Boortmeerbeek

Boortmeerbeek

Gemeente in België
Vlag van Boortmeerbeek Wapen van Boortmeerbeek (Details) (Details)
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Vlaams-Brabant
Arrondissement	Leuven
Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere	18,64 km² (2009) 63,3% 21,42% 15,28%
Coördinaten	50° 59' NB, 4° 34' OL
Bevolking (Bron: Statbel)
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid	11.773 (01/01/2010) 49,3% 50,7% 632 inw./km²
Leeftijdsopbouw 0–17 jaar 18–64 jaar 65 jaar en ouder	(01/01/2008) 20,49% 61,86% 17,65%
Buitenlanders	2,23% (01/01/2008)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Michel Baert (Open Vld)
Bestuur	Open Vld, sp.a
Zetels Open Vld N-VA CD&V sp.a	21 9 5 4 3
Economie
Gemiddeld inkomen	18.907 euro/inw. (2007)
Werkloosheidsgraad	3,88% (jan. 2009)
Overige informatie
Postcode 3190 3191	Deelgemeente Boortmeerbeek Hever
Zonenummer	015 - 016
NIS-code	24014
Politiezone	Haacht
Website	www.boortmeerbeek.be
Detailkaart
Bestand:BoortmeerbeekLocatie.png
ligging binnen het arrondissement Leuven in de provincie Vlaams-Brabant
Portaal    België

Boortmeerbeek is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Vlaams-Brabant. De gemeente telt 12.379 inwoners (per 1 januari 2018). Boortmeerbeek ligt in de landstreek Dijleland en in de Brabantse Kempen.

Toponymie

De naam Boortmeerbeek houdt een dubbele grensbetekenis in. "Meer" is een mark of een grens en door "Boort" wordt die grens nogmaals benadrukt. "Beek" komt vanzelfsprekend van de ligging aan de Molenbeek. Eigenaardig is wel dat de Molenbeek in de huidige gemeente Meerbeek ontspringt en nabij de grens met Hever in de Dijle uitmondt. Dat roept de gedachte op dat "Boort" ook de boord of het einde van de Meerbeek (Molenbeek) zou kunnen betekenen doch de geschiedkundigen weerhouden die mogelijkheid niet.

Geschiedenis

Ontstaan

De historische bronnen van Boortmeerbeek en Hever gaan terug tot de 13e eeuw, maar de dorpen zouden mogelijk als kleine nederzettingen al omstreeks het jaar 900 hebben bestaan.

Omdat de dorpskernen ontstonden op de meest geschikte plaatsen waar het cultuurlandschap en het wegennet samenvallen is het begrijpelijk dat de kern van Boortmeerbeek op de samenvloeiing van twee oude heirbanen en dicht bij de Molenbeek gevormd werd. Deze banen zijn respectievelijk de oude heirbanen Leuven-Mechelen en Elewijt-Rijmenam; deze laatste vormde de verbindingsweg tussen twee dorpen die al in de Romeinse periode als kleine villa of nederzetting bestonden.

Vroege geschiedenis

Vele eeuwen lang waren Boortmeerbeek en Hever bestuurlijk van elkaar gescheiden. Boortmeerbeek behoorde immers tot het land van Brabant, en viel logischerwijs onder het bestuur van diens hertogen, terwijl Hever onder de Heerlijkheid Mechelen viel en bijgevolg gelieerd was aan het Prinsbisdom Luik en later het graafschap Vlaanderen.
Gezien de strategische ligging van Boortmeerbeek aan de Dijle, die de oude gouwgrens vormde tussen het land van Brabant, Taxandrië (Antwerpen), het land van Riën en het Luikse met Mechelen, was het een belangrijke grenspost van waaruit de Hertogen ieder water- en wegverkeer konden blokkeren tijdens een (militair) conflict.

