Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Racisme
Racisme is het idee dat rassen gerangschikt kunnen worden als superieur en inferieur ten opzichte van elkaar. Daaruit voortvloeiend kunnen voor het ene ras andere maatstaven worden aangelegd dan voor het andere.[1]
Definities
De term racisme wordt in meerdere betekenissen gebruikt. In de meest algemene zin betekent racisme dat leden van een bepaald ras zich inherent superieur achten aan leden van een ander ras. Bij debatten over racisme is echter vaak sprake van verwarring over de precieze betekenis of implicatie van deze term. Velen gebruiken het woord 'racisme' in algemene zin als aanduiding van xenofobie (angst voor vreemdelingen) of etnocentrisme. Anderzijds trachten wetenschappers laatstgenoemde begrippen juist af te bakenen van racisme als ideologie of wetenschappelijk racisme.
Algemene omschrijvingen
Hoewel de term racisme meestal een negatieve lading heeft en wordt gebruikt ter aanduiding van vooroordelen, geweld, discriminatie of onderdrukking in verband met opvattingen over raciale verschillen, zijn er ook andere omschrijvingen mogelijk. Zo is volgens de Oxford English Dictionary racisme gebaseerd op de "mening of de ideologie dat leden van een ras bepaalde eigenschappen of kwaliteiten bezitten die specifiek zijn voor dat ras, in het bijzonder om het als beter of slechter van een ander ras te onderscheiden". De Merriam-Webster Dictionary omschrijft racisme als " de opvatting dat ras de belangrijkste bepalende factor is van menselijke eigenschappen of vermogens, en dat raciale verschillen de basis vormen van de inherente superioriteit van een bepaald ras".
Wettelijke definities
Volgens het Internationaal Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van rassendiscriminatie betekent raciale discriminatie "elke vorm van onderscheid, uitsluiting, beperking of voorkeur op grond van ras, huidskleur, afkomst of nationale of etnische afstamming die ten doel heeft de erkenning, het genot of de uitoefening, op voet van gelijkheid, van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden op politiek, economisch, sociaal of cultureel gebied, of op andere terreinen van het openbare leven, teniet te doen of aan te tasten, dan wel de tenietdoening of aantasting daarvan ten gevolge heeft."[2]
De laatste definitie maakt dus geen onderscheid tussen discriminatie op grond van ras of etniciteit. Het onderscheid tussen beide begrippen blijkt ook voor antropologen een onderwerp van debat. Ook de Britse wet verstaat bijvoorbeeld onder raciale groep "elke groep mensen gedefinieerd op grond van ras, huidskleur of nationaliteit (inclusief burgerschap), of etnische of nationale afkomst".
Algemeen
Charles Darwin, de grondlegger van de evolutietheorie, ging uit van de fundamentele biologische gelijkheid van verschillende bevolkingsgroepen. Niet zelden beroepen racisten zich niettemin op een wetenschappelijke onderbouwing van hun denkbeelden. Er zijn zeer uiteenlopende visies over zo'n onderbouwing voor rassenonderscheid.
Racistisch gedrag en racistisch denken worden in het bijzonder gezien als een gevolg van de maatschappelijke ontwikkeling rond de multiculturele en multiraciale samenleving, waarin de leden van een (al dan niet dominante) raciale groep zich bedreigd voelen in hun bestaan. Ook in andere samenlevingen zijn er echter altijd vormen van racisme geweest.
Historisch overzicht
Reeds in de oudheid waren vele volkeren etnocentrisch, zij beschouwden andere volkeren als barbaren, maar meer op culturele dan op raciale gronden. In het antisemitisme zoals dat in de 15e eeuw in Spanje opleefde, werden religieus-culturele elementen vermengd met raciale elementen. Vanaf de 17e eeuw onderscheidden sommige Europese theologen een hiërarchie waarin de blanke mens het dichtst bij God stond; daaronder de negroïde, dan de aap enz. Voor veel 18e- en 19e-eeuwse slavenhandelaren vormden deze denkbeelden een rechtvaardiging voor hun doen en laten. 'Natuurwetenschappelijke' rassentheorieën ontstonden in de 19e eeuw, onder meer door uitwerking van bepaalde inzichten uit de evolutietheorie. Men meende dat bepaalde rassen een natuurlijk recht hadden op een hogere positie en dat het zogenaamd superieure blanke ras door vermenging met andere rassen dreigde te verzwakken en ten onder te gaan. In de negentiende eeuw werd de racistische theorie vaak gebruikt als rechtvaardiging voor kolonialisme; er werd beweerd dat blanken het morele recht hebben om landen met een niet-Europese bevolking te overheersen.
