Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Arnold Schwarzenegger
| Arnold Schwarzenegger | ||
| Schwarzenegger in 2019 | ||
| Schwarzenegger in 2019 | ||
| Algemene informatie | ||
| Volledige naam | Arnold Alois Schwarzenegger | |
| Geboren | 30 juli 1947 | |
| Geboorteplaats | Thal (Stiermarken) | |
| Land |  Oostenrijk  Verenigde Staten
| |
| Bijnaam | Arnie, Austrian Oak, Conan the Republican, Styrian Oak, The Governator, The Running Man, Conan the Governor, The Machine | |
| Werk | ||
| Pseudoniem | Arnold Strong 'Mr. Universe' | |
| Jaren actief | 1968–heden | |
| Beroep | acteur, filmproducent | |
| Website | ||
| IMDb-profiel | ||
| Arnold Schwarzenegger | ||
| Bestand:Arnold Schwarzenegger portrait.jpg | ||
| Geboren | ||
| Politieke partij | Republikeinse Partij | |
| Partner | Maria Shriver (1986–2011) | |
| Beroep | politicus ondernemer bodybuilder | |
| Religie | rooms-katholiek | |
| Handtekening | Bestand:Arnold Schwarzenegger Signature.svg | |
| 38e gouverneur van Californië | ||
| Aangetreden | 17 november 2003 | |
| Einde termijn | 3 januari 2011 | |
| Voorganger | Gray Davis | |
| Opvolger | Jerry Brown | |
Arnold Alois Schwarzenegger (Thal (Stiermarken), 30 juli 1947) is een Oostenrijks-Amerikaans acteur, filmproducent, ondernemer, ex-bodybuilder en oud-politicus van de Republikeinse Partij. Schwarzenegger was de gouverneur van Californië van 2003 tot 2011.
Levensloop
Arnold Schwarzenegger werd geboren in Thal, vlak bij de Oostenrijkse stad Graz. Zijn vader Gustav, een voormalig lid van de Sturmabteilung, was het hoofd van de plaatselijke politie en overleed op 1 december 1972. Zijn moeder Aurelia overleed op 2 augustus 1998. Arnold had een oudere broer Meinhard, geboren op 17 juli 1946 en gestorven bij een auto-ongeluk op 20 mei 1971. Arnold heeft als dienstplichtig militair in 1965 een jaar gediend in het Oostenrijkse leger als tankchauffeur. Hij werd Amerikaans staatsburger in 1983 en haalde een bachelorgraad aan de Universiteit van Wisconsin in International Marketing en Business Administration.
In 1997 werd het voetbalstadion in Graz omgedoopt in Arnold Schwarzenegger Stadion. In december 2005 werd Schwarzeneggers naam echter van de ene dag op de andere verwijderd. Politici uit Graz hadden laten weten dat ze het ongepast vonden om een stadion te noemen naar een voorvechter van de doodstraf. Schwarzenegger reageerde door de toestemming om zijn naam te gebruiken met onmiddellijke ingang in te trekken.
