Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Toyisme
| toyisme | ||
| Bestand:TOYISTEN IJSLAND.jpg | ||
| Algemene gegevens | ||
| Ontstaan | 1992 | |
| Plaats van ontstaan | Emmen | |
| Hoogtepunt | 2001-heden | |
| Bedenker | Dejo | |
| Onderdeel van | Op zichzelf staand | |
| Officiële website | ||
Het toyisme is een hedendaagse beweging in de kunst die zich los van de onderlinge diversiteit manifesteert als collectief. Opgericht door kunstenaar Dejo op 5 september 1992 in Emmen. De samenstelling wisselde in de loop van de jaren en inmiddels zijn wereldwijd tientallen kunstenaars aan het collectief verbonden.
De kunstenaarsbeweging is verantwoordelijk voor het grootste kunstwerk van Nederland, de Stip in Emmen,[1][2] en van IJsland, de watertoren Uppspretta in Keflavík.[3] Inmiddels telt het oeuvre van de Toyisten meer dan 777 werken die variëren van schilderijen tot sculpturen en ruimtelijke objecten.
Kunstbeweging
Het woord toyisme bestaat uit twee onderdelen. De letterlijke vertaling van de eerste lettergreep is speelgoed. Het achtervoegsel –isme refereert aan brede bewegingen of stromingen zoals die in de kunstwereld of in religie bestaan. [4] Aan de basis van de kunstwerken liggen veelal eigenzinnige en eigentijdse filosofieën en inzichten, die verbeeld worden in een herkenbare wereld die daarentegen vreemd aandoet. Een anekdote is de rode lijn door een kunstwerk.[5] In het oprichtingsstatuut uit het begin van de jaren negentig wordt de dominantie van het individualisme in de kunst gehekeld. Als reactie hierop is het doel van het toyisme sindsdien om de kunst opnieuw centraal te stellen[5] en niet de kunstenaar. Dit wordt bijvoorbeeld tot uiting gebracht door het dragen van gezichtsmaskers en het werken onder een pseudoniem.[6]
- ”Toyisten
-
Dejo
-
Gihili
-
Qooimee
-
Bliissem en Hribso
-
Lodieteb
”Op zoek naar kunsthistorische kaders waarbinnen het werk en het gedachtegoed van de toyisten geplaatst kan worden zijn verwijzingen naar de Pop Art … naar Keith Haring en Graffiti … onontkoombaar. … De geestverwantschap met toonaangevende vertegenwoordigers van die beweging is groot. Eén van de meest in het oog springende overeenkomsten is het gebruik van pseudoniemen. Ook de bewuste keuze voor anonimiteit, ontindividualisering, de voorkeur voor een guerrilla-achtige aanpak, voorliefde voor de openbare ruimte als podium en een anti-establishment mentaliteit verbindt de Toyisten met graffitikunstenaars.” (Citaat van kunstrecensent W. van der Beek uit Toyism Behind the Mask) [7]
Geschiedenis
De naam toyisme ontstond in 1990 toen Dejo (pseudoniem, toen nog werkzaam onder zijn echte naam) een grafisch werk maakte met de titel “Ontsnapping van computerspinnen”. Het was dit werk en later meer gelijksoortige werken die aan de wieg stonden van de stijl toyisme aan het begin van de jaren negentig. Het duurde echter nog twee jaar voordat dit uitmondde in een manifest. [8]
Het toyisme werd in 1992 opgericht door grondlegger Dejo. Het manifest, dat de naam Moeder draagt, werd op 5 september van datzelfde jaar door hem geschreven en na een maand sloten twee andere kunstschilders uit Emmen zich bij de beweging aan. Het eerste werk werd vertoond op 24 februari 1993 in het Veenpark.[5][9] Een jaar na de oprichting werd werk tentoongesteld in New York. In de beginfase werd in elk werk een symbool van de drie kunstenaars verwerkt.
Aan de basis van de kunstrichting ligt een figuratieve stijl die aanvankelijk vooral geïnspireerd was op het computerspel Super Mario en de spelcomputer Nintendo. De wolken op de achtergrond van dit spel en de computer waren inspiratiebronnen en zijn direct terug te herleiden als kenmerkende symbolen van de stijl van het toyisme destijds. Zo werd eerst vooral nog simpele kunst voortgebracht met beeldelementen die zich herhaalden zoals de spaceshuttle en de computer.[5]
De stijl toyisme is op te delen in twee periodes. De eerste periode liep van 1992 tot 2000, de tweede periode van 2002 tot heden. Beide periodes lopen zowel artistiek als persoonlijk geheel uit een.