Europa
Nazi-Duitsland
Het bekendste voorbeeld van racisme is de rassenpolitiek in nazi-Duitsland, vóór en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Adolf Hitler voerde zijn persoonlijke, op semi-mystieke, semi-religieuze, historische, maar ook biologische, sociaal-economische en maatschappelijke gronden gevestigde rassentheorie uit, tot in de uiterste consequenties: beginnend met de Neurenberger wetten, door de nazi's aangenomen in 1935, werd bijvoorbeeld elk seksueel contact tussen mensen van het "Arisch ras" (ariërs: Duitsers, Oostenrijkers, maar tot op zekere hoogte bijv. ook Nederlanders) en Joden verboden. Uiteindelijk liep Hitlers antisemitische visie en streven naar zijn ideaalbeeld van Arische, raciale puurheid uit op de systematische, structurele moord – op industriële schaal – op onder andere zés miljoen Joden. Hitler bepleitte en beval als "Endlösung der Judenfrage" (kortweg de "Endlösung") — in het Nederlands : "Definitieve oplossing van het Joodse probleem" — simpelweg de totale genocide op / finale vernietiging van álle Joden – op zijn minst in Europa. Bovendien liet hij zo'n honderdduizend gehandicapten en vele duizenden zigeuners, homoseksuelen en andere inferieur geachte mensen systematisch uitroeien, en maakte hij een begin met een door de overheid opgezet geboorteprogramma, voor het door geselecteerde vrouwen / echtparen laten verwekken, baren en opvoeden van groepen "zuiver Arische" kinderen tot model-Duitsers. Ook de wetenschap, bijv. eugenetica, werd ingezet om onderzoek te doen naar "typisch Arische" lichaamskenmerken.
Joden
Buiten de vervolging door nazi-Duitsland stonden de Joden eeuwenlang aan vervolgingen bloot. Tot na de Tweede Wereldoorlog vonden voornamelijk in Oost-Europa pogroms plaats waarbij Joden door de niet-joodse bevolking werden vermoord.
Roma en Sinti
De Roma (waarvan vooral Sinti) waren tijdens de Tweede Wereldoorlog net als de Joden slachtoffer van uitroeiingspolitiek van de nazi's. Ook na deze zigeunervervolging hebben Roma blijvend te kampen met discriminatie, vooral onder invloed van het neonazisme.[3][4]
Rusland
Na de val van het communisme was er een opleving van antisemitische groeperingen zoals de Pamjat. Ook worden personen met een mediterraan of Arabisch uiterlijk als 'zwarten' of zelfs 'zwartkonten' aangeduid en hebben ze te maken met racistische pesterijen.[5]
Afrika
Zuid-Afrika
De rassenscheiding die in Zuid-Afrika reeds bestond, werd na de Tweede Wereldoorlog geïnstitutionaliseerd in de vorm van apartheid. De bevolking van Zuid-Afrika werd in vier hoofdgroepen ingedeeld en kregen ieder hun eigen woongebieden. De zwarte meerderheid van de bevolking had geen stemrecht. De apartheidspolitiek werd in 1990 officieel opgeheven en in 1994 werd Nelson Mandela de eerste zwarte president van Zuid-Afrika. Anderzijds bestaat er ook bij radicalen anti-blank racisme, zoals in de 'Schiet de Boer' controverse rond Julius Malema.[6] Ook de zogenaamde Plaasmoorde worden vaak gezien als een uiting van anti-blank geweld.
Namibië
Tussen 1904 en 1907 voerde de Duitse kolonisator een vernietigingspolitiek jegens de Herero- en de Nama-volkeren. Namibië stond vanaf 1915 onder Zuid-Afrikaans bewind. Ook hier gold de apartheidspolitiek.
