Internationaal Museum voor Familiegeschiedenis

Internationaal Museum voor Familiegeschiedenis
De voorkant van het Familiemuseum 2016
De voorkant van het Familiemuseum 2016
Opgericht	16 Mei 2014
Locatie	Breusterstraat 27, 6245EH, Eijsden Eijsden, Netherlands
Type	International museum Art museum History museum
Personen
Directeur	L. A. F. (Leo) Barjesteh van Waalwijk van Doorn
Conservator	Mr. F.M. (Fabian) Zwart (technisch directeur) Prof. Dr. J. P.M. (Joep) Geraedts (voorzitter) Dr. Ir. J.M.M. (Jo) Ritzen (voorzitter vriendenstichting) W.H.A.M. Poolen-Lendemeijer (Coördinator Vrijwilligers) Dr Sara Khosrovani (hoofd Beeldende Kunst) Dr Sahar Khosrovani (Genetische genealogie) Marie Janssen-Rutten (hoofd erfgoed Ursulinen)
Overig
Architect	uit de school van P.J.H. Cuypers
Website	[4]

Het Internationaal Museum voor Familiegeschiedenis (kortweg "Het Familiemuseum"), ook bekend onder de naam Museum Het Ursulinenconvent, is sinds september 2013 gevestigd in het oude Ursulinenklooster in Eijsden in Nederlands Limburg.

Het is het eerste museum in de wereld dat geheel gewijd is aan familiegeschiedenis.

Het museum ambieert het bevorderen van de kennis over de geschiedenis van de mensheid met daarbij speciale aandacht voor familiegeschiedenis, verwantschapsvraagstukken, familiecultuur en familietradities en relevante maatschappelijke, culturele, biologische of medische aspecten. Het museum besteedt aandacht aan DNA, aan de Nederlandse wetenschapper Eugène Dubois, die in een tegenover het museum gelegen huis is geboren, aan archeologie, Karel de Grote, heraldiek en de geschiedenis van het dagelijks leven van de mens. Het museum beschikt over een collectie voorwerpen die de geschiedenis van genealogie en heraldiek belichten. Een deel van de voorwerpen is in bruikleen van het Centraal Bureau voor Genealogie.

Het Familiemuseum (ondergebracht in een culturele ANBI) vormt samen met een congrescentrum en het Culinair Historisch Centrum voor Zuid-Limburg het Museum Het Ursulinenconvent. In het Ursulinenconvent zijn tevens de VVV en museumwinkel, het museumcafé en -restaurant De Ursulinen en een congrescentrum gevestigd. Het Culinair Historisch Centrum voor Zuid-Limburg herbergt o.a. een kaasmakerij en een brouwerij onder de naam Breuster Brouwers. Het museum is dagelijks geopend van 11.00 tot 17.00 uur.

Het museum won in januari 2015 de VVV Zuid-Limburg innovatieprijs.

Geschiedenis

Het ontstaan van het museum

Op zaterdag 14 september 2013 om 12.00 uur droeg wethouder Gerry Jacobs met een officiële sleuteloverdracht het voormalige klooster in Eijsden over aan de initiatiefnemers van het museum.

Het voorstel van Barjesteh, die zich veertig jaar had verdiept in het fenomeen familiegeschiedenis, werd zo goed ontvangen dat hij zijn museum in het klooster mocht onderbrengen. “Een perfecte plek”, zegt hij, “niet alleen vanwege de architectuur, de indrukwekkende gevel – uit de school van Pierre Cuypers – en de gebrandschilderde ramen, maar ook vanwege de centrale locatie”. De ambitie om het museum internationaal op de kaart te zetten, leverde hem in 2014 de Innovatieprijs van VVV Zuid-Limburg op.

Een zeer goedbezochte tentoonstelling gebaseerd op familiegeschiedenis in het Jenevermuseum te Schiedam (De Rijkdom van de Stad september 2010-maart 2011), ingericht naar aanleiding van de publicatie van het boek Honderd Schiedamse Families van 1795 tot 1940, vormde de directe aanleiding tot het overwegen een museum op te richten met familiegeschiedenis als leidend thema.

