Windows XP

Windows XP

Beeldmerk van Windows XP.

Besturingssysteem
Naam	Windows XP
Ontwikkelaar	Microsoft
Familie	Windows NT
Bronmodel	Closed source
Huidige status	Huidig
Laatste uitgave versie	Service Pack 3
Laatste uitgave datum	Engelstalige versie: 29 april 2008, Nederlandstalige versie: 7 mei 2008
Kernel type	Hybrid kernel
Licentie	Microsoft EULA
Website	Officiële website

Windows XP (oorspronkelijke codenaam: Windows Whistler, genoemd naar het gelijknamige Canadese skioord) is de op twee na recentste desktopversie van Windows, gemaakt door Microsoft. Windows XP is gebaseerd op de Windows NT-kernel en wordt intern nog steeds Windows NT 5.1 genoemd. Het besturingssysteem werd geïntroduceerd op 25 oktober 2001. Er zijn twee varianten op de markt gebracht: Home Edition en Professional. Windows XP is sinds 30 januari 2007 opgevolgd door Windows Vista. Windows Vista is op zijn beurt weer opgevolgd door Windows 7 dat officieel uitkwam op 22 oktober 2009.

In april 2009 is Windows XP met een marktaandeel voor desktopcomputers van 62,2 procent nog altijd het meest gebruikte besturingssysteem, gevolgd door Windows Vista met 23,9 procent. De ondersteuningsperiode van Windows XP is door Microsoft verlengd tot 8 april 2014.

Kenmerken van de versies en verschillen met Windows NT

Windows XP Home Edition is gericht op thuisgebruikers, wat nog niet eerder voorkwam bij Windows NT-versies. Vorige versies van Windows NT werden namelijk vooral bedrijfsmatig gebruikt. De 'Home'-editie is goedkoper en biedt een aantal minder functies dan de Professional editie. XP Home kan, hoewel een doorontwikkeling van Windows 2000, worden gezien als de opvolger van Windows ME.

Windows XP Professional is bedoeld voor bedrijven, en heeft daarom ook meer bedrijfsgerichte functies, zoals betere netwerkondersteuning, bestandsbeveiliging en ondersteuning voor twee processors. Ook maakt Internet Information Services (IIS), waarmee onder andere websites gehost kunnen worden, alleen deel uit van Windows XP Professional.

De servereditie van XP kwam pas uit in 2003 en draagt daarom de naam Windows Server 2003.

Windows XP is volledig gebaseerd op Windows NT, voornamelijk op Windows 2000. Een belangrijk verschil tussen Windows 2000 en XP is de nieuwe vormgeving: de traditionele rechthoekige vensters zijn verdwenen (al kan nog teruggegaan worden naar de oude lay-out) en in plaats daarvan is er een 'speelsere' vormgeving, die voor de gebruiker aantrekkelijker zou moeten zijn. Ook zijn er meer functies op het gebied van multimedia (zoals het programma Windows Movie Maker), is schakelen tussen meerdere gebruikers eenvoudiger en is het mogelijk om het systeem te laten overnemen door een vriend of kennis in geval van nood.

Stabiliteit en veiligheid

Een andere belangrijke verbetering is volgens Microsoft de verhoogde stabiliteit van het systeem: computers met Windows XP zouden minder snel crashen in vergelijking met oudere versies, zoals Windows ME en in mindere mate met Windows 98. Ondanks de toegenomen stabiliteit is er nog steeds regelmatig sprake van bugs en 'lekken'. Onder meer het feit dat er vaak beveiligingsgaten worden gevonden (met een lange lijst patches tot gevolg), doet sommige gebruikers twijfelen aan de veiligheid van Windows XP.

In augustus 2004 bracht Microsoft Service Pack 2 uit, waarin onder meer het nieuwe Beveiligingscentrum geïntroduceerd werd. Vanuit het Beveiligingscentrum kunnen gebruikers alle beveiligingsinstellingen (zoals de ingebouwde firewall) vanuit één plaats regelen. Dankzij SP 2 werd de Windows Firewall standaard aangezet, dit in tegenstelling van de originele versie van XP en XP SP 1. Destijds heette de firewall van XP nog: "Internet Connection Firewall". Ook werden veel bugs en andere problemen verholpen.

Een van de problemen die Service Pack 2 aanpakte was bijvoorbeeld de onveilige communicatie over een netwerk. Windows XP is in tegenstelling tot Windows 2000 namelijk erg 'open' voor communicatie over het netwerk. Bovendien werd Internet Explorer aangepakt, waardoor het voor malafide websites lastiger is om virussen en spyware te installeren. Daarnaast was er ook tot Service Pack 2 geen beveiliging tegen de zogenaamde buffer overrun-bugs. In tegenstelling tot Windows 98 Second Edition, dat als compleet nieuw besturingssysteem werd verkocht, kon men Service Pack 2 kosteloos downloaden.