Rhodesië en Zimbabwe
Tussen 1965 en 1979 had Rhodesië een blank minderheidsbewind onder Ian Smith. De zwarte bevolkingsmeerderheid was niet in de regering vertegenwoordigd. Enkel hadden zwarte stamhoofden zetels in de senaat en bestond er een vorm van censuskiesrecht gebaseerd op inkomsten wat in de praktijk leidde tot een minieme mogelijkheid van stemmen door niet blanken. In 1980 kwam Robert Mugabe in Zimbabwe aan het bewind. Aanvankelijk waren de blanken nog betrokken in het bestuur van Zimbabwe maar na 2000 werd de grond van blanke boeren echter op grote schaal onteigend.
Nigeria / Biafra
Tijdens de Biafra-oorlog richtten leden van de Haussa-stam zich tegen de Igbo. Hierbij kwamen honderdduizenden Igbo om het leven.[7]
Oeganda
In 1972 werd de Indiase bevolking door Idi Amin uit Oeganda verdreven.
Rwanda / Burundi
In de jaren negentig vond de Rwandese genocide plaats waarbij Hutu's en Tutsi's elkaar naar het leven stonden.
Soedan
In 2003 brak het conflict in Darfoer uit, waarbij Arabische stammen zich richtten tegen de zwarte Afrikanen.
Amerika
Zowel in Noord- als Zuid-Amerika is op grote schaal slavernij voorgekomen waarbij Afro-Amerikanen als handelswaar werden beschouwd.
Canada
In Canada werden net zoals in Australië en in de VS eind 19e eeuw Chinese migranten op hoge schaal gediscrimineerd door bepaalde overheidswetten en massamoorden. Eind 20e eeuw werd in Canada de Chinese Canadian National Council opgericht.
Verenigde Staten
In het zuiden van de Verenigde Staten had de zwarte bevolking minder burgerrechten dan de blanken. De Jim Crow-wetten werden pas in 1964 afgeschaft. Hoewel de Verenigde Staten als etnische smeltkroes wordt beschouwd, bestaat in veel streken nog veel latent racisme waarbij etnische groepen min of meer gescheiden leven. Gemengde relaties worden bekritiseerd en komen zelfs in Amerikaanse televisieseries en films vrijwel niet voor.
Guatemala
In de jaren tachtig vond de Guatemalteekse genocide plaats waarbij tienduizenden indianen om het leven werden gebracht.
Midden-Oosten
Koerden
Koerden worden in verschillende landen van het Midden-Oosten gediscrimineerd. In Syrië werd velen van hen in de jaren zestig het staatsburgerschap ontnomen, waardoor zij geen landbouwgrond meer konden bezitten. In Turkije mochten Koerden tot 1991 hun taal niet spreken. In Irak werd een gifgasaanval op Halabja uitgevoerd, waarbij 5000 Koerden om het leven kwamen. In Iran worden de (soennitische) Koerden onderdrukt door het Iraanse (sjiitische) regime.
Het zionisme en de resolutie van 1991
Als etnisch nationalisme werd het zionisme een racistische ideologie genoemd in resolutie 3379 van de Verenigde Naties. Deze resolutie werd in het midden van de Koude Oorlog gesteund door de communistische en islamitische naties. Israël, de Verenigde Staten en de West-Europese landen en hun bondgenoten stemden tegen. In de Algemene Vergadering kunnen de grootmachten geen veto uitspreken.
De resolutie werd herroepen in 1991. Dit gebeurde met resolutie 48/86. De resolutie die zionisme gelijkstelde aan racisme werd hiermee van tafel gehaald met 111 stemmen voor en 25 tegen. Dit was een voorwaarde van Israël alvorens mee te willen doen met de vredesconferentie van Madrid (1991).