“Het idee ontstond toevallig”, zegt Barjesteh. Na de realisatie van (de hierboven genoemde) tentoonstelling over honderd families in Schiedam merkte hij dat bruikleengevers zich zorgen maakten over hun collecties. Zij wilden niet dat ze in de archieven of depots van musea zouden belanden, maar dat ze zichtbaar zouden blijven voor het publiek. “De zoektocht naar mogelijke locaties waar zij hun verzamelingen konden onderbrengen, deed mij beseffen dat er nog geen museum was dat zich uitsluitend op familiegeschiedenissen richt. Daar zag ik een mogelijkheid.”

Bijzondere Museumevenementen

In mei 2015 gaf Olga Majeau een lezing over 'Een schitterend isolement' in het Familiemuseum in Eijsden. De korte film 'Zielsverwant' van documentairemaker Marjolein Stoop werd vertoond. Stoop volgde Majeau bij een klein stuk van haar zoektocht in Boedapest. De lezing en de film vormden het startpunt van een tentoonstelling van objecten en documenten uit haar boek.

Huub Schepers (1945-2016) was de zoon van een vrouw uit Limburg en een zwarte bevrijder. Kort voor zijn dood ontmoette hij voor het eerst mensen als hij. Op 18 december 2015 ontmoetten hij en andere bijzondere bevrijdingskinderen elkaar voor het eerst in het Familiemuseum in Eijsden. Schepers liep er met een grote glimlach rond. „Ik heb eindelijk broers en zussen”, zei hij na afloop. Exact een maand later had op dezelfde locatie zijn uitvaart plaats.

Tentoonstellingen en activiteiten

Het Familiemuseum toont wisselende tentoonstellingen. Vaste tentoonstellingen behelzen de oorsprong van de mens, DNA-onderzoek, het leven en werk van Eugène Dubois, de spreiding van de mens over de wereld, stammencultuur, heraldiek, familierecht, cultuur van het leven, Karel de Grote, genealogie, portreticonografie, de Ursulinen, en het werkend leven van onze voorouders.

Bestand:Eugene Dubois & Anna Lojenga 1887.jpg

Eugène Dubois met zijn vrouw Anna Lojenga in 1887, vlak voor hun reis naar Nederlands-Indië.. Dubois vervult een hoofdrol in de vaste expositie van het museum.

Maand van de Romantiek

Het museum heeft de maand september uitgeroepen tot Maand van de Romantiek, waarin stil wordt gestaan bij de Romantiek (stroming) en met name de negentiende eeuw; een eeuw waarbij grote groepen in de samenleving bewust werden van hun familiegeschiedenis.

Maand van de Romantiek contributies 2017:

•Lezingen door Prof. Dr. Bert Theunissen (wetenschapshistoricus Universiteit Utrecht), filosoof Dr. Ludwig Geijsen, historicus en uitgever Leo Barjesteh van Waalwijk van Doorn, anglist Drs. André Fraats.

•Concerten door Peter Caelen (Conservatoria Maastricht en Amsterdam, won o.a. eerste prijs Prinses Christina Concours), Edith Rutten, Chant-eur (onder leiding van Paul Mestrom), Michelle Powell, Marleen Everink, Marijke Hendriks, René Slot (tenor), Sebastian Neuwahl (bas-bariton), Gemma Visser, Alice Hendriks (piano), Vinesh Dijkstra; • Ellen Heslenfeld-Kruissink (Koninklijk Conservatorium te Den Haag en Staatliche Hochschule für Musik te Wuppertal), Evert Sillem (Utrechts Conservatorium, Koninklijk Conservatorium en Royal College of Music, Londen), Thomas Alexander (Amsterdams Conservatorium), Marieke van der Leijé (zang en piano) en Jos van Rens (zang en gitaar).

