeuw raken kostscholen op hun retour. Ook voor het Instituut-Bruijnings Ingenhoes lijken de hoogtijdagen definitief voorbij. Pieter Hendrik besluit de kostschool vaarwel te zeggen en zich volledig terug te trekken in zijn nieuwe woning naast de kostschool. Toch betekent dit nog niet het einde van het onderwijs aan de Vliet. Er komt uitstel van executie dankzij Jacobus Anne Hendrikus Reiziger, een instituteur aan wie Pieter Hendrik zijn gebouw verhuurt.
Jacobus Anne Hendrikus Reiziger
Jacques Reiziger heeft grootse plannen gehad en een goed gevoel voor 'public relations'. Maar kij kon het tij toch niet keren. De school, het instituut-Reiziger, veranderde van karakter en haar reputatie werd minder. In 1909 werd het deftige en dure instituut, nog onverwacht, opgeheven.
Allerlei
In Voorburg is de Bruijnings Ingenhoeslaan vernoemd naar vader en zoon Bruijnings Ingenhoes.
Bronnen
- Gemeente Leidschendam-Voorburg
- P C Molhuysen en P J Blok, Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek deel 5, Sijthoff Leiden 1921
- C.H.Voorhoeve, Voorburg in oude ansichten deel 1, ISBN 90 288 3469 9
- C.H. Voorhoeve, Het verhaal achter de straatnaam, ISBN 90 73128 01 3.
- Kees van der Leer, Melancholieën op een kostschool in een wereldt vol gevaer, Historisch Voorburg jaargang 3 nummer 2 (1997) blz. 11 e.v.