Israël
Op 19 juli 2018 heeft Israël de 14de basiswet aangenomen, die de staat Israël omschrijft als joodse staat waarin alleen het joodse volk recht op nationale zelfbeschikking heeft, een land dat alleen open staat voor "joodse vestiging" en waarin het Arabisch geen officiële taal meer is.[8] Het Palestijns-Arabische deel van de bevolking werd verzwegen wat protest uitlokte bij de Palestijnse bevolking (moslims, druzen en christenen[9]). Als niet-joden zien zij deze wet als het eindelijk bij wet vastleggen van wat zij sinds 1948 met de stichting van de staat Israël ervaren: tweederangs burgers te zijn.[10]. De overgebleven oorspronkelijke Palestijnse bevolking (20% van de totale bevolking) heeft nog maar de beschikking over 3% van de grond. Zelfs dat percentage staat onder druk i.v.m. nieuwe wegen of uitbreiding van stad, kibboets of mosjav . Palestijnen mogen zich niet overal vestigen (het is lang niet vanzelfsprekend dat aanvragen om huizen te bouwen of uit te breiden door de overheid worden gehonoreerd). Op scholen krijgen hun kinderen het Israëlisch-Joodse verhaal te horen omdat onderwijs over de Al-Nakba is verboden. De staat Israël probeert het land te verjoodsen door het bouwen van joodse nederzettingen die de nog resterende kleine Palestijns-Arabische gebieden fragmenteren. [11] De verjoodsing van het desondanks nog tamelijk Palestijns-Arabisch gebleven Galilea (Hebreeuws: ייהוד הגליל Yehud ha-Galil; Arabisch: تهويد الجليل, tahweed al-jalīl) is een project van de ngo Jewish Agency for Israel.
Ook uit Noord-Afrika, Jemen en Ethiopië ( Falasja's ) afkomstige joden hebben of hadden te maken met racisme. Zij van uit Europa afkomstige medejoden. Mei 2015 gingen Ethiopiërs de straat op om te demonstreren tegen de discriminatie waar zij in Israël mee te maken hebben. Een video waarop te zien was hoe Damas Pakada, een jonge Ethiopisch-Israëlische soldaat in uniform, door de politie werd afgetuigd, was de directe aanleiding [12].
Ook Israël heeft te maken met een vluchtelingenvraagstuk. Duizenden Afrikaanse vluchtelingen zijn via de Sinaiwoestijn in Israël beland. Het gaat hier om Eritreërs en Soedanezen . De meerderheid bestaat uit mannen. De regering wil hen geen status geven als Israëlisch staatsburger, maar stelt elke vluchteling voor de keus tussen gevangenisstraf voor onbepaalde tijd of een vertrekken met een premie van 3500 dollar. Zij zou afspraken hebben gemaakt met enkele Afrikaanse landen om deze vluchtelingen op te nemen [13][14].
Palestijnse ontheemden
De Palestijnen die in 1948 vluchtten voor de oorlog of werden verdreven uit Israël (ongeveer 750.000) mochten slechts op zeer beperkte schaal terugkeren naar hun vroegere woning en land. T.g.v. de Zesdaagse Oorlog van 1967 werden nog eens een 200.000 Palestijnen verdreven. Extreem-rechtse joodse groeperingen vertolken het standpunt dat ook de resterende Palestijnen uit Israël en de Palestijnse gebieden zouden moeten vertrekken. Veel Palestijnen verblijven nog in vluchtelingenkampen in de buurlanden. Alleen in Jordanië kregen zij volledige burgerrechten; in de overige landen van het Midden-Oosten kregen zij niet de volledige burgerrechten. In Libanon hebben Palestijnen bijvoorbeeld geen actief en passief kiesrecht.
Joden
De joodse godsdienst werd in de Arabische wereld tot de Tweede Wereldoorlog onder grote beperkingen getolereerd; diverse landen hadden grote joodse gemeenschappen. In het Mandaatgebied Palestina vonden diverse bloedige pogroms plaats, maar ook in Irak kwam dit voor. In 1945 stelde de Arabische Liga een boycot in tegen de joden in het toenmalige mandaatgebied. Na de onafhankelijkheid van Israël in 1948 vertrokken de joden [15] , aangemoedigd door zowel Israël (dat hen graag wilde opnemen als nieuwe immigranten) als de Arabische wereld (die hen het liefste kwijt was) naar de nieuwe staat en ook naar de Verenigde Staten. Tegenwoordig wonen er nog weinig joden in de Arabische wereld. In Jordanië zijn joden expliciet van het staatsburgerschap uitgesloten.
