Alexanderkazerne

De Alexanderkazerne is de naam van drie kazernes in Den Haag, vernoemd naar prins Alexander, de jonggestorven tweede zoon van koning Willem II.

De eerste kazerne

De eerste Alexanderkazerne, gelegen aan de Laan Copes van Cattenburgh, werd gebouwd tussen 1841-1848 voor de cavalerie. Er was ook een kleine transportafdeling van de Marine. De lagere officieren woonden in de Alexanderhof. Om de kazerne liep een gracht die grotendeels nog bestaat, gevoed met water uit de Haagse Beek.

Het Alexanderveld

Aan de overkant van de Laan Copes van Cattenburgh lag het bij de kazerne behorende exercitieterrein, het Alexanderveld. In 1953 werd op dit terrein een nieuw stadhuis gebouwd, dat in 1995 weer afgebroken werd. Op het Alexanderveld oefenden de cavaleristen in de 19e eeuw, maar het veld werd ook gebruikt voor de kermissen en circussen. Op schilderijen werd het vaak afgebeeld als een grasveld; in werkelijkheid schijnt het een zanderig of modderig terrein te zijn geweest. Het huidige Alexanderveld is een zijstraat van de Burgemeester Patijnlaan, die langs de zijkant van het kantoor van het hoofdbureau van Politie naar de Javastraat loopt.

Commieshuizen

Een deel van de onderofficieren woonde in de commieshuizen aan de huidige Atjehstraat 33-123. Die huizenrij is in drie stukken gebouwd: vanaf de kazerne werden het eerste en laatste deel in 1893 neergezet; het middelste deel dateert uit 1896.

Couperusduin

Op de plaats van de oude Alexanderkazerne staat sinds 1975 het appartementencomplex Couperusduin, ontworpen door Sjoerd Schamhart (1919-2007) en Hans van Beek (Atelier PRO). Het complex dankt zijn naam aan Louis Couperus, die op verschillende adressen in de Archipelbuurt gewoond en gewerkt heeft.

De tweede Alexanderkazerne

De nieuwe Alexanderkazerne werd in 1938 gebouwd. Er waren op dat moment dus twee kazernes met dezelfde naam in Den Haag. In 1940 moest de militaire Rijschool Amersfoort vanuit de Prins Willem III kazerne in Amersfoort verhuizen naar de Alexanderkazerne om haar mobilisatiebestemming te volgen als Depot Cavalerie.

In de meidagen van 1940 is een deel van de kazerne gebombardeerd, voornamelijk de stallen. Daarbij vielen veel slachtoffers onder de reservisten, die gelegerd waren op de hooizolders boven de stallen. Bijna alle slachtoffers werden begraven op de Algemene Begraafplaats in de Archipelbuurt in Den Haag, waar een oorlogsmonument hen herdenkt. Ook veel paarden werden gedood; paarden die het bombardement overleefden, werden naar renbaan Duindigt gebracht.

De kazerne bleef, voorzover zij gespaard was gebleven, na de oorlog in gebruik bij de GGD en voor de militaire dienstkeuring.

De derde Alexanderkazerne

Deze ligt op de hoek van de Waalsdorperweg en de Van Alkemadelaan, het terrein loopt door tot Scheveningen.

In 2004 is het nieuwe officiershotel geopend. Het legeringsgebouw heet Citadel, en was een ontwerp van Mecanoo Architecten. Het gebouw had 444 kamers en werd door officieren en onderofficieren van de Koninklijke Marine, Koninklijke Landmacht, Koninklijke Luchtmacht en Koninklijke Marechaussee worden gebruikt die elders in Den Haag hun werkplek hadden.

Het officiershotel en alle andere defensieonderdelen verdwenen met de Alexanderkazerne om plaats te maken voor het Internationaal Strafhof (ICC), dat enkele jaren een tijdelijke behuizing in een voormalig KPN-gebouw nabij Voorburg had. Voor de nieuwbouw, die in 2015 gereed kwam, is een internationale architectuurwedstrijd uitgeschreven. Voor de legering van militairen werd op de nabij gelegen Frederikkazerne in 2014 een nieuwe toegangspoort met legering gerealiseerd.

Externe links

• Paardentransport mei 1940

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties: