Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
A-Khrid
A-Khrid (ook: A-Kharid of A-tri) is een beroemde serie meditatie-oefeningen uit de Tibetaanse bön-religie, bedoeld om contact te maken en te houden met de altijd aanwezige eigen pure natuurlijke staat van zijn en om uiteindelijk het boeddhaschap te kunnen bereiken. Vertaald betekend het „de instructies over de oorspronkelijke staat”.
Achtergrond
De Tibetaanse bönpo dzogchen traditie bestaat uit vier pilaren: (a rdzogs snyan gsum)
- Zhang Zhung Nyengyu (Zhang-zhung snyan-rgyud), oudste tekst geschreven in de nu dode taal Zhangzhung
- A-Khrid (A-tri) Oefeningen die leiden naar de altijd aanwezige eigen oorspronkelijke bron.
- rDzogs chen – Grote volmaaktheid, over helderheid en ruimte: (rDzogs chen yang rtse'i klong chen)
- Ye-khri mtha'-sel is onderdeel van meditatie op het Triten Norbutse klooster in Kathmandoe.[1]
De eerste is een orale traditie, de tweede en derde een terma-traditie van verstopte en later herontdekte teksten. De tekst rDzogs chen werd samen met andere geschriften in 1080 gevonden achter een standbeeld van Vairochana bij de Khumthing tempel door de tertön Zhodton Ngodrub Dragpa.
Ontstaansgeschiedenis
Dampa Meu Gongjad Ritro Chenpo (1038–1096) legde de grondslag voor het A-Khrid-systeem, gebaseerd op de Khro rgyud-onderrichtsreeks van Tönpa Shenrab Miwoche, die volgens de bön-religie ca. 18.000 jaar geleden geboren zou zijn in het land Olmolungring. Deze teksten zijn, samen met de Zhi-ba don gyi skor, een onderdeel van de sPyi-spungs yan-lag gi skor-leringen die behoren tot Vader Tantra. (pha rgyud). Het systeem van Meu Gongjad Ritro Chenpo (A-khrid thun-mtshams brgyad-cu-pa) bestond uit 80 lesperioden van elk een tot twee weken. Na voltooiing kreeg men dan de titel Togdan (rTogs-ldan). Dit systeem van 80 lessen werd door A-zha Blo-gros rgyal-mtshan (1198–1263) gereduceerd tot 30 lesperioden, waarna het door Bru rGyal-ba g.yung-drung (1242–1290) uiteindelijk werd teruggebracht tot een meer praktische handleiding van vijftien perioden. Sindsdien staat dit populaire systeem bekend als de vijftien perioden van A-Khrid of Bru. (Bru' i a-khrid thun-mtshams bco-lnga-pa).[2][3][4][5]
In 1928 kreeg de Rus Joeri Rjorich als eerste tibetoloog een complete set van de gehele bön-canon in handen, bestaande uit de vier secties plus de 131 commentaren daarop. In 1973 maakte de Noor Per Kværne een uitgebreide Engelse vertaling van vooral de eerste tien onderdelen van A-Khrid. Na de invasie van Tibet gingen meer Tibetaanse bönmeesters in het westen les geven en publiceerden niet alleen in het voor hen gebruikelijke Tibetaans, maar ook in het Engels. Onder hen waren met name Chögyal Namkai Norbu Rinpoche, HE Yongdzin Lopön Tenzin Namdak Rinpoche en Tenzin Wangyal Rinpoche die onafhankelijk van elkaar ook bönscholen stichtten in Europa en Amerika, waar men een retraite of een jarenlange (Engelstalige) opleiding kon volgen.[6][7] Hierdoor werd de A-Khrid bekender en toegankelijker dan de eeuwen voordien, toen het zich vooral beperkte tot de Tibetaanse kloosters.
Overzicht
Hieronder staat een overzicht van de vijftien lessen van het A-Khrid-onderricht (A khrid thun mtshams bco lnga pa).
A-Khrid (a) Voorbereiding
- Rijpen van de geest en van het nog niet gerijpte wezen (rgyud)
- 1. Meditatie op de onvermijdelijke vergankelijkheid, om verlangens tegen te gaan.[8]
- Reflecteren op het veranderende en evoluerende heelal
- Reflecteren op de toestand van levende wezens in het universum en hun geboorte, dood en lijden.
- Reflecteren op de aard van de dood en de geboorte van de grote verlichte zielen en meesters uit het verleden.