Zwarte bevolking
Vanaf de zevende eeuw werden mensen uit Kenia, Tanzania, Soedan en Ethiopië als slaaf verkocht in het Midden-Oosten. In Irak komt de Free Iraqis Movement op voor de rechten van een klein miljoen zwarte Irakezen. Ze namen er in 2009 deel aan de verkiezingen. De meeste zwarte Irakezen behoren tot de laagste sociale klasse in het land.[16]
Azië
Japan
De Koreaanse en Chinese minderheden worden volgens een VN-rapport uit 2005 op grote schaal gediscrimineerd. Tot 1980 werd aan Koreanen die het Japanse staatsburgerschap wilden verwerven de eis gesteld dat zij een Japanse naam aannamen.
Indonesië
In Indonesië zijn in 1959 en 1966 wetten aangenomen die de rechten van de Chinese minderheid beperkten. De Peraturan Pemerintah 10/1959 leidde tot onteigening van hun bedrijven en gedwongen verhuizingen. De 127/U/Kep/12/1966 verplichtte etnische Chinezen om Chinees-Indonesische achternamen aan te nemen. De machtswisseling van 1998 waarin Soeharto tot aftreden werd gedwongen, ging gepaard met grootschalig geweld jegens etnische Chinezen.
Filipijnen
De Filipijnen kennen eveneens een significante Chinese minderheid. Een nog groter deel van de bevolking (wellicht 10%) is van gemengd Chinese afkomst. Veel Chinese Filipino's zijn zeer succesvol, zoals de miljardair Henry Sy, en de politiek actieve families Aquino en Marcos. Dit leidt echter tot een sinofobie die kenmerken met het Europees antisemitisme deelt en gebaseerd is op economische vooroordelen en afgunst.[17] Hoewel in 1603 en 1639 anti-Chinese pogroms hebben plaatsgevonden en Chinezen in aparte wijken moesten wonen,[18] zijn grootschalige incidenten na de onafhankelijkheid niet voorgekomen. Sinofobie manifesteert zich in de Filipijnen met name in gescheld op straat en internet, anti-Chinese opmerkingen van prominenten, en een enkele keer fysiek geweld tegen Chinezen.[19][20]
Sri Lanka
In Sri Lanka woedt sinds 1983 een burgeroorlog tussen Tamils en Singalezen, waarbij ruim 70.000 mensen om het leven zijn gekomen.
India
Bewoners van Noordoost-India worden soms om hun Oost-Aziatische uiterlijk gediscrimineerd.
China
De economische groei van China trekt Afrikaanse immigranten aan, die vooral in de grote zuidelijke steden neerstrijken. Vooral in Guangzhou bestaat een grote Afrikaanse gemeenschap die in de volksmond wel als 'chocolate city' wordt aangeduid. Zwarten worden aangeduid als 'hei gui' (zwarte duivels), en sommige kroeg-, restaurant- en winkeleigenaars weigeren hen te bedienen. In China (evenals in veel andere Aziatische en Latijns-Amerikaanse landen) is een blanke huid een gewild schoonheidsideaal, en huidcrèmes met bleekmiddel vinden gretig aftrek.
Vormen van racisme
Biologisch racisme
Biologisch racisme is racisme op basis van biologische kenmerken, zoals echt of vermeend ras. Dit zag men bij de Europese koloniale rijken terug. In Brits-Indië was de hoogste positie die een Indiër kon behalen lager dan de laagste positie van een Engelsman.
Het blanke ras werd biologisch als de hoogste evolutionaire vorm van de mens aangemerkt. Daaronder kwamen de Arabieren, Japanners en Chinezen, die weliswaar een rijke traditie hadden, maar in technische vooruitgang door de blanken waren voorbijgestreefd. Op de laagste treden bevonden zich Indianen en zwarten, die werden beschouwd als een tussenvorm tussen mens en aap. Joden namen in de ogen van antisemieten op basis van het nepverslag van de Protocollen van de wijzen van Sion een aparte categorie in. Hierin werden ze beschreven als tegenstrevers die de wereld trachtten te regeren vanuit de schaduw, als moordenaars van Jezus Christus of als parasieten die hardwerkende burgers hun zuurverdiende geld trachtten af te troggelen. De (vermeende) biologische elementen (zwart haar, kromme neus, bochel) werden hier opzettelijk vermengd met religieus/cultureel racisme.