In 2001 werd het manifest door Dejo herschreven, daardoor werden de beperkingen van de steeds terugkerende symbolen afgeworpen en sloten zich kunstenaars uit Nederland en een reeks andere landen bij het collectief aan. Niettemin is de figuratieve stijl nog steeds leidend. Verder is er sprake van strakke afgebakende vlakken en lijnen en het gebruik van felle kleuren.[5]
Dejo ging verder met het vormgeven van het toyisme. Hij wist wereldwijd een groep kunstenaars aan zich te binden, uit onder meer Nederland, België, Italië, IJsland, de Verenigde Staten, Canada, Mexico, Peru, Zuid-Afrika, Australië, Thailand en Maleisië. Alle kunstenaars werken onder een pseudoniem en het maximum aantal leden van de groep ligt vast op 26: elk pseudoniem begint met een andere letter uit het alfabet.
Inmiddels telt het oeuvre van de Toyisten 777 werken die variëren van schilderijen tot sculpturen en ruimtelijke objecten.
Tot 2015 hadden de Toyisten een permanente en wisselende expositie in de Toyisme Studio in Emmen. In datzelfde jaar hebben zij hun hoofdkwartier verhuist naar Groningen. De galerie is nu gevestigd in Villa Heymans, naast het Groninger Museum.[10]
Toyisten
Alle toyisten, onder hun pseudonamen, die tot het toyisme hebben behoort of horen [11]:
Filosofie
Toen het manifest door Dejo werd herschreven kreeg het toyisme een nieuwe visie en een ander gedachtengoed. Aan de basis van dit nieuwe gedachtengoed stond het egocentrische karakter in de kunst, in het toyisme is het individu ondergeschikt aan de groep zonder in te boeten op persoonlijk vlak en kwaliteiten. Toyisten hebben verschillende culturele achtergronden maar hebben een gelijkgestemde opvatting over hoe het toyisme te interpreteren, elke toyist kan zich uiten in de stijl zonder daarbij eigen waarde en gevoel te verliezen. Door de inbreng van verschillende disciplines ontstaan er nieuwe inzichten en wordt het gezamenlijke gedachtengoed versterkt. Toch blijft elke toyist in de positie om een eigen verhaal te vertellen en te verbeelden. Toyisten werken aan eigen toyistische kunstwerken, maar werken soms ook gezamenlijk aan een kunstwerk. Projecten als De Stip worden altijd met een groep uitgevoerd. Toyisten plaatsen de kunst voorop en niet zichzelf, daarom dragen zij in de publiciteit altijd een masker en werken zij onder een pseudoniem. Het toyisme is als stijl direct herkenbaar ondanks de diversiteit en onderlinge verschillen tussen de toyisten. [12]
Expressies
In 2004 opende de vroegere directeur van het Groninger Museum, Frans Haks, een tentoonstelling van de Toyisten in Eindhoven. Destijds telde de groep zes leden.[13] In Nederland exposeerden de Toyisten daarna in Emmen, Hooghalen, Schiedam, Assen Drents Museum, Den Haag en Amsterdam en buiten Nederland in Peking, Cincinnati, Houston, Miami, Austin, San Antonio, New York, Keflavik en in Taiwan (National Taiwan Museum of Fine Arts).
Voorbeelden van het toyisme zijn:
- De Stip uit 2009, een beschildering van een 22 meter hoge voormalige gasbol in Emmen. De Stip vertelt het verhaal van Leven met energie en is het grootste kunstwerk van Nederland.[1]
- De beschildering van de gevel van Hotel ten Cate in Emmen in 2012, met als thema Dromen als ontbijt. Ook zijn meerdere kamers in het hotel door Toyisten geschilderd.[14][15] In 2013 werd er in opdracht van het hotel ook in dezelfde Toyistische kleuren van het hotel een Rolls-Royce Silver Spirit geschilderd.[16]
- ”Hotel
-
-
Hotel ten Cate (bij nacht)
-
Dance of Love Room
- Uppspretta - In 2013 werd in IJsland een verwaarloosde watertoren in de IJslandse stad Keflavík door de Toyisten omgevormd tot een beeldverhaal dat de legende van Uppspretta weergeeft.[17] Het is de grootste muurschildering in IJsland.[3]
- ”Uppspretta”
-
Toyisten bij Uppspretta
-
Fragment uit de legende van Uppspretta
-
Uppspretta
Bibliografie
- 1993 - The Fairy Tale of the Toyists
- 1996 - The History of the Toyists
- 2004 - The Building Blocks of the Toyists
- 2004 - Playing Dice with the Toyists
- 2004 - Invasion of the Toyists
- 2005 - Let the Games Begin[18]
- 2007 - Art through the Mind of a Toyist
- 2011 - Connecting the Dots
- 2011 - The Toyists have landed
- 2012 - Toyism Behind the Mask
- 2013 - Toyism Making History
- 2013 - More Art by Printing
- 2014 - Uppspretta[17]
Zie ook
Externe link
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Toyists op Wikimedia Commons.
Bronnen
Literatuur
Noten
|