Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed
Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Het Onzevader of Paternoster is een christelijkgebed gericht aan God. De Woordenlijst van de Nederlandse taal vermeldt 'Onzevader' als officiële spelling maar in de katholieke, orthodoxe en protestantsetraditie is Onze Vader gebruikelijker. Het wordt ook het Gebed des Heren genoemd en is een van de bekendste gebeden in de Kerk.
Volgens het evangelie heeft Jezus Christus het zelf aan zijn volgelingen geleerd. In de Bijbel is het gebed te vinden in Matteüs 6:9-13 en - een iets kortere versie - in Lucas 11:2-4. Sommige handschriften van Lucas zijn wat langer, kennelijk uitgebreid aan de hand van Mattheus (zie de voetnoot in de NBV). De hieronder staande weergaven gaan uit van de langere versie.
Volgens rabbijn Aron Mendes Chumaceiro valt uit de inhoud de Joodse oorsprong van het Onze Vader op te maken. Het eerste vers is gedeeltelijk Jesaja 63:15-16; Ezechiel 36:23 en 38:23, het tweede vers Obadja 1:21 en 1 Samuel 3:18, het derde vers uit Spreuken 30:8, het vierde vers uit Sirach 28:2. Het vers "en leid ons niet in verzoeking" staat niet in het Oude Testament, want "het denkbeeld, dat God een mens in verzoeking brengt, druist tegen de volmaakte rechtvaardigheid en liefde van God in", aldus Chumaceiro. "Verlos ons van den boze" komt uit Psalm 119:133. Het slot is woordelijk uit 1 Kronieken 29:11.[1]
Teksten
De oudste teksten van het Onzevader die zijn overgeleverd, zijn in het Koinè-Grieks. In het Nederlandse taalgebied zijn per religieuze stroming andere vertalingen gebruikelijk, zo zijn er verschillende protestantse vertalingen. Katholieken in Nederland gebruiken een andere vertaling dan katholieken in Vlaanderen. De Getuigen van Jehovah noemen het het Modelgebed, maar gebruiken dit niet als een ritueel in hun gebeden. Ook hun vertaling heeft enkele verschillen.
Ton arton hēmoon ton epioesion dos hēmien sēmeron;
ke aphes hēmien ta ophelēmata hēmoon,
hoos ke hēmies aphiëmen tuus ophiletes hēmoon;
ke mē isenenkies hemas ies pirasmon,
alla ruse hēmas apo toe ponēroe.
[Hoti soe estien hē basilia ke hē dunamies ke hē doxa ies toes eonas.]
Amēn.
Latijnse tekst (Nova Vulgata)
Pater noster,
Qui es in caelis,
Sanctificetur nomen tuum.
Adveniat regnum tuum.
Fiat voluntas tua, sicut in caelo et in terra.
Panem nostrum quotidianum da nobis hodie,
Et dimitte nobis debita nostra,
Sicut et nos dimittimus debitoribus nostris.
Et ne nos inducas in tentationem:
Sed libera nos a malo.
Quia tuum est regnum,
Et potestas,
Et gloria in saecula. Amen
Vertaling volgens het Nederlands Bijbelgenootschap
Onze Vader Die in de Hemelen zijt,
Uw Naam worde geheiligd;
Uw Koninkrijk kome;
Uw wil geschiede,
gelijk in de Hemel als op de aarde.
Geef ons heden ons dagelijks brood;
en vergeef ons onze schulden,
gelijk ook wij vergeven onze schuldenaren;
en leid ons niet in verzoeking,
maar verlos ons van de Boze.
Want van U is het Koninkrijk
en de kracht en de heerlijkheid
tot in eeuwigheid.
Amen.
Vertaling volgens de katholieke Kerk voor de Belgische kerkprovincie
Onze Vader Die in de Hemelen zijt,
geheiligd zij Uw Naam.
Uw Rijk kome,
Uw Wil geschiede op aarde als in de Hemel.
Geef ons heden ons dagelijks brood
en vergeef ons onze schulden,
gelijk ook wij vergeven aan onze schuldenaren.
En leid ons niet in bekoring,
maar verlos ons van het kwade.
(Want van u is het Koninkrijk,
en de kracht
en de heerlijkheid
tot in eeuwigheid.)
Amen.
Vertaling volgens de katholieke Kerk voor de Nederlandse kerkprovincie
Onze Vader Die in de Hemel zijt,
Uw Naam worde geheiligd;
Uw Rijk kome;
Uw wil geschiede op aarde zoals in de Hemel.
Geef ons heden ons dagelijks brood;
en vergeef ons onze schuld,
zoals ook wij aan anderen hun schuld vergeven
en leid ons niet in bekoring,
maar verlos ons van het kwade.
