Taart

Een aangesneden en inmiddels
grotendeels verdeelde aardbeientaart.

Een taart is een baksel dat in veel landen voornamelijk wordt gegeten tijdens feestelijkheden, bijvoorbeeld bij het vieren van een verjaardag. Een specifieke taart is de bruidstaart, gegeten bij een bruiloft. In veel landen wordt taart ook als dessert geserveerd.

Kenmerken

Enkele kenmerken van een taart zijn:

• Het gebak is luchtig.
• De vorm is meestal rond en plat van boven.
• De buitenkant is vaak voorzien van sierlijke, kleurige ornamenten zoals gekleurde (siroop)lijnen, chocolade- of notenstrooisel of platte stukjes chocolade.
• In het geval van een verjaardag is het wereldwijd gebruikelijk om een aantal kaarsjes, al naargelang de bereikte leeftijd, in de taart te steken. Deze kaarsjes zijn zeer kort en dun, en dienen te worden uitgeblazen. Volgens bijgeloof haalt men het volgende jaar als alle kaarsjes worden uitgeblazen.

Het plaatsen van kaarsjes op de verjaardagstaart die in één keer moeten worden uitgeblazen is een volksgebruik. Het is afgeleid van de Griekse traditie ter ere van de godin Artemis. Voor haar werden speciale taarten gebakken in de vorm van de maan. Deze werden geplaatst op het altaar in de aan haar gewijde tempel. Als de kaarsen in één keer werden uitgeblazen, zou Artemis goed gestemd worden.

Wordt de taart bij een speciale gelegenheid (verjaardag, bruiloft, jubileum) gegeten, dan wordt er vaak een toepasselijke tekst op aangebracht door middel van glazuur, marsepein of chocolade. Tegenwoordig kan er een (eetbare) foto op aangebracht worden.

Soorten

Er zijn diverse typen taart. Zo heet een platte taart met veel vruchten een vlaai; bekend zijn de Limburgse vlaaien. Een taart met veel suikerschuim wordt een schuimtaart genoemd.

In Nederland zijn de appeltaart, chocoladetaart, aardbeientaart, Zwartswalder kirch, kwarktaart, mokkataart en slagroomtaart populair, in België ook de suikertaart.

Ook een quiche wordt wel als taart gezien, hoewel deze hartig is; er zitten vaak groenten, en/of vlees en vis in en heeft deeg als belangrijkste ingrediënt. Men spreekt wel van een hartige taart.

Een gebakje kan beschouwd worden als een hele kleine taart.

De taart in de taal

• Het woord taart is afgeleid van het Oudfranse torte of tarte, dat afkomstig lijkt te zijn van het Latijnse torta (gedraaid baksel). Dit woord is de vrouwelijke vorm van het voltooid deelwoord van torquere (draaien). Ook kan gedacht worden aan een afleiding vanuit het Latijnse tortula (klein wit broodje).
• Het woord taart wordt als scheldwoord gebruikt voor een vrouw of meisje. De uitdrukking “ouwe taart” heeft een betekenis die vergelijkbaar is met een uitdrukking als “oud wijf”. Het Engelse slangwoord tart heeft eenzelfde gevoelswaarde.
• Een kinderspel is taarten en taartjes van zand ”bakken”.
• De taart komt in enkele zegswijzen voor. Merkwaardig is dat aan de taart steeds een negatieve lading gegeven wordt. Zo betekent "iemand van de taart geven" of "iemand een taart geven" iemand een draai om de oren geven, iemand berispen. "Van de taart krijgen" betekent slaag krijgen. "Taart eten" betekent het gelag betalen.

De taart in de wiskunde

• Een specifiek model grafiek heet de taartgrafiek of -diagram (pie chart), vanwege de sterke gelijkenis met een in taartpunten gesneden taartvorm.
• Om ervoor te zorgen dat de taart in gelijke delen wordt verdeeld, wordt de taart vanuit het midden aangesneden.
• Bekend is de opgave waarbij persoon A een driehoekige taart in twee delen moet verdelen, en ook het eerste stuk mag kiezen, maar waarbij persoon B mag aangeven door welk punt op de taart de taartsnede moet gaan. De vraag is dan waar B dat punt moet kiezen, zodat er voor hem een zo groot mogelijk stuk overblijft.
• Bewezen kan worden dat bij n taartsnedes een ronde taart in ½.n.(n+1)+1 stukken (die in grootte variëren) verdeeld kan worden. Zoals te verwachten is, zijn dat bij 1 snede 2 stukken en bij 2 snedes 4 stukken, maar bij 3 snedes kunnen er 7 stukken ontstaan.

Taarten en amusement

Al in de oudste (stomme) zwart-wit-films zijn er velen te zien, die op een bepaalde afstand van elkaar staan, en talrijke taarten tot hun beschikking hebben om "op elkaar te gooien". Meestal betreft dat goedkoop gefabriceerde slagroomtaarten, die bij het raken van het doel (tegenstander) een extra dramatisch (leuk) effect geven, en dan met name bij het geraken van het gezicht. Tegenwoordig is het nog te zien in sommige kinderprogramma's op televisie. Er bestaat zo ook een "negerzoenen-gevecht" (met een bekend soort chocolade-schuimkoekjes). In andere landen wordt dit vermaak ook wel met duizenden tomaten gedaan.

Referenties

  Vrije mediabestanden over Cake op Wikimedia Commons