Arnold Schwarzenegger trouwde in 1986 met ex-NBC-televisiejournalist Maria Shriver, een dochter van Sargent Shriver, running mate van democraat George McGovern tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 1972, en Eunice Kennedy Shriver. Zij kregen samen vier kinderen. Schwarzenegger gaf op 16 mei 2011 toe dat hij al tien jaar ook een buitenechtelijk kind heeft met zijn huishoudster.[1] Na zijn gouverneurschap heeft hij zijn vrouw hierover ingelicht, wat ertoe leidde dat de twee uit elkaar gingen.[2] In februari 2011 maakte Schwarzenegger bekend dat hij terug zou keren naar Hollywood, hoewel hij een aantal jaren daarvoor zei geen grote rollen in films meer te ambiëren.[3]
In oktober 2012 bracht Schwarzenegger een autobiografie uit met de titel Total Recall, het grootste gedeelte van het boek gaan over zijn successen in het leven als bodybuilder, acteur en gouverneur.[4]
Bodybuilder
Als bodybuilder won Schwarzenegger vele prijzen:
- 1964 · Jr. Mr. Austria
- 1965 · Mr. Styria
- 1965 · Jr. Mr. Europe
- 1966 · Mr. Europe Amateur
- 1966 · Best Built Man of Europe
- 1967 · NABBA Mr. Universe Amateur
- 1968 · NABBA Mr. Universe Professional
- 1968 · IFBB Mr. Universe
- 1968 · IFBB Mr. International
- 1969 · IFBB Mr. Universe Pro
- 1969 · NABBA Mr. Universe Pro
- 1969 · Mr. Europe Professional
- 1970 · NABBA Mr. Universe Professional
- 1970 · AAU Mr. World Professional
- 1970 · IFBB Mr. Olympia
- 1971 · IFBB Mr. Olympia
- 1972 · IFBB Mr. Olympia
- 1973 · IFBB Mr. Olympia
- 1974 · IFBB Mr. Olympia
- 1975 · IFBB Mr. Olympia
- 1980 · IFBB Mr. Olympia
Tijdens zijn carrière als bodybuilder gebruikte Schwarzenegger anabole steroïden, naar eigen zeggen om zijn spiermassa te helpen herstellen na intensieve training.[5] Anderen stellen echter dat hij anabolen ook gebruikte om spiermassa te kweken -- een subtiel verschil. In 1990 werd het gebruik van anabolen strafbaar gesteld, en sindsdien zou hij ze niet meer hebben gebruikt.
Arnolds sportfestival
De 'Arnold Classic' is een fitness- en bodybuildingwedstrijd, vernoemd naar Schwarzenegger, alsmede de 'Arnold Strongman Classic', waar de sterkste mannen ter wereld tegen elkaar strijden. Žydrūnas Savickas uit Litouwen won zes maal achtereen de Arnold Strongman Classic (2003–2008) en vervolgens twee titels in 2014 en een in 2016. Op 7 maart 2017 werd de eerste Arnold Classic Disabled Strongman Competition gehouden, voor mensen met een beperking, handicap of ernstige ziekte. Een terminaal zieke vrouw van 45 zette meteen wereldrecord van 125 kg neer bij de deadlift. Op 3 en 4 maart 2017 was de Strongman Classic, waar Sterkste Man van de Wereld 2016 Brian Shaw er met de titel vandoor ging. Schwarzenegger is bijna altijd aanwezig bij alle competities die naar hem vernoemd zijn en moedigt mensen aan, ook in zijn tijd als gouverneur, waar hij als enthousiaste 'fan' in het publiek zat.
Acteur
De eerste film waarin hij speelde, onder de naam Arnold Strong, was Hercules in New York uit 1970. Hij brak pas in 1982 door met Conan the Barbarian. Schwarzenegger speelt over het algemeen in grote actiefilms als The Terminator, Predator, Eraser en True Lies.
Filmografie
| Filmografie als acteur | ||||
| Jaar | Titel | Rol | Opmerkingen | |
|---|---|---|---|---|
| Televisie | ||||
| 1974 | Happy Anniversary and Goodbye | Rico | televisiefilm | |
| 1977 | The Streets of San Francisco | Josef Schmidt | aflevering "Dead Lift" | |
| 1977 | The San Pedro Beach Bums | Muscleman | aflevering "Lifting Is My Life" | |
