Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Academy Award
| Academy Award | ||
| 81e Academy Award-uitreikingen in 2009 | ||
| 81e Academy Award-uitreikingen in 2009 | ||
| Land | Verenigde Staten | |
| Voor het eerst uitgereikt | 1928 | |
| Officiële site | ||
De Academy Award, beter bekend als de Oscar, is de belangrijkste filmprijs in de Verenigde Staten.
De officiële naam van het Oscarbeeld is de "Academy Award of Merit". Jaarlijks worden de prijzen, in de maand februari, in 30 categorieën uitgereikt in het Kodak Theatre in Hollywood.
Geschiedenis
De eerste Academy Awards werden uitgereikt op 16 mei 1929, tijdens een privé-brunch in het Hollywood Roosevelt Hotel. Er waren ongeveer 270 mensen aanwezig bij de uitreiking. Na de uitreiking werd een viering gehouden in het Mayfair Hotel.[1] Er werden 15 prijzen uitgereikt ter erkenning van filmprestaties in de periode 1927 – 1928. De eerste prijs voor beste acteur ging naar Emil Jannings voor zijn rol in The Last Command en The Way of All Flesh. Hij moest echter voor de ceremonie plaatsvond weer naar Europa terugkeren, dus werd besloten om hem de prijs voor die tijd al te geven. Daarmee is hij officieel de eerste winnaar van de Academy Awards ooit.
De winnaars van de eerste Academy Awards werden drie maanden voor de uitreiking al bekendgemaakt. Dit werd vanaf de volgende uitreiking, in 1930, veranderd naar dat de lijst met winnaars pas op de vooravond van de uitreiking bekendgemaakt werd aan de pers. Deze traditie bleef de eerste 10 jaar dat de prijs werd uitgereikt in stand. In 1941 werd besloten enkel de nominaties bekend te maken, maar de winnaar pas op de avond van de uitreiking zelf te onthullen via de bekende verzegelde enveloppen.
Gedurende de eerste zes uitreikingsceremonies konden films uit de twee jaar voor de uitreiking in aanmerking komen voor de prijzen. Voorbeeld; de uitreiking van de 2e Academy Awards vond plaats op 3 april 1930, en behandelde de periode van 1 augustus 1928 tot 31 juli 1929. Vanaf de 7e uitreiking, in 1935, werd vastgehouden aan een vol kalenderjaar van 1 januari t/m 31 december.
Het beeld
Ontwerp
De Academy Award bestaat uit een gouden beeld van 35,1 centimeter hoog. Het beeldje weegt 3,8 kilo en stelt een naakte ridder voor die, gewapend met een zwaard, de wacht houdt op een filmrol, met vijf spaken. De vijf spaken vertegenwoordigen de beroepen van mensen die een Award kunnen winnen: acteurs, schrijvers, producers, technici en regisseurs.
Art-director Cedric Gibbons ontwierp de Award in 1927 uit de losse pols, tijdens de lunch, op een tafelkleed. De Academy of Motion Picture Arts and Sciences was (zo wil de legende) direct enthousiast over zijn schets en gaf aan beeldhouwer Georges Stanley de opdracht er een beeldje van te maken. Later wist Cedric Gibbons elf exemplaren van zijn eigen creatie in de wacht te slepen.
De firma R.S. Owens and Co uit Chicago fabriceert de Oscars; jaarlijks zestig voor de winnaars en veertig reserve-exemplaren voor in de kluis. Kostprijs ongeveer 275 euro per stuk. "Financieel worden we er niet veel wijzer van", beweert directeur Owen Siegel. "Maar het is natuurlijk een fantastische reclame voor ons bedrijf."
De Oscar bestaat voor 92,5% uit tin, 2,5% koper en 5% antimoon. Het goud (een dompellaagje van 24 karaat) zit alleen aan de buitenkant. Daaroverheen is nog een corrosiewerende lak aangebracht.
De naam
Margot Herrick, bibliothecaresse en uiteindelijk directielid van de Academy - zo wil het verhaal - komt de eer toe de naam te hebben 'bedacht'. Ze zou zich hebben laten ontvallen dat het mannetje als twee druppels water op haar oom Oscar leek. Sindsdien (1932) spreekt men van de Oscars.[2]
Volgens een ander verhaal doopte Bette Davis haar Academy Award voor Dangerous (1935) "Oscar", naar de tweede naam van haar eerste echtgenoot.[3] Deze versie van de geschiedenis bleek apocrief; twee jaar eerder werd al over de "Oscar" geschreven in een column. [4]
Nominatie
De huidige regeling stelt dat een film in het kalenderjaar voorafgaand aan de uitreikingsceremonie in première moet zijn gegaan om in aanmerking te kunnen komen voor de Academy Award. Alleen voor de categorie “beste buitenlandse film” wordt een uitzondering gemaakt.[5] De film moet de lengte van een speelfilm hebben, wat wordt gedefinieerd als 40 minuten of langer. Enige uitzonderingen zijn de prijzen voor beste korte film.
Uit de genomineerde films worden de winnaars gekozen door leden van The Academy of Motion Picture Arts and Sciences (AMPAS).
Categorieën
Er worden thans 30 Oscars uitgereikt: 24 na gewone stemming onder de leden, en 6 speciale Oscars.
Tegenwoordig uitgereikt (chronologisch)
- Academy Award voor Beste Film – sinds 1928
- Academy Award voor Beste Acteur – sinds 1928
- Academy Award voor Beste Actrice – sinds 1928
- Academy Award voor Beste Regisseur – sinds 1928
- Academy Award voor Beste Aangepaste scenario – sinds 1928
- Academy Award voor Beste Art Direction – sinds 1928 (ook genoemd Interieur- of set-aankleding)
- Academy Award voor Beste Camerawerk – sinds 1928
- Academy Award voor Beste Geluid – sinds 1930
- Academy Award voor Beste Originele muziek – sinds 1934
- Academy Award voor Beste Originele Nummer – sinds 1934
- Academy Award voor Beste Filmmontage – sinds 1935
- Academy Award voor Beste Mannelijke Bijrol – sinds 1936
- Academy Award voor Beste Vrouwelijke Bijrol – sinds 1936
- Academy Award voor Beste Visuele effecten – sinds 1939
- Academy Award voor Beste Originele scenario – sinds 1940
- Academy Award voor Beste Korte Documentaire – sinds 1941
- Academy Award voor Beste Documentaire – sinds 1943
- Academy Award voor Beste Niet-Engelstalige film – sinds 1947
- Academy Award voor Beste Kostuumontwerp – sinds 1948
- Academy Award voor Beste Geluidseffecten – sinds 1963
- Academy Award voor Beste Grime – sinds 1981
- Academy Award voor Beste Korte animatiefilm – sinds 1931
- Academy Award voor Beste Korte speelfilm – sinds 1981
- Academy Award voor Beste Animatiefilm – sinds 2001
Niet meer uitgereikt (chronologisch)
- Academy Award voor technische effecten – in 1928
- Academy Award Beste oorspronkelijk verhaal – 1928 - 1956
- Academy Award Beste titels – in 1928
- Academy Award voor unieke kunstzinnige productie – in 1928
- Academy Award voor beste regie-assistent – 1933 - 1937
- Academy Award voor Beste dansinstructie – 1935 - 1937
- Academy Award Beste korte film, vernieuwend – 1932 - 1935
- Academy Award Beste korte kleurenfilm – 1936 en 1937
- Academy Award Beste speelfilm van 2 reels – 1936 - 1956
- Academy Award voor Beste muziek; aanpassing of behandeling
Speciale Oscars
De speciale Oscars worden toegekend door een comité, en niet door een ledenstemming. De Oscars kunnen ook door de winnaar ingeruild worden voor $50.000. In de gehele geschiedenis van de Oscars heeft echter nog geen enkele acteur dit gedaan.
Tegenwoordig (chronologisch)
- Academy Honorary Award – sinds 1928
- Academy Award, Scientific or Technical – sinds 1931
- The Irving G. Thalberg Memorial Award – sinds 1938
- The Jean Hersholt Humanitarian Award
- Gordon E. Sawyer Award
- Academy Special Achievement Award
Niet meer uitgereikt
Winnaars
Opmerkelijke winnaars uit de rijke historie zijn:
- De jongste: Shirley Temple (6 jaar) won de eerste Juvenile Award in 1934;
- Lost Horizon werd in 1938 genomineerd voor zeven Academy Awards, waaronder Beste Film. De film won er twee.
- De jongste in een gewone categorie: Tatum O'Neal (10 jaar) in 1973 voor haar rol in Paper Moon.
- De oudste: Christopher Plummer (82 jaar) in 2012 voor zijn bijrol in Beginners.
- De eerste Oscar voor een Nederlands werk: Glas van Bert Haanstra in 1958.
- De meeste (in één keer): Ben-Hur (1959), Titanic (1997) en The Return of the King (2003) (uit de The Lord of the Rings-trilogie) wonnen ieder elf stuks.
- De recordhouder (totaal) is Walt Disney met 28 gewone en 6 speciale Oscars.
- De persoon met de meeste nominaties, componist John Williams, werd 43 keer genomineerd, waarvan hij er 5 won.
Belgische en Nederlandse genomineerden en winnaars
(Jaar, film, regisseur, land, categorie, winnaar/nominatie)
- 1942, High Stakes in the East, Nederland, lange documentaire, nominatie
- 1958, Glas, Bert Haanstra, Nederland korte documentaire, winnaar
- 1959, Dorp aan de rivier, Fons Rademakers, Nederland, Beste niet-Engelstalige film, nominatie
- 1964, Alleman, Bert Haanstra, Nederland, lange documentaire, nominatie
- 1970, Paix sur les Champs, Jacques Boigelot, België, Beste niet-Engelstalige film, nominatie
- 1971, Adventures in perception, Han van Gelder, Nederland, korte documentaire, nominatie
- 1972, Bij de beesten af, Bert Haanstra, Nederland, lange documentaire, nominatie
- 1972, Deze kleine wereld, Charles Huguenot van der Linden, korte documentaire, winnaar
- 1973, Turks fruit, Paul Verhoeven, Nederland, Beste niet-Engelstalige film, nominatie
- 1977, Het Zandkasteel, Co Hoedeman, Nederland, korte animatiefilm, winnaar
- 1986, De aanslag, Fons Rademakers, Nederland, Beste niet-Engelstalige film, winnaar
- 1986, Een Griekse tragedie, Nicole Van Goethem, België, Beste korte animatiefilm, winnaar
- 1988, Le Maître de Musique, Gerard Corbiau, België, Beste niet-Engelstalige film, nominatie
- 1992, Daens, Stijn Coninx, België, Beste niet-Engelstalige film, nominatie
- 1994, Farinelli, Gérard Corbiau, België, Beste niet-Engelstalige film, nominatie
- 1995, Antonia, Marleen Gorris, Nederland, Beste niet-Engelstalige film, winnaar
- 1997, Karakter, Mike van Diem, Nederland, Beste niet-Engelstalige film, winnaar
- 2000, Iedereen beroemd!, Dominique Deruddere, België, Beste niet-Engelstalige film, nominatie
- 2001, Father and Daughter, Michael Dudok De Wit, Nederland, korte animatiefilm, winnaar
- 2002, Zus & Zo, Paula van der Oest, Nederland, Beste niet-Engelstalige film, nominatie
- 2002, Fait d'hiver, Dirk Beliën, België, Beste korte film, nominatie
- 2003, De Tweeling, Ben Sombogaart, Nederland, Beste niet-Engelstalige film, nominatie
- 2005, Paradise Now, Hany Abu-Assad, Nederland, Beste niet-Engelstalige film, nominatie
- 2008, Tanghi Argentini, Guido Thys, België, Beste korte film, nominatie
- 2011, Na Wéwé, Ivan Goldschmidt, België, Beste korte film, nominatie
- 2012, Rundskop, Michaël R. Roskam, België, Beste niet-Engelstalige film, nominatie
Gouden Beelden
De Stichting Nederlandse Academy Awards reikte tot 2006 jaarlijks de Gouden Beelden uit, vakprijzen voor de hoogst gewaardeerde Nederlandse televisieproducten en personen in 15 categorieën. Deze programma's en personen werden beoordeeld door 170 programmamakers in 12 jury's in de verschillende vakgebieden. De Gouden Beelden werden uitgereikt in december. Daarna is het voorgezet in de Beeld en Geluid Award, die wordt uitgereikt in januari van het volgende jaar.
Zie ook
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
|
| Academy Awards |
|---|
|
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Academy Awards op Wikimedia Commons.