Cultureel racisme
Met 'cultureel racisme' wordt het veroordelen van andere omgangsmanieren bedoeld.[21] Bij cultureel racisme beschouwt men de eigen normen en waarden als superieur aan die van anderen en zal die ander worden afgewezen. Cultureel racisme wordt ook wel het 'nieuwe racisme' genoemd.[22] De Amerikaanse politicoloog Samuel Huntington beschreef in zijn boek Botsende beschavingen de theorie dat de grote scheidslijnen tussen mensen en de overheersende bron van conflicten cultureel van aard zullen zijn. Cultureel racisme is een zeer omstreden concept, aangezien het bestaan ervan door diverse academici wordt ontkend en door anderen bevestigd.[bron?] Een belangrijke kritiek van de rechterzijde op cultureel racisme is dat de term het bekritiseren van andere culturele gebruiken, waardenpatronen en ideeën onmogelijk maakt (bijvoorbeeld vrouwenbesnijdenis).[bron?]
Institutioneel racisme
Institutioneel racisme (ook bekend als structureel racisme, staatsracisme of systemisch racisme) is rassendiscriminatie door overheden, bedrijven, religies of onderwijsinstellingen of andere grote organisaties met de macht om het leven van veel individuen te beïnvloeden. De Amerikaanse burgerrechtenactivist Stokely Carmichael zou de term eind jaren zestig hebben gemunt. Institutioneel racisme werd door Sir William Macpherson in het Lawrence-rapport uit 1999 omschreven als: "Het collectieve falen van een organisatie om mensen een gepaste en professionele service te verlenen vanwege hun kleur, cultuur of etnische afkomst. Het kan worden waargenomen in processen, attitudes en gedragingen die op discriminatie neerkomen door onbewuste vooroordelen, onwetendheid, onnadenkendheid en racistische stereotypes die bepaalde bevolkingsgroepen benadelen."
Effecten van racisme
Racisme kan verschillende effecten hebben. Door racisme leren mensen een andere groep, bijvoorbeeld migranten, zien als "anders en minderwaardig" tegenover de eigen groep. Racisme kan ook bepaalde maatregelen motiveren zoals het opdelen van een samenleving in blanke en zwarte gebieden, het maken van wetten waardoor bepaalde mensen minder rechten hebben dan andere (zoals vroeger de Joden en zigeuners in nazi-Duitsland op basis van de Neurenberger wetten). Doordat een bepaalde groep als "slecht" beschouwd wordt, krijgen alle leden van die groep te maken met negatieve discriminatie (achterstelling) op gebieden zoals werk, huisvesting en onderwijs.
Effect op individuen
Racisme kan zowel de racist als zijn slachtoffer psychisch sterk beïnvloeden. Het slachtoffer voelt zich vaak aangevallen of uitgesloten en kan hierdoor bijvoorbeeld minderwaardigheidsgevoelens krijgen en gefrustreerd raken.
De zondebok
De groepen waartegen racisme gericht is, worden er vaak van beschuldigd de oorzaak te zijn van de problemen die een bepaald land of een bepaalde streek teisteren, zoals werkloosheid, overbevolking en inflatie. In de praktijk worden deze groepen meestal juist het zwaarst getroffen door deze crises.
In nazi-Duitsland waren Joden en zigeuners (en intellectuelen, communisten, liberalen) de zondebok: zij kregen de schuld van alle maatschappelijke problemen, en de deportatie en/of uitroeiing van deze groepen zou alle problemen oplossen.
Sigmund Freud heeft, wijzend op de gedachte dat iedere groep een zondebok kent, opgemerkt dat "het antisemitisme ouder is dan het jodendom".
