Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Heerlijkheid Arenborg
De Heerlijkheid Arenborg was vanaf circa de 16e eeuw een grondheerlijkheid of wellicht een ambachtsheerlijkheid in het buitengebied (banne) 't Ven van de Nederlandse stad Venlo.
Gebiedsafbakening
De heerlijkheid betrof in ieder geval de Arenborg zelf, een aantal bijgebouwen waaronder een stal, een boomgaard,[1] een gedeelte van het Sprengersbos(ch) (later het hele bos),[2][3] enkele boerderijen (waaronder de nu monumentale Hoeve Genraai, en de verdwenen boerderijen Nieuw-Rengels en de Witteshof),[4][5] het Bultenven, een onbekende omvang aan landerijen, en kreupelhout. De heerlijkheid lag aan de voet van de steilrand.[6]
Ontstaansgeschiedenis
De naam Arenborg wordt voor het eerst genoemd in de jaren zestig van de 16e eeuw. In 1567 verkocht Wilhelm ingen Aerenborch samen met zijn compagnon aan Anna ingen Rae drie morgen land gelegen nabij ‘den gut ingen Aerenborgh’. Dit is tot nu toe de oudst bekende vermelding van het landgoed.
Voorgeschiedenis
Echter, volgens Uyttenbroeck en Verzijl gaat de geschiedenis terug tot de 13e eeuw, toen er een "kasteel en vlek der graven Aremberg in het regeeringsdistrict Coblenz" was. De bezittingen van de burggraven van Aremberg gingen in 1298 over aan de graven "van de Marck", doordat de erfdochter Mathilde van Aremberg trouwde met graaf Engelbert van de Marck. Dochter Margarite trouwde in 1548 met Jean de Ligne, baron van Barbençon, die de naam Aremberg aannam. Hij werd in 1549 door keizer Karel V benoemd tot stadhouder van Friesland, Groningen, Overijssel en Lingen, en sneuvelde bij de Slag bij Heiligerlee (1568).
Daarnaast werd een heer van Aremberg in 1394 door de magistraat van Venlo onthaald.[7] Toen Karel van Gelre krijgevangene werd in Frankrijk, werd hij na vijf jaar door de heren van Arembergen en Croy teruggebracht en in 1492 in Venlo ontvangen.[8][9] Hierbij waren Everard van de Marck-Aremberg, Jan van de Marck-Aremberg en Willem van de Marck-Aremberg aanwezig, waarbij ze in 1493 "100 gouden Engelsche nobelen op de inkomsten van den tol te Venlo uit handen van Karel van Gelre ontvingen.
Huidige Arenborg
De aanleg van de huidige Arenborg dateert voornamelijk uit de 17e eeuw, toen het goed in bezit was van Hendrik Arenborgh en Neesken Vennekens. Daarna vermelden de archieven ene Arnold Bloemarts, schepen en burgemeester van Venlo, als eigenaar van de Arenborg. Hij gaf het huis in 1708 als huwelijksgeschenk aan zijn dochter Maria Agnes Bloemarts en haar echtgenoot Joannes Franciscus de Bruijne uit Vilvoorde (Vlaams-Brabant), landrentmeester-generaal in het Overkwartier van Gelre.
Uiteindelijk, na het kinderloos overlijden van Hypolite Collaes werd de Arenborg samen met alle andere bezittingen in 1911 publiekelijk verkocht. Het complex werd in dat jaar overgedragen aan de families Hegger, Van Rijn en Theelen.
Bewonersgeschiedenis
Deze lijst is verre van volledig, maar in de archieven zijn de volgende bewoners aangetroffen:
- - <1567 Wilhelm ingen Aerenborch
- - 1567 Anna ingen Rae
- - 1650-1664 Hendrik Arenborgh (Hendrik van Arenberg) x Neesken Vennekens
- - Johan Hinssen x Anna Pullen
- - Johannes Baptista van Arenbergh x Mechtildis Ingenray
- - 1680-1708 Arnold Bloemarts x Elisabeth Moeitz
- - 1708 - 1717? Maria Agnes Bloemarts x Joannes Franciscus de Bruijne
- - 1717 - Johannes Jozef van Wessem x Anna Sybilla de Paderborn
- - Isabella Maria Francisca de Bruyne D'Abserbergh x Joannes Franciscus de Windt
- - 1750 Isabella Maria Francisca de Bruyne D'Abserbergh x Peter Jacob Joseph Swerts de Beauregard
- - 1759-1762 Petrus Keuller x Johanna Maria van Laeckerveldt
- - 1762 Petrus Jacobus Joseph Swerts
- - late 18e eeuw Hendrica Barbara Isabella Swerts x Hermannus Gerardus van Wessem
- - 1853 Petrus Franciscus van Wessem
- - 1859 Ferdinand Clemens August van Wessem
- - 1863 Wed. Valentijn[10]
- - 1865 Jeannette Hubertine Richardt x Jean Baptiste Aimé Collaes (tevens landgoed Lovendael)
- - 1891 E. Collaes[11]
- - 1911 Hyppolite Collaes
- - 1911 opgedeeld: J. van Rijn / G. Theelen / W. van Rijn / H. Hekker (Hegger)
Heerlijke rechten
Van het goed Arenborg is in ieder geval bekend dat men de volgende heerlijke rechten had:
- pachtgelden
- tolrecht[12]
- Recht van dode hand
- Het recht van de gruit
Zie ook
- Arenborg
- Hoeve Genraai
- Lijst van rijksmonumenten in Venlo (plaats)
- Het artikel Arenborg biedt informatie over het huis Arenborg.
Bronnen, noten en/of referenties
|