Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Hans-Adolf Prützmann
| Hans-Adolf Prützmann | ||
| Geboren | 31 augustus 1901 Tolkemit, West-Pruisen, Duitse Keizerrijk | |
| Overleden | 21 mei 1945 Lüneburg, Nedersaksen, Britse bezettingszone in Duitsland | |
| Land/partij |  nazi-Duitsland
| |
| Onderdeel |  Schutzstaffel
| |
| Dienstjaren | 1930 - 1945 | |
| Leiding over | HSSPF Nordwest HSSPF Noord-Rusland HSSPF Oekraïne Chef van de Weerwolven | |
| Slagen/oorlogen | Tweede Wereldoorlog | |
| Onderscheidingen | Zie decoraties | |
Hans-Adolf Prützmann (Tolkemit, 31 augustus 1901 - Lüneburg, 21 mei 1945) was Duitse parlementslid voor de NSDAP in de Rijksdag, Pruisisch lid van de Staatsraad, Höherer SS- und Polizeiführer (HSSPF), SS-Obergruppenführer und General der Waffen-SS und Polizei. Na de Duitse verovering van Letland in 1941, was hij een hooggeplaatste nazi in het bestuur en was hij zodanig betrokken bij holocaust op de Baltische Staten dat niet meer vast te stellen in welke mate.
Het begin
Na zijn eindexamen van het gymnasium, studeerde Hans Prützmann landbouwkunde in Göttingen. Tussen 1918 en 1921 was hij lid van verscheidene Vrijkorps. Prützmann was in die drie jaren weliswaar lid, maar vermeed doch militaire handelingen. Dit veranderde in 1923, toen hij zijn studie afbrak en zich tot 1924 bij het Vrijkorps aansloot. Dit was in gevechten in het grensgebied van Opper-Silezië.
NS-carrière
Daarna werkte hij voor 7 jaar als landbouwkundige in Pommeren, Brandenburg en Oost-Pruisen, voordat hij toetrad tot de SA in 1929. Door de Vrijkorps gevechten radicaliseerde Prützmann en verliet in 1930 de SA en wisselde in hetzelfde jaar voor de SS. Waar hij zijn persoonlijke doelen beter vertegenwoordigd zag. Gelijktijdig volgde zijn toetreding tot de NSDAP.
Vanaf dit moment begon voor Prützmann een opwaartse carrière, zo was hij in juli 1932 lid van de Rijksdag en werd hij in november 1933 tot SS-Brigadeführer bevorderd. In februari 1934 werd hij tot SS-Gruppenführer bevorderd. In deze positie, geprofiteerd hij van donaties en persoonlijke gunsten van het midden- en kleinbedrijf, zoals de uit Trossingen afkomstige papierfabrikant Fritz Kiehn. Vanaf juli 1932 waren Prützmann en Kiehn NSDAP-Rijksdag Kamerleden en na de machtsovername door de nationaalsocialisten maakte Kiehn een opwaartse carrière als economische functionaris in Württemberg. In 1933 werd Prützmann tevens tot leider van de SS-Oberabschnitts Südwest in Stuttgart benoemd.
In deze functie was hij betrokken bij de arrestatie en moord van Hermann Mattheiß tijdens de Nacht van de Lange Messen in 1934. Himmler en Prützmann waren persoonlijke vijanden van de leider van de politieke politie van Württemberg. Prützmanns rol kon nooit boven alle twijfel worden vastgesteld. Na de oorlog, werd door het arrondissementsrechtbank Ellwangen tegen de verdwenen Prützmann en drie andere personen, waaronder ook Fritz Keihn aangeklaagd voor moord. Het proces werd in 1950 wegens gebrek aan bewijs geseponeerd. Na de overname van de macht door de nationaalsocialisten, bleef hij lid van de politiek machteloze Rijksdag tot 1945.
Van maart 1937 tot mei 1941 was Prützmann HSSPF Nordwest met zijn kantoor in Hamburg. en vervolgens als HSSPF van de SS-Oberabschnitt Nordost met zijn kantoor in Koningsbergen. Al in april 1941 was hij tot Generalleutnant der Polizei bevorderd.
Van juni 1941 tot oktober 1941 was Prützmann Höherer SS- und Polizeiführer van Noord-Rusland met zijn kantoor in Riga. Dezelfde functie bekleedde hij tot de zomer van 1944 in de Oekraïne en Rusland-Zuid. In deze functies was Prützmann reeds al in een erg vroege tijdstip leidend aan de escalerende, systematische vernietigingspolitiek tegen de Joden betrokken. Aanvang augustus 1941 antwoordde hij op de vraag van een ondergeschikte, waarheen de Baltische Joden geëvacueerd werden: “Niet de manier waarop je denkt, die zullen in het hiernamaals getransporteerd worden”. In zijn functie als SS-Gruppenführer nam hij deel aan de Gruppenführer-zitting op 4 oktober 1943 in Posen, waar Heinrich Himmler zijn eerste Posener Rede gaf.
Vanaf juni 1944 was de hij Höchster SS- und Polizeiführer Oekraïne met zijn kantoor in Kiev. Een van zijn laatste bevorderingen gebeurde in september 1944, als Prützmann door zijn meerdere tot Generalinspekteur für Spezialabwehr bij de Reichsführer SS benoemd wordt. Vanaf december 1944 was hij als gelastigde generaal in Kroatië actief. Op orders van Himmler commandeerde Prützmann als Chef van de Weerwolven-eenheid in de laatste weken van de oorlog, groepen SS-leden, Hitlerjugend en partijfunctionarissen achter geallieerde linies in Zuid-Duitsland. Vermoedelijk geraakte hij hier uiteindelijk in geallieerde krijgsgevangenschap, waarin hij zelfmoord pleegde.
Militaire loopbaan
- SS-Sturmführer: 10 november 1930[1][2]
- SS-Sturmbannführer: 3 augustus 1931[1][2]
- SS-Standartenführer: 1 januari 1932[1][2]
- SS-Oberführer: 26 juni 1933[1][2]
- SS-Brigadeführer: 9 november 1933[1][2]
- SS-Gruppenführer: 1 maart 1933[2]- 28 februari 1934[1]
- SS-Obergruppenführer und General der Polizei: 9 november 1941[1]
- General der Waffen-SS: 1 juli 1944[1]
Registratienummers
Decoraties
- Gouden Ereteken van de NSDAP op 30 januari 1939[1]
- Dienstonderscheiding van de NSDAP in zilver (15 dienstjaren) en brons (10 dienstjaren)[1]
- Dienstonderscheiding van de SS[1]
- Ehrendegen des Reichsführers-SS[1]
- SS-Ehrenring[1]
- Kruis voor Oorlogsverdienste, 1e klasse op 1 maart 1943 en 2e klasse op 10 september 1940 met Zwaarden
- Duitse Kruis in goud op 16 juni 1944[3][1]
- Commandeurskruis met Ster in de Orde van Verdienste
- Medaille Winterschlacht im Osten 1941/42 op 17 september 1942
- IJzeren 1939, 1e klasse op 20 januari 1943 en 2e klasse op 9 oktober 1941[1]