Effect op de samenleving
Racisme heeft effect op individuen, maar ook op de samenleving als geheel. Racisme wordt weleens beschouwd als een verdeel-en-heerstactiek, die mensen tegen elkaar opzet om ze verdeeld te houden. Door winkels en bedrijven van bepaalde etnische groepen te boycotten, neemt de economische efficiëntie af. Openlijk geweld kan leiden tot een afname van het veiligheidsgevoel en vertrouwen in de regering. Ook kan racisme binnen een land de internationale reputatie van het land verslechteren, waardoor het diplomatiek geïsoleerd raakt of zelfs doelwit wordt van internationale (handels)sancties, zoals Zuid-Afrika tijdens de apartheid.
Bestrijden van racisme
Juridisch
Een groot aantal landen in de wereld heeft mensenrechten ingeschreven in zij grondwet. In Europa erkennen veel landen bijvoorbeeld het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, dat op zijn beurt gebaseerd is op de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.
Met het aannemen van deze verklaringen bestempelen regeringen vormen van discriminatie zoals racisme als moreel verwerpelijk en juridisch strafbaar. Ondanks de beperking van de persoonlijke vrijheid is er een breed maatschappelijk draagvlak voor deze wetten.
Klachten
Iedere burger kan een klacht indienen wegens discriminatie. In België zijn er, naast de reguliere gerechtelijke instellingen waar burgers klachten kunnen indienen, twee specifieke organisaties die vaak klachten over discriminatie behandelen en opvolgen: het Interfederaal Gelijkekansencentrum en de Liga voor de Mensenrechten. In Nederland houdt de Commissie Gelijke Behandeling zich bezig met de bestrijding van discriminatie.
Sport en racisme
De sportwereld, met name het voetbal, is niet vrij van racistische uitingen van supporters. In dit verband startte de Europese voetbalbond of de UEFA een campagne tegen racisme in stadions. Vlak voor de aftrap van de beide halve finales van het Europees kampioenschap op 25 en 26 juni 2008 spraken de ploegaanvoerders van de elftallen een boodschap uit tegen alle vormen van racisme en riepen op om vreedzaam samen te leven met andere culturen.
Relatie tussen IQ en racisme
Volgens een door Psychological Science gepubliceerd onderzoek, uitgevoerd door G. Hodson (Brock University (Ontario)), kunnen kinderen met een lager IQ tijdens volwassenheid sterker racisme gaan vertonen.[23][24]
Zo zouden "low-intelligence adults" voornamelijk sociaal-conservatieve ideologieën aanhangen, waarna zij zich gesterkt voelen in hun conservatieve gedachtegoed.
Eerdere studies wezen reeds uit dat er een correlatie is tussen een laag scholingsniveau en een hogere graad van etnocentrisme.[25] Ook leidt een lager scholingsniveau tot het hebben van meer vooroordelen jegens andere rassen.[26] Deze bevindingen bevestigen dat een algemene hogere scholingsgraad kan leiden tot een daling van racisme.[27]
Een aanvullende verklaring voor de waargenomen relaties is dat uiterst rechts minder intelligente kiezers aantrekt door het gebruik van stereotypen. Deze stereotypen zouden het voor zulke kiezers eenvoudiger maken om de complexe wereld te begrijpen, zonder rekening te moeten houden met nuances.[28][29] Voorbeelden van zulke stereotypes zijn "De wereld is een gevaarlijke plaats" en "Zwarten zijn beter in sport, maar ze zijn wel minder slim".[bron?] Zo zorgen conservatieve ideologieën voor psychische stabiliteit en trachten ze het status quo in stand te houden.[30]
Daarnaast hebben rechts geïnspireerde kiezers gemiddeld meer angst dat buitenstaanders (out-groups) de desintegratie van maatschappelijke morele standaarden en de teloorgang van tradities zullen veroorzaken.[31]
Internationale antiracisme-conferentie 2009
In april 2009 werd in Genève de zogeheten Durban Review-conferentie gehouden, die door diverse landen, waaronder Nederland, om politieke redenen werd geboycot.
 Zie Internationale Antiracisme-conferentie te Genève voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Zie ook
- Antiracismewet
- Europese Commissie tegen Racisme en Intolerantie
- Spreidingsbeleid
- Internationaal Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van rassendiscriminatie
- Nativisme (politiek)
Bronnen, noten en/of referenties
|
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Racisme op Wikimedia Commons.