| 1980 | The Jayne Mansfield Story | Mickey Hargitay | televisiefilm | |
| 1990 | Tales from the Crypt | X-Con | aflevering "The Switch" | |
| 1992 | Christmas in Connecticut | man op stoel | televisiefilm | |
| 1992 | Lincoln | John George Nicolay | televisiefilm, stemrol | |
| 2002-03 | Liberty's Kids | Friedrich Wilhelm von Steuben | twee afleveringen, stemrol | |
| 2014-16 | Years of Living Dangerously | zichzelf | 17 afleveringen | |
| 2015 | Two and a Half Men | L.t. Wagner | aflevering "Of Course He's Dead: Part 1 & 2" | |
| 2017 | The Apprentice | zichzelf | aflevering "In Here You Call Me Governor" | |
| 2019 | Chad Goes Deep | zichzelf | 2 afleveringen | |
| Film | ||||
| 1969 | Hercules in New York | Hercules | als Arnold Strong "Mr. Universe" | |
| 1973 | The Long Goodbye | Hood in Augustine's Office | ||
| 1976 | Stay Hungry | Joe Santo | ||
| 1977 | Pumping Iron | zichzelf | documentaire | |
| 1979 | The Villain | Handsome Stranger | ||
| 1979 | Scavenger Hunt | Lars | ||
| 1980 | The Comeback | zichzelf | documentaire | |
| 1982 | Conan the Barbarian | Conan | ||
| 1984 | Conan the Destroyer | Conan | ||
| 1984 | The Terminator | T-800 "Model 101" | ||
| 1985 | Red Sonja | Lord Kalidor | ||
| 1985 | Commando | kolonel John Matrix | ||
| 1986 | Raw Deal | sheriff Mark Kaminsky / Joseph P. Brenner | ||
| 1987 | Predator | majoor Alan "Dutch" Schaefer | re-release in 2013 in 3D | |
| 1987 | The Running Man | Benjamin "Ben" A. Richards | ||
| 1988 | Red Heat | kapitein Ivan Danko | ||
| 1988 | Twins | Julius Benedict | ||
| 1990 | Total Recall | Douglas "Doug" Quaid / Carl Hauser | ||
| 1990 | Kindergarten Cop | detective John Kimble | ||
| 1991 | Terminator 2: Judgment Day | T-800 "Model 101" | re-release in 2017 in 3D | |
| 1993 | Dave | zichzelf | ||
| 1993 | Last Action Hero | Jack Slater / zichzelf | ||
| 1994 | Beretta's Island | zichzelf | direct-naar-video | |
| 1994 | True Lies | Harry Tasker / Harry Renquist | ||
| 1994 | Junior | dr. Alexander "Alex" Hesse | ||
| 1996 | Eraser | U.S. Marshal John Kruger | ||
| 1996 | Jingle All the Way | Howard Langston | ||
| 1997 | Batman & Robin | Dr. Victor Fries / Mr. Freeze | ||
| 1999 | End of Days | Jericho Cane | ||
| 2000 | The 6th Day | Adam Gibson / Adam Gibson Clone | ook producent | |
| 2002 | Collateral Damage | kapitein Gordon "Gordy" Brewer | ||
| 2003 | Terminator 3: Rise of the Machines | T-800 "Model 101" | ||
| 2003 | The Rundown | Bar Patron | ||
| 2004 | Around the World in 80 Days | prins Hapi | ||
| 2005 | The Kid & I | zichzelf | ||
| 2010 | The Expendables | Trent "Trench" Mauser | ||
| 2012 | The Expendables 2 | Trent "Trench" Mauser | ||
| 2013 | The Last Stand | sheriff Ray Owens | ||
| 2013 | Escape Plan | Emil Rottmayer / Victor X. Mannheim | ||
| 2014 | Sabotage | John "Breacher" Wharton | ||
| 2014 | The Expendables 3 | Trent "Trench" Mauser | ||
| 2015 | Maggie | Wade Vogel | ook producent | |
| 2015 | Terminator Genisys | T-800 "Model 101" / Guardian | ||
| 2017 | Aftermath | Roman Melnyk | ook producent | |
| 2017 | Killing Gunther | Robert "Gunther" Bendik | ook producent | |
| 2017 | Wonders of the Sea | verteller | documentaire | |
| 2018 | The Game Changers | documentaire | ||
| 2019 | Viy 2: Journey to China | James Hook | ||
| 2019 | Terminator: Dark Fate | T-800 "Model 101" / Carl | ||
Politicus
Schwarzenegger is Republikein, wat in de Amerikaanse filmindustrie ongebruikelijk is. Hij steunde president Ronald Reagan, de vroegere gouverneur van Californië.
