Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Moskee
| Terminologie in islamitische architectuur |
| Algemeen: karavanserai · madrassa · mihrab · minaret · minbar · moskee Ottomaanse architectuur: arasta · avlu · durüşşifa · imaret · külliye · sarayı · türbe |
Een moskee (Arabisch: مسجد, masdjid vaak ook gespeld als masjid = plaats van nederwerping) is een gebedshuis binnen de islam. Het huis van Mohammed in Medina wordt als eerste moskee beschouwd. In een moskee vinden religieuze bijeenkomsten plaats.
De speciale vrijdagsmoskeeën worden ook wel masdjid djami (= verzamelmoskee) of kortweg djami genoemd.
Een moskee kan ook een school[1] zijn, een vergaderplaats, een sociaal centrum of een rechtbank.[2]
Moskeeën ontstonden om te worden gebruikt voor vele publieke functies: militaire, politieke, sociale en educatieve. Scholen en bibliotheken werden vaak gekoppeld aan middeleeuwse moskeeën (bijv., Al-Azhar moskee in Cairo). De moskee fungeerde ook als een Hof van Justitie tot de invoering van seculier recht in vele islamitische landen in de moderne tijd. Terwijl veel van de sociale, educatieve en politieke functies van de moskee zijn overgenomen door andere instellingen in de moderne tijd, blijft het een centrum van grote invloed. In sommige gevallen kan een maktab (basisschool) aan een moskee zijn gevoegd, vooral voor de leer van de Koran, en informele lessen in de rechtspraak en rechtsleer voor mensen van de omliggende wijk.
| We also can see how closely interrelated Islam and fighting were when the hadith[3] on jihad allow mosques to be put to use as prisons for enemy captives or as storehouses for weapons..[4] — David Cook
|
Omdat het gebed centraal staat kunnen moskeeën sober van opzet zijn, maar vaak zijn het zeer indrukwekkende gebouwen met zeer uiteenlopende architecturen.
Bij de moskee staan een of meer lange, smalle torens: de minaretten. Deze verschenen vanaf het einde van de 7e eeuw. Vanaf een minaret roept de muezzin (ook wel muaddhin) vijf keer per dag op tot het gebed: de salat of salah, en herhaalt hierbij de sjahada. Deze oproep wordt azan (ook wel adzan, athan) genoemd. Andere toevoegingen waren de zuilengangen die de open ruimte (sahn) omringden. Dit type, een grote binnenhof omgeven door overdekte zuilengalerijen, wordt pleinmoskee genoemd. In het inwendige van de moskee is veel aandacht besteed aan de verlichting; er zijn geen zitbanken, maar men knielt neer op tapijten of matten.
Men richt zich bij het bidden in de richting van Mekka. Een muur in de moskee staat loodrecht op deze gebedsrichting, die qibla genoemd wordt. De mihrab is een nis in deze muur die de qibla aangeeft. Aan de kant van de mihrab kan ook een minbar, een soort preekstoel, zijn. Vanaf de minbar wordt de vrijdagse preek (khutbah of khotbah) gehouden.
Het op vrijdag gezamenlijk in de moskee bidden wordt als een verplichting beschouwd[bron?] voor moslims.
Traditioneel bidden mannen en vrouwen gescheiden van elkaar. In de Grote Moskee van Parijs baden de vrouwen tot 2013 van achter een scherm. Sinds 2013 moeten ze er in een aparte ruimte bidden.[5]
In Marokkaanse moskeeën speelt het getal 5 een belangrijke rol, vanwege De vijf zuilen van de islam. Turkse moskeeën zijn traditioneel vaak geënt op de regelmatige achthoek (octagon).
De Grote moskee van Damascus is een van de oudste moskeeën en is gedeeltelijk gebouwd in een Byzantijnse stijl.
In de eerste decennia van de islam namen de oprukkende Arabieren christelijke kerken, zoroastrische vuurtempels en profane gebouwen voor hun eredienst in beslag of gebruikten zij het materiaal daarvan. De bouw van de moskeeën in de veroverde gebieden werd beïnvloed door de ter plaatse heersende bouwstijl. Een belangrijke bijdrage aan de moskee als gebouwtype is geleverd door de Osmaanse architect Sinan (1490-1588). Algemeen bekend is dat de Aya Sofia (of Haghia Sofia) te Istanboel, die voor veel werk van Sinan model heeft gestaan, in de 6e-eeuw onder Justinianus I als Byzantijnse kerk is gebouwd.
Zie ook
Externe links
Vrije mediabestanden over Mosque op Wikimedia Commons
Bronnen, noten en/of referenties
|
| Islam |
|---|
|
| Gebedshuis |
|---|
|
boeddhistische tempel · hindoeïstische tempel · kerk · koninkrijkszaal · moskee · synagoge |