Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Canonische Variaties (Bach)
De Canonische Variaties (Duits: "Verschiedene Canones") is een serie van 14 variaties van Johann Sebastian Bach in canonische vorm, die waarschijnlijk in 1742 zijn geschreven.
Achtergrond
De Canonische Variaties (BWV 1087) van J.S. Bach werden in het voorjaar van 1975 ontdekt in de archieven van een Straatsburgse professor. Deze bezat een exemplaar van de Goldbergvariaties waarin Bach persoonlijk enige fouten had verbeterd. Op de laatste pagina van deze druk echter ontdekte men een handgeschreven vel papier met 14 canons over de eerste 8 basnoten van de Goldbergvariaties. De titel van dit blad luidt: "Verschillende canons over de eerste acht fundament-noten van de aria hiervoor van J.S. Bach". Het manuscript werd voor 500.000 frank verkocht aan de Parijse Bibliothèque nationale.
Al was de Goldberg cyclus al in 1742 in druk verschenen, toch heeft Bach blijkbaar gezien dat er meer compositorische mogelijkheden in het materiaal schuilden. Deze appendix betreft niet enige vrije variaties, ook geen intervalcanons zoals in de Goldbergvariaties zelf, maar het is veel eerder het resultaat van strenge en constructiegerichte analyse van de vorm van deze 8 noten. De canons zijn in zogeheten raadselschrift betiteld door Bach. De uitvoerder dient aan de hand van de notatie uit te vinden hoe de canon in elkaar steekt, hoe de stemmen verlopen en wanneer de stemmen ten opzichte van elkaar inzetten. Men kan ook stellen dat de 14 canons 'versleuteld' genoteerd zijn (als raadselcanons). Dit procedé gebruikt Bach om de 'kenners' van de 'liefhebbers' te onderscheiden. Zie de titelbladen van de Clavier-Übungen, waarin Bach zich richt to deze kenners cq liefhebbers.
Overzicht van de 14 canons
- Canon 1: Canon simplex, eenstemmig genoteerd, tweestemmige uitwerking.
- Canon 2: all'roverscio, eenstemmig genoteerd, tweestemmige uitwerking.
- Canon 3: Beede vorign Canones zugleich. Motu recto e contrario, eenstemmig genoteerd, is *eigenlijk 3 canons in 1, tweestemmig, cirkelcanon.
- Canon 4: motu contrario e rectu,eenstemmig genoteerd, tweestemmige uitwerking.
- Canon 5: Canon duplex a 4, tweestemmig genoteerd, vierstemmige uitwerking.
- Canon 6: Canon simplex ueber besagtes Fundament, a 3, tweestemmig genoteerd, driestemmige uitwerking.
- Canon 7: Idem a 3, tweestemmig genoteerd, driestemmige uitwerking.
- Canon 8: Canon simplex, il sogetto in Alto,tweestemmig genoteerd, driestemmige uitwerking.
- Canon 9: Canon in unisono post semifusam. a 3,tweestemmig genoteerd, driestemmige uitwerking.
- Canon 10: Alio modo, per syncopationes et per ligaturas,a 2,Bach noteerde 2 versies, bij de 2e versie schrijft hij evolutio, tweestemmig.
- Canon 11: Canon duplex uebers Fundament a 5, driestemmig genoteerd, vijfstemmige uitwerking.
- Canon 12: Canon duplex ueber besagte Fundamental-Noten,driestemmig genoteerd,vijfstemmige uitwerking.
- Canon 13: Canon triplex, a 6, driestemmig genoteerd, zesstemmige uitwerking.
- Canon 14: Canon a 4 per Augmentationem et Diminutionem,eenstemmig genoteerd, vierstemmige uitwerking.
Externe links
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
Rolf Dammann,Johann Sebastian Bachs Goldberg Variationen,Schott, 1985,ISBN 3-7957-1792-2