Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Veenoxidatie
Veenoxidatie is een proces waarbij veen, door het verlagen van de grond- en/of oppervlaktewaterstand, blootgesteld wordt aan de lucht, waardoor het oxideert en de bodem inklinkt.
Het proces is onomkeerbaar en kan grote gevolgen hebben. Dat bleek na de Grote Ontginning van de Vlaamse en Nederlandse kustgebieden in de middeleeuwen. Oorspronkelijk lag het veen hier enkele meters boven de toen bestaande zeespiegel. Dit moerassige gebied werd door het aanleggen van watergangen voor een groot deel ontwaterd en geschikt gemaakt voor akkerbouw. Ten gevolge hiervan oxideerde het veen en daalde de bodem zodanig dat het gebied weer te vochtig werd voor akkerbouw en in weiland moest worden omgezet.
Veenoxidatie zorgt nog steeds voor problemen. Een bekend voorbeeld zijn de natuurgebieden die verdrogen als het grondwaterpeil ten behoeve van de omliggende landbouwbedrijven kunstmatig wordt verlaagd. Het is een veelvoorkomend verschijnsel rond infrastructurele werken waar bronbemaling bouwputten droog moet houden. Ook veenkadeverzakking is meestal een gevolg van oxidatie.
Het veenweidegebied is een uniek Nederlands cultuurlandschap dat ons talrijke ecosysteemdiensten levert: landbouwproducten, beleving van cultuurhistorie, riet en natuurrecreatie. De veenbodem herbergt een immense voorraad opgeslagen koolstof, belangrijk voor ons klimaatbeleid.
Het relatief voedselrijke veen biedt een vruchtbare bodem voor de veenweidelandbouw. Voorwaarde is goede ontwatering van de grond. Daarin ligt het dilemma: door ontwatering oxideert het veen (zuurstof treedt toe) waardoor CO2 vrijkomt, het maaiveld daalt en verdergaande ontwatering nodig is voor de landbouw. Zo houdt ontwatering de veenafbraak en de maaivelddaling in stand.
De huidige veenontwatering leidt tot een bodemdaling van gemiddeld 1 cm per jaar. Door klimaatverandering kan daar nog eens 0,1 tot 0,5 cm per jaar bijkomen. De daling wordt veroorzaakt door klink, krimp, zetting, en vooral oxidatie. Bij oxidatie komen broeikasgassen vrij. Het totale Nederlandse veengebied stoot per jaar ruim 4,7 Mton CO₂ uit, ca. 2,5% van de totale Nederlandse uitstoot.
Voor behoud van ecosysteemdiensten en landschappelijke waarden is beperking van de ontwatering noodzakelijk. Dit gaat ten koste van de kwantitatieve productiviteit van de landbouw, maar heeft een gunstig effect op natuur. Bij volledige vernatting zouden de landschappelijke en ecologische waarden weer verminderen. Het streven is dus naar een optimaal middenpeil.
De belangrijkste maatregel voor vernatting is verhoging van het waterpeil. Een goede – en kostenbesparende - maatregel daarvoor is het vereenvoudigen van het aantal peilvakken in gebieden. Daarnaast wordt het waterpeil in de sloten en vaarten verhoogd. Van daaruit bereikt het water niet altijd het midden van percelen, maar dat kan verholpen worden met onderwaterdrains.
De laagst gelegen veengebieden zijn het kwetsbaarst en komen als eerste in aanmerking voor vernatting. De bestaande landbouw zal daar moeten uitwijken of inspelen op natuurontwikkeling, rietteelt of recreatie. In hogere veengebieden kunnen landbouwbedrijven bij waterpeilverhoging renderen door hun bedrijfsvoering te verschuiven van kwantiteit naar kwaliteit en toegevoegde waarde, bijvoorbeeld door aangepaste veerassen zoals blaarkoppen te houden.
Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)