Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Ademhaling (mens)
Bij de ademhaling oftewel respiratie stroomt er lucht via de neus of mondholte, door de luchtpijp (trachea) met zijn vertakkingen naar de longen. De longen bevatten longblaasjes of alveoli waar de gasuitwisseling plaatsvindt, waarbij zuurstof vanuit de lucht wordt opgenomen in het bloed en koolstofdioxide wordt afgegeven aan de lucht. De zuurstofarme en koolstofdioxiderijke lucht wordt vervolgens weer uitgeademd door de neus of de mond. Door de ademhaling vindt gaswisseling plaats en dit maakt het leven mogelijk.
Het ademhalingsproces
De inademing gebeurt door een impuls vanuit het ademhalingscentrum in het verlengde merg van de hersenstam. Als de longen zijn uitgerekt valt deze impuls weg en kan de uitademing beginnen. De koolstofdioxideconcentratie is de prikkel waarop het ademcentrum reageert. Stijgt deze concentratie, dan wordt krachtiger geademd om de concentratie terug te brengen op het optimale niveau. Met ademhalingsspieren worden die spieren bedoeld die de adembewegingen verzorgen. Dit zijn het middenrif, de spieren van de buikwand, de tussenribspieren en de supra-claviculaire (boven het sleutelbeen gelegen) spieren. Zij worden gebruikt bij het inademen of bij het actief uitademen. Bij het inademen zullen de spieren het volume van de borstholte zo groot mogelijk te maken, zodat de longen, die zich in deze borstholte bevinden, kunnen uitzetten. De druk in de borstholte wordt op dat ogenblik negatief ten opzichte van de buitenlucht, waardoor de lucht in de longen stroomt. Bij het uitademen ontspannen de spieren zich en door de elasticiteit van de longen, borstkas en buikwand verkleint opnieuw het volume van de longen, wordt de druk in de longen hoger en zal de lucht weer naar buiten worden gestuwd.
Bij een inademing in rust wordt er 400-500 ml lucht ingeademd een frequentie van 12 tot 15 keer per minuut. Bij een volwassene wordt hierbij in rust gemiddeld 300 ml zuivere zuurstof per minuut door de longen opgenomen.
Tijdens de ademhaling wordt de lucht door neusharen vrijgemaakt van stofdeeltjes; fijnere deeltjes zoals bacteriën, schimmelsporen of virussen blijven kleven in het slijm dat zich op de oppervlakte van neusholte, luchtpijp en bronchiën bevindt. Daarnaast wordt door het slijmvlies de lucht vochtig gemaakt en verwarmd. Verder stroomt de lucht langs het reukslijmvlies en wordt dus tijdens de inademing gecontroleerd.
Middenrif- en borstademhaling
De middenrifademhaling of buikademhaling, is het vergroten van het borstholtevolume door het naar beneden trekken van het middenrif richting buik. Men ziet de buik uitzetten bij het inademen.
Bij de borstademhaling zijn het de tussenribspieren die het volume van de borstholte vergroten door de ribben omhoog en daardoor naar voren te trekken. Doorgaans zal daarna passief uitgeademd worden, bij actieve uitademing trekken andere tussenribspieren de ribben weer naar beneden. Bij borstademhaling ziet men vooral de borstkas voorwaarts en omhoog bewegen. In de praktijk is de normale ademhaling een combinatie van beide.
Bij ernstige benauwdheid, zoals astma, wordt het aandeel van de borstademhaling groter en worden, om het volume van de borstholte verder te vergroten, nog meer spieren gebruikt: de schouders worden onder meer opgetrokken.
Afwijkende ademhaling
- Cheyne-Stokes-ademhaling
- gaspende ademhaling
- hyperventilatie (te snel ademen)
- wheezing (piepende ademhaling)
- reutelende ademhaling
- apneu (ademhalingsstilstand)
- dyspnoe (moeilijk ademhalen)
- snurken
- respiratoire stridor
Testen van de ademhaling
Ondersteunen van de ademhaling
- zuurstoftoediening
- zuurstof onder druk
- PEEP
- intubatie
- tracheostomie
- fysiotherapie (bv bij mucoviscidose)
- CPAP
Ademhaling en yoga
Een vaakgebruikte meditatie-techniek is het aandachtig ademhalen, ofwel anapanasati. Hierbij is men slechts aandachtig van het ademhalingsproces, het is geen poging om de ademhaling te veranderen, al kan dat eventueel wel erbij gedaan worden.
Zie ook
| Luchtwegstelsel |
|---|
|
Strottenhoofd (Larynx) · Strotklepje (Epiglottis) · Luchtpijp (Trachea) · Luchtpijpvertakkingen (Bronchi) · Bronchioli · Longblaasjes (Alveolen) · Longen |
| Menselijke orgaansystemen |
|---|