Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
De Schreeuw (schilderij)
| De Schreeuw | ||
| ||
| Museum | Nationaal museum voor Schone Kunsten | |
| Locatie | Oslo, Noorwegen | |
| Kunstenaar | Edvard Munch | |
| Jaar | 1893 | |
| Type | Olieverf, tempera, en pastel op karton | |
| Afmetingen | 91 × 73,5 cm | |
de schilder van De Schreeuw.
De Schreeuw (Noors: Skrik) is de naam van een viertal schilderijen van Edvard Munch uit 1893. De oorspronkelijke versie van de schreeuw uit 1893 hangt in het Nationaal kunstmuseum (Nasjonalgalleriet) in Oslo. Het geldt als het aangrijpendste schilderij van Munch. Het drukt het geestelijke leed en de emotionele kwelling uit die de schilder tijdens bepaalde perioden in zijn leven heeft gevoeld.
Munch was een voorloper van het expressionisme, een stijl die emoties wilde weergeven.
Geschiedenis
De Schreeuw is een psychisch zelfportret van Edvard Munch. Het is een schilderij gebaseerd op een eigen traumatische ervaring.
Op een avond wandelde Munch met vrienden terug naar de stad Oslo. Ze bleven staan op een brug. Terwijl zijn vrienden doorliepen bleef Edvard staan, aangegrepen door het landschap en de lucht met de ondergaande zon. Hij hoorde en voelde het landschap rondom hem schreeuwen. Hij kreeg een onmachtig en depressief gevoel. Deze gebeurtenis maakte zo veel indruk op hem dat hij deze gebeurtenis later vastlegde op doek.
Hij schilderde De Schreeuw in een periode na een bijzonder pijnlijke liefdesverhouding met een getrouwde vrouw genaamd Millie Thaulow. Tijdens de door jaloezie, achterdocht en pijn getekende relatie schilderde de kunstenaar een aantal doeken die het verloop van de verhouding illustreren. Toen zijn relatie met Millie Thaulow definitief voorbij was schilderde hij De Schreeuw. De ontzette, tot wanhoop gedreven figuur is dus eigenlijk Edvard Munch zelf.
Het doek toont een in felle kleuren geschilderd en uit golvende lijnen opgebouwd landschap, waarin een spookachtige figuur de kijker aankijkt. Ook het lichaam van het wezentje kronkelt mee met het kronkelende landschap. De angst overheerst in de panische penseeltrekken die de geluidsgolven van de tomeloze schreeuw weergeven. De combinatie van felle en zachte kleuren verhoogt dit effect.
Rechts op het schilderij bracht Edvard Munch een verticale balk aan om het schilderij smaller te doen lijken.
In 2003 beweerden Amerikaanse astronomen onder leiding van Donald W. Olson, professor aan de "Texas State University–San Marcos", ook wel "Texas State University" of "Texas State" de exacte plek waar Munch zijn ervaring had te hebben teruggevonden in de haven van Oslo. Tevens meenden zij met zekerheid te kunnen zeggen dat de buitengewoon rode hemel veroorzaakt was door de uitbarsting van de vulkaan Krakatau in 1883.
Titel
Toen het werk voor het eerst werd tentoongesteld, in Berlijn, was de titel Wanhoop. Later ging Munch het ook wel De Schreeuw noemen.
Misvatting
Hoewel de meeste mensen denken dat de naam van het schilderij refereert aan het figuurtje op de voorgrond slaat De Schreeuw eigenlijk op het landschap dat schreeuwt. Het figuurtje toont aan dit geschreeuw niet meer te kunnen verdragen.
Evolutie
De eerste versie van De Schreeuw was gelijkaardig maar het spookachtige figuurtje was toen nog een man leunend op de balustrade van de brug. Pas toen Edvard Munch in een latere versie de man verving door een geslachtloos wezentje werd het schilderij zo expressief.
Afgezien van de vele voorstudies, maakte Munch uiteindelijk zeven versies van De Schreeuw.
Na Munchs dood werd De Schreeuw ongemeen populair. Het werd vele malen herwerkt en gereproduceerd door tal van kunstenaars. Er werden honderden gadgets van gemaakt en het figuurtje werd een symbool.
Zo is het masker dat in de film Scream gebruikt wordt, gemaakt op basis van dit schilderij.
Diefstal
In 1994 werd een van de vier versies van De Schreeuw samen met andere werken van Edvard Munch gestolen. Het werk werd drie maanden later teruggevonden. De drie Noorse daders konden worden gearresteerd toen zij probeerden het schilderij te verkopen.
Op 22 augustus 2004 werd opnieuw een exemplaar gestolen. Gewapende overvallers stalen op klaarlichte dag uit het Munchmuseum in Oslo De Schreeuw en Madonna. De waarde van Madonna wordt geschat op 20 miljoen euro, de waarde van De Schreeuw is niet in geld uit te drukken.
Aanvankelijk dacht men dat de schilderijen verbrand waren om zo het bewijsmateriaal te vernietigen. Op 2 mei 2006 veroordeelden Noorse rechters drie daders tot gevangenisstraffen van vier tot acht jaar. Daarnaast dwongen de rechters een van de daders met een dwangsom van 750 miljoen Noorse kronen de locatie van het schilderij te vertellen. Waarschijnlijk door een tip van één van de daders kon de politie de twee werken terugvinden. De Schreeuw en de Madonna werden in goede staat door de Noorse politie op 31 augustus 2006 teruggevonden. Na restauratie zullen deze werken opnieuw tentoongesteld worden in het museum.
Zie ook
- Schreeuw, schreeuwen, schreeuwend, De Schreeuw (doorverwijzing), ondermeer andere betekenissen van "De Schreeuw".
Externe links
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties: