Halloween

Halloween (afgeleid van All Hallows’ E’en = (hedendaags Engels:) All Hallows Eve[ning]) is een benaming voor Allerheiligenavond, de avond en nacht voor de hoogdag van Allerheiligen, van 31 oktober tot 1 november, en de volksgebruiken die daarop plaatsvinden. Voorlopers van deze gebruiken waren oorspronkelijk wijdverbreid in het katholieke Ierland. De Ierse immigranten in de VS cultiveerden hun gebruiken ter herinnering aan hun vaderland en breidden ze uit.

In de loop van de Ierse Renaissance na 1830 ging de vroege folkloristische literatuur uit van een continuïteit van de Halloween-gebruiken sinds de Keltische tijd en van verwijzingen naar heidense en Keltische tradities zoals het Samhain-feest. Overeenkomstige vermoedens van de godsdienstantropoloog Sir James Frazer worden steeds weer aangehaald.

Sinds de jaren negentig hebben de Halloween-gebruiken in hun Amerikaanse vorm zich ook verspreid naar enkele landen op het Europese vasteland. Er zijn duidelijke regionale verschillen.

Gebruiken

Tot de Halloweengebruiken behoort het zich verkleden, vooral als heks of boosaardig wezen; pompoenen met een gezicht erin gekerfd en een kaars erin (jack-o’-lantern). In Europa werden oorspronkelijk rapen of bieten uitgehold om als lantaarn te worden gebruikt, maar dit werd in Amerika vervangen door pompoenen, die gemakkelijker uit te hollen zijn. In Amerika gaan kinderen van huis tot huis om om snoep te bedelen.

Oorsprong

Volgens de kerkgeschiedenis

De feestdag van Allerheiligen vindt zijn oorsprong in een feest voor alle heilige martelaren dat werd gevierd op 13 mei, de dag van de wijding van de kerk van Sancta Maria ad martyres in Rome. Paus Bonifatius IV wijdde in het jaar in 609 of 610 het Pantheon, een tempel gewijd aan alle Romeinse goden, aan de Maagd Maria en alle heilige martelaren. Ruim honderd jaar later wijdde paus Gregorius III een kapel in de Sint-Pietersbasiliek aan alle heiligen en stelde de feestdag voor de stad Rome vast op 1 november; Gregorius IV nam deze feestdatum over in de Romeinse algemene kalender.

In het jaar 998 voegde abt Odilo van Cluny na de feestdag van Allerheiligen op 2 november een feestdag toe voor de andere overledenen of de arme zielen in het Vagevuur om de overledenen te gedenken door gebed en aflaten.

Volgens Keltische of voorchristelijke tradities

De godsdienstantropoloog Sir James Frazer beschreef Halloween in zijn werk The Golden Bough (editie 1922) als een „oud heidens dodenfeest met een dun christelijk laagje”; naast het lentefeest Beltane op 1 mei (Walpurgisnacht) zou het het tweede belangrijke feest van de Kelten. Het is gedocumenteerd sinds de 8e eeuw, toen christelijke synoden probeerden dergelijke heidense riten af te schaffen.

De Encyclopædia Britannica leidt het feest af van oude Keltische gebruiken rond het feest Samhain. Het was een viering van het einde van de zomer, wanneer het vee op stal werd gezet. Men geloofde dat de zielen van de doden in deze tijd van het jaar terugkeerden naar hun vroegere huizen. Het feest werd volgens de Encyclopædia Britannica feest gevierd met vreugdevuren op heuvels en soms vermommingen, die dienden om boze geesten te verdrijven. Waarzeggerij was ook gebruikelijk op deze datum.^[1]

Onder de vroege Amerikaanse kolonisten was het vieren van Halloween, net als verschillende andere festiviteiten, grotendeels verboden, maar in de jaren 1800 festivals ontstonden oogstfeesten met elementen van Halloween. Toen grote aantallen immigranten, waaronder Ieren, in het midden van de 19e eeuw naar de Verenigde Staten trokken, namen zij hun Halloweengebruiken mee, en in de 20e eeuw werd Halloween een van de belangrijkste Amerikaanse feestdagen, vooral onder kinderen.