•Symposium over Tinco Martinus Lycklama à Nijeholt (1837-1900).

•Expositie: Familiedrukwerk uit de tijd der Romantiek.

•Presentatie en prijsuitreiking opstelwedstrijd (Juryvoorzitter kinderboekenschrijver Jacques Vriens).

•Proeverij in het Proeflokaal van het Culinair Historisch Centrum voor Zuid-Limburg; filmavond; culinaire- en kinderactiviteiten.

•Bal Masqué.

PAM en MArtAA

Rond het eerste weekend van juni vinden in het museum jaarlijks gelijktijdig twee evenementen plaats: de Persian Art Market (PAM) en Making Art with Argentine Artists (MArtAA). Deze evenementen bestaan uit ontmoetingen tussen internationale kunstenaars, het museumpubliek, lokaal kunstonderwijs, afgesloten met een verkoopexpositie. Beide evenementen hebben als goed doel aangenomen het erfgoed en de leefomgeving van de Wichita (volk).

Prijs

Het museum won in januari 2015 de VVV Zuid-Limburg innovatieprijs. Na de voorrondes, waar een voorselectie en een publieksstemming deel van uitmaakten, koos de vakjury gezamenlijk met overtuiging voor het Internationaal Museum voor de Familiegeschiedenis in Eijsden. Volgens de vakjury blonk het museum uit o.a. door het unieke concept en de inbedding van het museum in de omgeving.

“Hoe een goed idee in een korte tijd kan leiden tot een nieuwe parel in het toeristisch-recreatieve aanbod van Zuid-Limburg, is met recht een voorbeeld voor toekomstige projecten” aldus Wil Houben, juryvoorzitter en burgemeester van de Gemeente Voerendaal.

Apotheek

In het museum is ook een apotheek te bezichtigen om meer te weten te komen over de farmacie in de negentiende eeuw. De eerste eigenaar was waarschijnlijk Kaspar(us) Joseph Hubert Smeets (1831-1878) van wiens firma K. Smeets, nog een medicijnflesje met etiket in deze apotheek bewaard is. De volgende eigenaar was Johannes Hubertus Josef Petrus (Jan en ook wel Jan Pieter) Hupperetz (1844-1885), die in Luik farmacie gestudeerd had. Na diens overlijden werd de apotheek enige jaren waargenomen door de weduwe met behulp van een apotheker en na het afronden van zijn studie nam zoon Mathias Louis Emile (Emile) Hupperetz (1871-1957) de apotheek over. Emile was ook enige tijd burgemeester van Gulpen. In 1949 werd de apotheek overgedaan aan J.H.A. (Jean) Cornips. Cornips was op 5 november 1937 te Utrecht geslaagd als apothekersassistent; op 14 oktober 1940 slaagde hij voor zijn ‘candidaatsexamen pharmacie’ en vijf jaar later later voor zijn doctoraalexamen. Cornips is slechts vier jaar apotheker in Gulpen geweest, want in 1953 ging het eigendom van de apotheek over op Gerard Jozef Petrus Maria Hundscheid, die in 1952 te Utrecht cum laude zijn apothekersexamen had afgelegd. In 1962 maakte het oude interieur plaats voor een aan de eisen van die tijd aangepast interieur. Het oude interieur werd geschonken aan Museum Land van Valkenburg en later in bruikleen gegeven aan Museum het Ursulinenconvent.

Restaurant

Het museumcafé De Ursulinen gaat hand in hand met Museum Het Ursulinenconvent, dat ook in het Ursulinenklooster gevestigd is.

Aanvullende informatie is te vinden in de museumwinkel, waar een gevarieerd aanbod van boeken en producten verkrijgbaar is. Hier is ook de plaatselijke VVV ondergebracht.

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

• Museum voor Familiegeschiedenis
• Issuu-Van Harte Eijsden-Margraten spring-editie 2014
• Eijsden-Margraten.nu: „De oorlogservaringen van Zuster Angelic Brophy”

50°46′44″N, 5°42′25″E