Ook het in Hever gelegen kasteel de Ravesteyn, vele jaren afhangend van het Hof van Swijveghem te Muizen, speelde bij die conflicten een belangrijke militaire rol: het was als het ware de Mechelse tegenhanger van Boortmeerbeek. De eerste versterkingen op de plaats waar ook vandaag nog het (modernere) kasteel staat werden aangebracht in de dertiende eeuw en verder uitgebreid in de vroege veertiende eeuw; niet toevallig de periode waarin het Hertogdom Brabant -vruchteloos- probeerde het Mechelse grondgebied in te lijven.
In diezelfde periode werd een tweede kunstmatige versterking gebouwd in Schiplaken, een vrijwel onbewoonde uithoek en gehucht van Hever. Opnieuw bevindt zich vandaag de dag nog steeds een kasteel op dezelfde plek. Het kasteel van Schiplaken, even oud en even belangrijk als "Motte" of kunstmatige verdedigingspost als Ravesteyn, was evenwel omvangrijker aan gronden en bossen.
Boortmeerbeek was van oudsher volledig afgestemd op de kanunniken van Zellaer en het klooster van Muizen.

Te Boortmeerbeek was het hof Audenhoven de belangrijkste heerlijkheid met bestuursmacht. De waterburcht "Hof te Ghoye", in de Dreef, overblijfsel van het oude hof van Meerbeek waarin voor 1300 de oude ridders "de Helrode" en later de "Meerbeeks" verbleven die dicht bij de hertogen van Brabant stonden, was eveneens een belangrijk domein. Het laatste kasteel in het domein Audenhoven werd pas omstreeks 1950 gesloopt doch het hof te Ghoye verdween al in 1855 toen het afgebroken werd door gravin d'Oultremont, prinses de Ligne.

Recentere geschiedenis

In de vroege 18e eeuw was een zekere J.F. de Santa Cruz de heer van Boortmeerbeek, de achter de kerk wonende Hendrik Schots was van 1688 tot en met 1707 zijn officier.

De latere Leuvensesteenweg en het kanaal Leuven-Dijle (Leuvense vaart) vormden de afscheiding tussen Boortmeerbeek, Hever en Schiplaken. Al de bossen ten zuiden van de steenweg/het kanaal vormden één groot geheel rond het oude kasteel van Schiplaken, en werden door graaf de Ferraris herleidt tot Plantsoenbos op zijn topografische kaarten van de Oostenrijkse Nederlanden.

In de vroege 19e eeuw bestond Boortmeerbeek voor een helft uit primitief akkerland rond het domein Audenhoven en de andere helft uit gemeenschappelijk beemden rond de dorpskern en het Hof te Ghoye.

Tweede Wereldoorlog

Zie Twintigste treinkonvooi voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Boortmeerbeek werd in de Tweede Wereldoorlog op de kaart gezet door enkele jonge verzetsstrijders uit het Brusselse die op de spoorlijn een Jodentransport (het XX-ste Konvooi) tegenhielden en zo enkele Joden van de gaskamers in Auschwitz wisten te redden. Dit was het enige jodentransport dat in Europa kon worden tegengehouden tijdens de Tweede Wereldoorlog. De gemeente Boortmeerbeek heeft in 1993, onder impuls van Robert Korten, een gedenkteken opgericht nabij het treinstation. Ze wil daarmee de jaarlijkse herinnering aan het XX-ste konvooi in het teken stellen van vrede, solidariteit, verdraagzaamheid en respect voor iedere medemens.

Buurtbewoners meldden dat er tijdens de eindfase van de Tweede Wereldoorlog een V1 was ingeslagen nabij de Wespelaarsebaan en de treinroute Mechelen-Leuven. V-1's werden door de Duitsers afgevuurd richting Mechelen. Tijdens de zomermaanden van 1944 (juni of juli) dropte een bommenwerper van de geallieerden zijn bommen over de velden nabij de Hollestraat. Er is geen weet of dit vliegtuig is neergestort of veilig had kunnen landen.

Geografie

Kernen

De fusiegemeente Boortmeerbeek ontstond op 1 januari 1977 uit de samenvoeging van Boortmeerbeek en Hever. Feitelijk werden er toen drie dorpskernen samengebracht want Schiplaken, weliswaar steeds een gehucht van Hever geweest, kon als een volwaardige dorpskern beschouwd worden omdat het op elk gebied evenwaardig was aan haar vroegere moedergemeente.

