Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Geluksdubbeltje
Het geluksdubbeltje is het allereerste dubbeltje dat Dagobert Duck ooit heeft verdiend[1], op tienjarige leeftijd.
Oorsprong en verhaallijnen
Het muntje is ontsproten aan het brein van Disneytekenaar Carl Barks, die de geestelijke vader van de gehele familie Duck kan worden genoemd. Hoe Dagobert precies aan zijn dubbeltje is gekomen is verder uitgewerkt door Keno Don Rosa in de verhalen De laatste van de clan McDuck en Van Ducks dubbeltje tot dwaze heksen (verschenen in de albums nummer 53 en 58 van de serie Oom Dagobert, avonturen van een Steenrijke Eend).
Het dubbeltje komt in Don Rosa's verhalen van een rijke Amerikaan, die wat kleingeld voor de armen strooit in de straten van Glasgow. Doortje, het zusje van Dagobert, vindt het dubbeltje en geeft het aan haar vader Fergus. Voor Dagobert is het dan net zijn eerste dag als schoenenpoetser, hij heeft van zijn vader voor zijn tiende verjaardag een schoenenpoetsdoos gekregen om zijn eerste geld te verdienen. Dagoberts eerste werkdag verloopt niet voorspoedig, wanneer zijn vader langskomt heeft hij nog steeds geen klanten gehad. Fergus vraagt hierop zijn vriend Bert – een grondwerker met erg vieze laarzen – om zijn laarzen door Dagobert te laten poetsen. Fergus geeft Bert het Amerikaanse dubbeltje om Dagobert mee te betalen. Fergus weet dat het muntje in Glasgow niks waard is, maar hij hoopt dat Dagobert op deze manier kennismaakt met het echte leven, waarin hard werken de norm is en waarin niemand te vertrouwen is. Fergus' plan slaagt: nadat Bert Dagobert met het Amerikaanse dubbeltje heeft betaald, realiseert Dagobert zich dat hij opgelicht is, maar tegelijk ontsteekt dit de wil in hem om voortaan hard voor zijn geld te werken en het eerlijk te verdienen.
Dagobert Duck bewaart het geluksdubbeltje meestal onder een glazen stolp.[2] Hij kust het dubbeltje regelmatig als uitdrukking van zijn liefde ervoor.
In de Nederlandse vertaling van de tekenfilmserie DuckTales wordt het geluksdubbeltje het gelukskwartje genoemd.
Status als "geluksamulet"
In hoeverre het geluksdubbeltje Dagobert werkelijk geluk brengt varieert sterk per strip, daar de verschillende tekenaars en scenaristen die de strips maken er elk hun eigen kijk op hebben.[3]
Don Rosa is grotendeels verantwoordelijk voor het uitwerken van het levensverhaal van Dagobert, inclusief hoe Dagobert aan zijn eerste dubbeltje komt. Hij vermijdt in zijn strips bewust de naam "geluksdubbeltje". Don Rosa laat Dagobert in zijn strips herhaaldelijk spreken over het dubbeltje als inspiratiebron, en niet als geluksbrenger. De bijbehorende boodschap is dat Dagoberts fortuin niet gebouwd is op geluk, maar op hard werken. In Episode 5 van het levensverhaal van Dagobert wordt de suggestie gewekt dat de term "geluksdubbeltje" in Duckstad is ontstaan als een soort van mythe, waarbij Dagoberts rijkdom in verband werd gebracht met zijn eerste verdiende dubbeltje.
Een andere verklaring is dat het dubbeltje wel speciale krachten heeft, zij het niet van zichzelf maar door het feit dat Dagobert het zo lang in zijn bezit heeft en de rijkste ter wereld is. Dit uitgangspunt komt onder andere ter sprake in Barks' verhaal The Midas Touch (1961) waarin Zwarte Magica haar debuut maakt. Daarin blijkt dat muntjes die aangeraakt zijn door iemand die rijk is, speciale eigenschappen krijgen. Hoe langer het muntje in bezit is van dezelfde miljonair, hoe sterker die eigenschap wordt.[4] In Don Rosa's verhaal Van Ducks, dubbeltjes en dwaze heksen[5] reist Magica terug in de tijd en steelt het dubbeltje van de jonge Dagobert net nadat hij het gekregen heeft. Ze beseft echter al snel dat het dubbeltje in deze vorm waardeloos is, aangezien Dagobert het nu nooit in zijn bezit zal hebben tijdens zijn latere carrière. Dus ziet ze zich gedwongen hem het dubbeltje terug te geven, om zodoende de geschiedenis haar beloop te laten.
Wetenswaardigheden
Een replica van het geluksdubbeltje werd in 2012 tentoongesteld in het Drents Museum te Assen en daarna onder zware beveiliging naar het Nederlands Stripmuseum te Groningen gebracht.[1][6]
In 2007 gaf de ABN AMRO ter gelegenheid van 60 jaar Dagobert Duck een geluksdubbeltje uit met de afbeelding van de schatrijke eend.[7]
Buitenlandse namen
- Deens: Den første femogtyveøre en Lykkeskillingen
- Duits: Der glückszehner en Der Glückstaler
- Engels: The number one dime en The lucky dime
- Italiaans: La numero uno
- Indonesisch: Keping Keberuntungan
- Noors: Den første tiøringen en Lykkeskillingen
- Pools: Pierwsza Dziesięciocentówka
- Portugees: Moedinha número um
- Spaans: La Número Uno en La moneda amuleto
- Zweeds: Den första kronan en Turkronan
Bronnen, noten en/of referenties
|
| De wereld van Donald Duck (Duckstad) |
|---|
| DuckTales |
|---|
|