(In de Mis volgt nu het embolisme) Verlos ons Heer, van alle kwaad. Geef vrede in onze dagen. Dat wij, gesteund door Uw barmhartigheid, vrij mogen zijn van zonden en beveiligd tegen alle onrust: hoopvol wachtend op de Komst van Jezus, Messias, Uw Zoon.
Want van U is het Koninkrijk,
en de kracht,
en de heerlijkheid
in eeuwigheid.
Amen.
Nieuwe Bijbelvertaling
Onze Vader in de hemel,
laat uw naam geheiligd worden,
laat uw koninkrijk komen
en uw wil gedaan worden
op aarde zoals in de hemel.
Geef ons vandaag het brood
dat wij nodig hebben.
Vergeef ons onze schulden,
zoals ook wij hebben vergeven
wie ons iets schuldig was.
En breng ons niet in beproeving,
maar red ons uit de greep van het kwaad.
[Want aan u behoort het koningschap, de macht en de majesteit tot in eeuwigheid.]
Amen.
Naardense Bijbel
Vader over ons in de hemelen,
geheiligd worde uw naam;
kome úw koninkrijk,
geschiede úw wil
als in de hemel ook op de aarde,
ons nodige brood,
geef ons dat vandaag;
en vergeef ons onze schulden,
zoals wij ook vergeven hebben
wie ons iets schuldig zijn;
en breng ons niet in beproeving,
maar ontruk ons aan het boze!
Statenvertaling (Jongbloed-editie)
Gij dan bidt aldus:
Onze Vader, Die in de hemelen zijt!
Uw Naam worde geheiligd.
Uw Koninkrijk kome.
Uw wil geschiede, gelijk in den hemel alzo ook op de aarde.
Geef ons heden ons dagelijks brood.
En vergeef ons onze schulden, gelijk ook wij vergeven onzen schuldenaren.
En leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van den boze.
Want Uw is het Koninkrijk, en de kracht, en de heerlijkheid, in der eeuwigheid, amen.
Oecumenische tekst (Raad van Kerken)
Onze Vader die in de hemel zijt,
Uw naam worde geheiligd.
Uw koninkrijk kome.
Uw wil geschiede, op aarde zoals in de hemel.
Geef ons heden ons dagelijks brood.
En vergeef ons onze schulden
zoals ook wij onze schuldenaars vergeven.
En leid ons niet in verzoeking,
maar verlos ons van de boze.
Want van U is het koninkrijk
en de kracht en de heerlijkheid
in eeuwigheid. Amen.
Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift
Onze Vader in de hemelen,
uw naam worde geheiligd.
Uw koninkrijk kome.
Uw wil geschiede, gelijk in de hemel, zo ook op aarde.
Geef ons heden ons brood voor vandaag;
en vergeef ons onze schulden,
zoals ook wij onze schuldenaars hebben vergeven.
En breng ons niet in verzoeking,
maar bevrijd ons van de goddeloze.
Gebruik
Verschillen tussen protestanten en rooms-katholieken
In het Onzevader, zoals gebruikt door de protestanten, komen alle drie de onderdelen van een gebed terug, in de katholieke versie zijn de verschillen: bekoring i.p.v. verzoeking en kwade i.p.v. boze:
Dankgebed: Uw naam worde geheiligd, Uw koninkrijk kome, Uw wil geschiede, op aarde zoals in de hemel.
Smeekgebed (litanie): Geef ons heden ons dagelijks brood. En vergeef ons onze schulden zoals ook wij onze schuldenaars vergeven. En leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze.
Belijdend gebed: Want van U is het koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid in eeuwigheid.
De slotwoorden Want van U is het koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid in eeuwigheid ontbreken in de oudste handschriften van het evangelie van Mattheus. In de katholieke misviering volgens de Novus Ordo Missae sluit de priester het gebed af met het embolisme.
Embolisme
Libera nos, quaesumus, Domine, ab omnibus malis,
Verlos ons, Heer, van alle kwaad,
da propitius pacem in diebus nostris,
geef vrede in onze dagen,
ut, ope misericordiae tuae adiuti
dat wij gesteund door Uw barmhartigheid,
et a peccato simus semper liberi
vrij mogen zijn van zonde,
et ab omni perturbatione securi
en beveiligd tegen alle onrust.
exspectantes beatam spem
Hoopvol wachtend
et adventum Salvatoris nostri Iesu Christi.
op de komst van Jezus, Messias, Uw Zoon.,
waarna de gelovigen antwoorden met:
Quia tuum est regnum,
Want van U is het koninkrijk
et potestas, et gloria
en de kracht en de heerlijkheid
in saecula.
in eeuwigheid. Amen.
Orthodoxe kerk
In de orthodoxe kerk wordt de doxologie nooit uitgesproken door de gelovigen. Deze wordt altijd gedaan door de priester. In de Griekse traditie gebruikt men bij het afwezig zijn van de priester: Door de gebeden van onze Heilige Vaders, Heer Jezus Christus Onze God ontferm U over ons, Amen.