#	Naam	Oppervlakte (km²)	Bevolking (10/06/2003)
I	Boortmeerbeek	9,63	5.582
II	Hever - Schiplaken	9,01	5.899

Bron: Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Boortmeerbeek

Demografische ontwikkeling

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

<timeline> Colors=

id:a value:gray(0.9)
id:b value:gray(0.7)
id:c value:rgb(1,1,1)
id:d value:rgb(0.7,0.8,0.9)
id:e value:rgb(0.6,0.7,0.8)

ImageSize = width:800 height:373 PlotArea = left:50 bottom:30 top:30 right:30 DateFormat = x.y Period = from:0 till:13000 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = justify ScaleMajor = gridcolor:b increment:1000 start:0 ScaleMinor = gridcolor:a increment:500 start:0 BackgroundColors = canvas:c

BarData=

bar:1806 text:1806
bar:1816 text:1816
bar:1830 text:1830
bar:1846 text:1846
bar:1856 text:1856
bar:1866 text:1866
bar:1876 text:1876
bar:1880 text:1880
bar:1890 text:1890
bar:1900 text:1900
bar:1910 text:1910
bar:1920 text:1920
bar:1930 text:1930
bar:1947 text:1947
bar:1961 text:1961
bar:1970 text:1970
bar:1981 text:1981
bar:1990 text:1990
bar:2000 text:2000
bar:2010 text:2010
bar:2015 text:2015
bar:2018 text:2018

PlotData=

color:d width:20 align:left

bar:1806 from:0 till: 0
bar:1816 from:0 till: 0
bar:1830 from:0 till: 0
bar:1846 from:0 till: 3361
bar:1856 from:0 till: 0
bar:1866 from:0 till: 3068
bar:1876 from:0 till: 0
bar:1880 from:0 till: 3161
bar:1890 from:0 till: 3409
bar:1900 from:0 till: 3670
bar:1910 from:0 till: 3982
bar:1920 from:0 till: 4033
bar:1930 from:0 till: 4623
bar:1947 from:0 till: 5784
bar:1961 from:0 till: 6960
bar:1970 from:0 till: 8171
bar:1981 from:0 till: 9583
bar:1990 from:0 till: 10432
bar:2000 from:0 till: 11397
bar:2010 from:0 till: 11773
bar:2015 from:0 till: 12057
bar:2018 from:0 till: 12379

PlotData=

bar:1806 at: 0 fontsize:s text: 
bar:1816 at: 0 fontsize:S text: 
bar:1830 at: 0 fontsize:S text: 
bar:1846 at: 3361 fontsize:S text: 3.361 shift:(-10,5)
bar:1856 at: 0 fontsize:S text: 
bar:1866 at: 3068 fontsize:S text: 3.068 shift:(-10,5)
bar:1876 at: 0 fontsize:S text: 
bar:1880 at: 3161 fontsize:S text: 3.161 shift:(-10,5)
bar:1890 at: 3409 fontsize:S text: 3.409 shift:(-10,5)
bar:1900 at: 3670 fontsize:S text: 3.670 shift:(-10,5)
bar:1910 at: 3982 fontsize:S text: 3.982 shift:(-10,5)
bar:1920 at: 4033 fontsize:S text: 4.033 shift:(-10,5)
bar:1930 at: 4623 fontsize:S text: 4.623 shift:(-10,5)
bar:1947 at: 5784 fontsize:S text: 5.784 shift:(-10,5)
bar:1961 at: 6960 fontsize:S text: 6.960 shift:(-10,5)
bar:1970 at: 8171 fontsize:S text: 8.171 shift:(-10,5)
bar:1981 at: 9583 fontsize:S text: 9.583 shift:(-10,5)
bar:1990 at: 10432 fontsize:S text: 10.432 shift:(-10,5)
bar:2000 at: 11397 fontsize:S text: 11.397 shift:(-10,5)
bar:2010 at: 11773 fontsize:S text: 11.773 shift:(-10,5)
bar:2015 at: 12057 fontsize:S text: 12.057 shift:(-10,5)
bar:2018 at: 12379 fontsize:S text: 12.379 shift:(-10,5)