In 2003 besloot Schwarzenegger een poging te doen om gouverneur van Californië te worden. Daartoe moest hij echter eerst de juist verkozen zittende gouverneur Gray Davis (een Democraat) verslaan in een zogenaamde recall election. Een dergelijke verkiezing kan volgens de wetten van Californië worden gehouden als 12% van het aantal stemmers dat aan de voorgaande verkiezingen had deelgenomen een petitie tekent om een recall election te houden. Schwarzenegger verweet Gray een gebrek aan leiderschap en stelde de deplorabele staat van de Californische economie aan de orde. Vanwege zijn grote bekendheid en populariteit lukte het Schwarzenegger inderdaad het benodigde aantal handtekeningen bij elkaar te krijgen. Hij stelde zich kandidaat voor de gouverneursverkiezingen in Californië op 7 oktober. Schwarzenegger werd gesteund door een campagneteam met onder anderen de Amerikaanse oud-minister van Buitenlandse Zaken George Shultz. Enkele dagen voor de verkiezingen raakte hij in opspraak door beschuldigingen van vroeger seksueel misbruik en van sympathieën voor Adolf Hitler, maar desondanks versloeg hij zittend gouverneur Davis.
Op 7 november 2006 werd Schwarzenegger herkozen voor een tweede ambtstermijn als gouverneur van de staat Californië. Hij was gouverneur tot 3 januari 2011, toen hij werd opgevolgd door Jerry Brown. Schwarzenegger mocht zich na twee termijnen niet opnieuw verkiesbaar stellen. Zijn aanhang onder het electoraat was in december 2010 trouwens geslonken tot 23%.[6] Van zijn verkiezingsbeloftes was niets terechtgekomen. Het overheidstekort was tijdens zijn termijnen opgelopen van 4,5 miljard euro tot 19 miljard euro. Gevangenen werden vrijgelaten bij gebrek aan cellen en ook de scholen waren overvol. De "governator" zat jarenlang klem tussen de Democraten die niet verder wilden bezuinigen en de Republikeinen die de belastingen niet wilden verhogen. Wel oogstte hij lof voor zijn progressieve milieubeleid.
Trivia
- Schwarzenegger was reeds op zijn 22e miljonair, als gevolg van een serie succesvolle ondernemingen. Zo startte hij samen met een partner in 1968 een stratenmakersbedrijf en een postorderbedrijf voor bodybuildersbenodigdheden.
- Hij was mede-eigenaar van de keten van Planet Hollywood-restaurants (samen met Demi Moore, Bruce Willis en Sylvester Stallone). Hij stootte zijn belangen in de keten in 2000 af.[7][8] Zijn vermogen wordt geschat op 100 tot 200 miljoen dollar.
- Schwarzenegger kocht in 1992 de eerste voor civiel gebruik bestemde Hummer, een voertuig dat tijdens de eerste Golfoorlog in Irak onder George H.W. Bush regelmatig op de televisie was. De Hummer is impopulair onder milieugroeperingen vanwege zijn enorme omvang en dito benzineverbruik. Later, in 2004, liet Schwarzenegger een van zijn Hummers ombouwen zodat deze op waterstof zou kunnen rijden.[9]
- Schwarzenegger heeft in zijn filmcarrière veel oneliners gebruikt. Een van zijn bekendste is "I'll be back", een uitspraak van de door hem gespeelde Terminator (achteraf bleek dat Schwarzenegger geen voorstander van deze uitspraak was en zijn voorkeur uitging naar "I will be back", regisseur James Cameron stond er echter op dat hij de originele versie gebruikte). Een andere uitspraak, eveneens van de Terminator, is "Hasta la vista, baby".
- De loopkeversoort Agra schwarzeneggeri uit Costa Rica is door de ontdekker, entomoloog Terry Erwin, naar Schwarzenegger vernoemd.
Externe links
- (en) Schwarzenegger.com Officiële website
Arnold Schwarzenegger in de Internet Movie Database (en)
_(cropped).jpg){kind=link}
Sjabloon:Navigatie gouverneurs Californië
| Voorganger: Gray Davis |
Gouverneur van Californië 2003–2011 |
Opvolger: Jerry Brown |
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Arnold Schwarzenegger op Wikimedia Commons.
Bronnen, noten en/of referenties
|