Ook Service Pack 3 is inmiddels uitgebracht. SP3 is echter niet een ingrijpende wijziging in Windows XP, het is gewoon een pakket vol met updates en een paar extra toevoegingen aan het systeem. In totaal bevat dit Service Pack 1174 reparaties.

De Nederlandse versie is, net als SP1 en SP2 gratis te verkrijgen via Windows Update.

Systeemvereisten

Minimum systeemvereisten:

• CPU: 233 MHz
• RAM-geheugen: 64 MB
• Grafische kaart: SVGA (800 x 600)
• Harde schijf: 1,5 GB
• Optische stations: cd- of dvd-station
• Invoerapparaten: Toetsenbord en compatibel aanwijsapparaat.

Aanbevolen systeemvereisten:

• CPU: 300 MHz
• RAM-geheugen: 128 MB
• Grafische kaart: SVGA (800 x 600) of hoger
• Harde schijf: 1,5 GB of meer
• Optische stations: cd- of dvd-station
• Invoerapparaten: Toetsenbord en compatibel aanwijsapparaat.
• Overige apparaten: Geluidskaart en luidsprekers of hoofdtelefoon.

Service Pack 2 heeft 1,8 GB extra nodig aan schijfruimte tijdens de installatie.

Een oude installatie-cdrom van Windows XP is niet meer te gebruiken op nieuwe computers, omdat die cdrom niet geschikt is voor o.a. PCI Express. Een installatie-cdrom met Service Pack 2 kan daar wel mee omgaan. Het is mogelijk om een zo'n oude cdrom met speciale programma's om te zetten naar een installatie-cdrom met Service Pack 2. Dat wordt 'slipstreaming' genoemd.

Handmatige verbeteringen

De Service Packs van Microsoft hebben Windows XP vooral veiliger gemaakt. Sommigen beweren dat de snelheid er echter niet op vooruit is gegaan. Toch zijn er vele configuratieaanpassingen mogelijk die Windows XP significant sneller kunnen maken. Snelheden kunnen worden verhoogd op gebieden als:

• Opstartsnelheid: services en programma's kunnen worden uitgezet zodat XP sneller opstart.
• Grafisch interface GUI: door het uitzetten van grafische 'verbeteringen' heeft XP minder CPU nodig.

Er bestaan ook vele programma's die bepaalde onderdelen kunnen wijzigen of uit kunnen zetten. Ook Microsoft heeft ook zelf programma's (zoals TweakUI) om allerlei aanpassingen te maken.

Thema's

Er bestaan speciale thema's voor Windows XP. Er zijn thema's met kleuren, zoals Blauw (Luna, standaard), Zilver en Olijfgroen. Er zijn ook andere "klassieke" thema's uit oudere Windows-versies zoals Windows-klassiek. Andere thema's zijn o.a. Royale, Royale Noir en Zune maar niet ingebouwd in Windows zelf.

Trivia

• De letters XP staan voor het Engelse woord eXPerience.
• De pictogrammen werden ontworpen door The Iconfactory.

Voorlopers

Zie voor de hele geschiedenis het hoofdartikel Geschiedenis van Windows

• Windows 2000
• Windows NT
• Windows Millennium Edition
• Windows 98
• Windows 95
• Windows 3.x
• Windows 2.0
• Windows 1.0

Nakomers

• Windows Vista
• Windows 7

Versies

Sinds 2001 zijn er diverse versies uitgebracht:

• Windows XP: originele versie
• Windows XP met SP1
• Windows XP met SP2
• Windows XP met SP3
• Windows XP Media Center 2003: voor media center-pc's
• Windows XP Media Center 2005
• Windows XP Tablet PC Edition: voor Tablet PC's
• Windows XP N: zonder Media Player (na Europese veroordeling)
• Windows XP Starter Edition: goedkopere, uitgeklede versie voor Azië, Zuid-Amerika en Rusland
• Windows XP Professional x64 Edition: versie voor 64-bits processors

Naast deze versies zijn ook nog "Upgrade" versies uitgebracht, bedoeld om vanaf Windows 98 een upgrade naar Windows XP te maken.

Referenties

Externe links

• (nl) Windows XP SP3 is helemaal af (Computer!Totaal)
• (nl) Officiële systeemvereisten (Microsoft)