</timeline>

• Bron: Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie (voormalige Nationaal Instituut voor de Statistiek)
• Opmerking: Periode 1806 tot en met 1981 = volkstellingen; 1990 en later = inwonertal op 1 januari

Bezienswaardigheden

Zie Lijst van onroerend erfgoed in Boortmeerbeek voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Bekende (ex-)inwoners

• Enkele voorouders van Ludwig van Beethoven leefden in Boortmeerbeek. Mark (of Marcus) van Beethoven, grootouder in de vijfde graad, werd geboren te Boortmeerbeek in 1601 en trouwde er met zijn vrouw Sarah Haesaerts in 1631. Zijn ouders, Hendrik van Beethoven (Kampenhout, 1572 - Boortmeerbeek, 4 juni 1652) en Catharina van Boevendeke (gestorven op 11 september 1638 te Boortmeerbeek) trouwden in Boortmeerbeek op 17 juli 1594.
• Victorin de Wargny d'Oudenhove (1782-1849), burgemeester van Boortmeerbeek.
• Gaspar de Wargny (1815-1896), burgemeester van Boortmeerbeek.
• Mil Lenssens was ooit inwoner van Boortmeerbeek (Schiplaken). Mil was bedenker van het best verkopende programma van de openbare omroep: Tik Tak.
• Michel Verschueren, voormalig trainer en bestuurder van RSC Anderlecht werd geboren in Boortmeerbeek. Voetbalde en was zelfs twee jaar trainer voor de lokale voetbalploeg Racing Boortmeerbeek.
• Aad De Mos was inwoner van Schiplaken van 1986 tot 1989 toen hij trainer was van KV Mechelen waarmee hij de nationale en Europese titel veroverde.
• Ben Crabbé, onder meer presentator van het quizprogramma Blokken op Eén.

Politiek

Zetelverdeling gemeenteraad 2013-2018

De 21 zetels zijn bij de verkiezingen als volgt verdeeld:

██ sp.a: 3

██ Open Vld: 9

██ CD&V: 4

██ N-VA: 5

Burgemeesters

• 1995-2000 : Julien Dekeyser
• 2001-... : Michel Baert

2013-2018

Burgemeester is Michel Baert (Open Vld). Hij leidt een coalitie bestaande uit Open Vld en sp.a. Samen vormen ze de meerderheid met 12 op 21 zetels.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij		10-10-1976		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006		14-10-2012
Stemmen / Zetels		%	19	%	21	%	21	%	21	%	21	%	21	%	21
	AGALEV	-		-		5,47	0	-		6,57	0	-		-
	SP1 / sp.a-DOENA / sp.a2	29,31	6	35,781	8	28,441	7	24,891	5	14,411	3	19,32A	3	15,062	3
	VU1 / DOEN2 / sp.a-DOENA / N-VA3	12,431	2	14,281	2	10,41	1	14,712	3	9,322	1		1	22,173	5
	Centrum1 / PVV2 / VLD3 / Open Vld4	31,021	6	24,421	5	25,882	6	35,943	8	48,763	12	38,023	9	38,124	9
	CVP1 / CD&V2	23,961	5	25,531	6	29,811	7	24,461	5	20,941	5	27,782	6	19,102	4
	Vlaams Belang	-		-		-		-		-		14,88	2	5,54	0
	OP D Beeck	3,29	0	-		-		-		-		-		-
Totaal stemmen		6290		7101		7453		7948		8218		8460		8570
Opkomst %						95,23		93,77		92,8		94,00		92,56
Blanco en ongeldig %		2,78		4,9		3,66		5,26		4,98		4,25		3,37

De zetels van de gevormde coalitie krijgen als achtergrondkleur de partijkleur. De zetels van de lijst die de burgemeester levert, staan vetjes afgedrukt

Trivia

• De binnenopnamen van de televisieserie Familie werden tot de zomer van 2018 in Boortmeerbeek gemaakt. Dat gebeurde in de studio's van TV Bastard aan de gelijknamige Familielaan.

Externe links

• XXste Konvooi
• Heemkring Ravensteyn

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties

  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Boortmeerbeek op Wikimedia Commons.

	Gemeenten in de provincie Vlaams-Brabant

50°58′43″N, 4°34′20″E