- Reflecteren op de geboorte en de dood van levende wezens.
- Reflecteren op verschillende voorbeelden van transformaties.
- Reflecteren op de ervaring van de dood.
- 2. Bodhicitta-cultivatie om de deur te openen naar het juiste pad. Toevlucht nemen, opbiechten van verkeerde daden.[9]
- Toevlucht nemen tot: de verlichten (Sangye), de leer van Tönpa Shenrab Miwoche en andere verlichte zielen (Yungdrung Sempa).
- Daadkracht en standvastigheid trainen om te willen ontwaken, het opbiechten van verkeerde daden
- 3. Accumulatie van goed karma, als een resultaat van goede acties en intenties.
- 4. Offeren van gebeden: een middel om volledige zegeningen te ontvangen.
A-Khrid (b) Fysieke beoefening
- Bevrijding van de gerijpte geest en wezen (dngos gzhi)
- 5. Mentale vasthoudende focus op een zichtbaar object, zoals bij een draad door een naald steken.
- 6. Mentale stabiliteit en gelijkmoedigheid vergroten door focus op het onzichtbare.
- 7. Mentale gelijkmoedigheid gebruiken in meditatie op de universele leegte.[10]
- Deze techniek van ruimteconcentratie werd ook onderwezen door Kamalashila, een vroege Indiase meester die naar Tibet ging.
- 8. Mentale confrontatie met de altijd aanwezige eigen Natuurlijke Fundamentele Natuur (gnas lugs)
- Visualisatie van energiekanalen met ademhalingsoefeningen – scheiden van het onpure en het pure bewustzijn, ontstaan van spontane wijsheid (rang 'byung yc shes)
- 9. Alles waarop gemediteerd werd, wordt ontspannen losgelaten en opgelost tot een continue staat van spirituele realisatie.
„Vanuit de basis van deze Leegte, wordt de reflecterende kracht (rcal) van het bewustzijn tot rust gebracht. (jog) De geest wordt dus gelijkmoedig, de stroom-van-bewustzijn (dran thag) wordt afgesneden en lost op (bsigs). Er ontspringt een nieuwe stroom-van-bewustzijn die is van een transcendente aard (geen meditatie, noch niet-meditatie) deze stroom-van-bewustzijn wordt daarna permanent vastgehouden (Skyon') Het ontstaan van smetteloze Wijsheid (dri ma med Pa'i gij ses) wordt daarna mogelijk: in deze staat zijn alle handelingen van lichaam, spraak en geest toelaatbaar daar zij slechts dienen als middel van het Pad (lam-du khyer / slan) gericht op de uiteindelijke samenvoeging met de Leegte.”[11]'
- 10. Realisatie van een permanente staat (ngang sgom) met wijsheid vrij van bezoedeling
- Alle handelingen, woorden en gedachten, zowel puur als onzuiver, zijn verheven tot het pad (lam-du slong-ba)
A-Khrid (c) Finale beoefening
- De ultieme bevrijding van geest en wezen (mthar phyin pa)
- 11. Vermindering van psychische impressies (zak chags) in de nacht, mengen van slaap en contemplatie (BSAM Gtan)
- Alle gewaarwordingen zijn te beschouwen als dromen, en alle dromen als gewaarwordingen, zodat alles verschijnt als droom of illusie.
- 12. Trainen van het reflecterend vermogen (rtsal) op de sensaties gedurende de dag. De waarheid zien.
- Beoefend of gezuiverd door vrij te spelen met alle objecten van sensatie, zonder discriminerende gedachte, aanvaarding of afwijzing
- 13. De redenerende gedachten dag en nacht verhogen tot het niveau van het Pad.
- Alles is „grote rust”, alles is „grote spontaniteit”.
- 14. Men leeft in een staat van „eeuwigdurende confrontatie” (rgyun du belde ngo sprad p)
- Het zichtbare wordt erkend als geest; de geest als leegte; leegte als helder licht; helder licht als eenheid; eenheid als grote vreugde.
- 15. Boeddhaschap, eenheid van Trikaya, Sambhogakaya, lichaam van puur licht omschreven als Regenbooglichaam;
- Onbevlekte wijsheid, voorbij alle begrenzingen, eigenschappen en vormen.
Er is een vrij brede consensus onder de lama’s van de Tibetaans boeddhistische scholen van zowel de nyingma en de sarma, dat het eindniveau van dzogchen en mahamudra hetzelfde zijn.[12]
Bronnen, noten en/of referenties
|