Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Monarchie

Uit Wikisage
Versie door SjorsXY (overleg | bijdragen) op 11 jun 2009 om 15:02 (Een monarchie is een regeringsvorm waarbij alle macht bij één persoon berust. ([http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Monarchie&oldid=17087451]))
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Een monarchie is van origine een regeringsvorm waarbij alle macht bij één persoon berust. Het woord is een samenstelling van de Griekse woorden monos (één) en arkhein (heersen). Tegenhanger van de monarchie is de republiek (van Latijn: 'res publica', d.i. 'staat'), een regeringsvorm waarbij de gehele macht steeds voor een beperkte tijd wordt opgedragen aan een of meerdere personen. In een monarchie is het leiderschap veelal erfelijk.

Monarchieën worden verdeeld in absolute monarchieën en constitutionele monarchieën. In een absolute monarchie is de macht van de monarch 'absoluut', wat wil zeggen dat deze een onbeperkte regeermacht heeft. In een constitutionele monarchie is de rol van de monarch vastgelegd in de grondwet, wat meestal inhoudt dat de hoogste macht bij het parlement ligt. Soms heeft ook de monarch nog steeds een grote rol, in andere gevallen (bijvoorbeeld in Zweden) heeft deze slechts een ceremoniële functie. Er zijn tegenwoordig niet veel absolute monarchieën meer. Brunei is een van de weinige voorbeelden.

Maleisië is net als Vaticaanstad een monarchie waar het staatshoofd gekozen wordt. Negen van de dertien deelstaten hebben erfelijke vorsten, die elke vijf jaar uit hun midden een koning kiezen (zie specifiek de politiek van Maleisië).

In het graafschap of hertogdom heerst de leider van dit gebied, de graaf cq. hertog, over het rijk of de unie. Het leiderschap is ook erfelijk. In deze unie werken de graven cq. hertogen samen.

Soorten monarchieën

Overzicht Europese monarchieën in de twintigste eeuw

  • Wit geeft aan dat betreffend land in betreffende periode (in ieder geval de facto) een republiek was.
  • Indien een vorst geen eigen veld heeft, maar slechts een streepje, dan heeft hij in de periode 1900-2000 slechts in één jaar geregeerd.
  • De vorsten in het Duitse Keizerrijk zijn (afgezien van de keizer zelf) niet opgenomen.

<timeline> ImageSize = width:850 height:650 PlotArea = left:100 right:30 bottom:20 top:5 AlignBars = late

Colors = 

 id:geel  value:rgb(0.7,0.7,1) # light yellow
 id:rood value:rgb(1,0.7,0.7) # light red
 id:groen    value:rgb(0.7,1,0.7) # light green
 id:blauw    value:rgb(1,1,0.7)   # light blue
 id:paars    value:rgb(1,0.7,1)   # light purple
 id:zwart  value:black

Period = from:1900 till:2007 TimeAxis = orientation:horizontal ScaleMajor = unit:year increment:5 start:1900 ScaleMinor = unit:year increment:1 start:1900

Define $markred = text:"*" textcolor:red shift:(0,3) fontsize:10

PlotData= 

 align:center textcolor:black fontsize:8 mark:(line,black) width:25 shift:(0,-5)

 bar:Albanië color:geel

 from: 1939   till: 1943   text:Vic. Em. III
 from: 1928   till: 1939   text:Zog
 from: 1914   till: 1914   text:Wilhelm zu Wied

 bar:België color:rood

 from: 1993   till: 2007   text:Albert II
 from: 1951   till: 1993   text:Boudewijn
 from: 1934   till: 1951   text:Leopold III
 from: 1909   till: 1934   text:Albert I
 from: 1900   till: 1909   text:Leopold II

 bar:Bulgarije color:groen

 from: 1943   till: 1946   text:Simeon II
 from: 1918   till: 1943   text:Boris III
 from: 1900   till: 1918   text:Ferdinand

 bar:Denemarken color:blauw

 from: 1972   till: 2007   text:Margaretha II
 from: 1947   till: 1972   text:Frederik IX
 from: 1912   till: 1947   text:Christiaan X
 from: 1906   till: 1912   text:Fr. VIII
 from: 1900   till: 1906   text:C. IX

 bar:Duitsland color:paars

 from: 1900   till: 1918   text:Wilhelm II

 bar:Finland color:blauw

 from: 1918 till: 1918 text:Frederik Karel van Hessen

 bar:Griekenland color:geel

 from: 1964   till: 1973   text:Constantijn II
 from: 1947   till: 1964   text:Paul I
 from: 1935   till: 1947   text:George II
 from: 1922   till: 1924   text:G. II
 from: 1920   till: 1922   text:
 from: 1917   till: 1920   text:Alex.
 from: 1913   till: 1917   text: 
 from: 1900   till: 1913   text:George I

 bar:_   color:geel
 from: 1964   till: 1973   text:
 from: 1947   till: 1964   text:
 from: 1935   till: 1947   text:
 from: 1922   till: 1924   text:
 from: 1920   till: 1922   text:Con. I
 from: 1917   till: 1920   text:
 from: 1913   till: 1917   text:Kon. I
 from: 1900   till: 1913   text:

 bar:Italië color:rood

 from: 1946   till: 1946   text:Umberto II
 from: 1900   till: 1946   text:Victor Emanuel III
 from: 1900   till: 1900   text:U. I

 bar:Joegoslavië color:groen
 from: 1934   till: 1945   text:Peter II
 from: 1921   till: 1934   text:Alexander
 from: 1918   till: 1921   text:Peter I

 bar:Kroatië color:blauw

 from: 1941   till: 1943   text:Tomislav II

 bar:Liechtenstein color:paars

 from: 1989   till: 2007   text:Hans-Adam II
 from: 1938   till: 1989   text:Frans Jozef II
 from: 1929   till: 1938   text:Frans I
 from: 1900   till: 1929   text:Johannes II

 bar:Litouwen color:geel

 from:1918    till: 1918   text:Mindaugas II

 bar:Luxemburg color:geel

 from: 2000   till: 2007   text:Hendrik
 from: 1964   till: 2000   text:Jan
 from: 1919   till: 1964   text:Charlotte
 from: 1912   till: 1919   text:Maria A.
 from: 1905   till: 1912   text:Wil. IV
 from: 1900   till: 1905   text:Adolf

 bar:Monaco color:rood

 from: 2005   till: 2007   text:Albert II
 from: 1949   till: 2005   text:Reinier III
 from: 1922   till: 1949   text:Lodewijk II
 from: 1900   till: 1922   text:Albert I

 bar:Montenegro color:groen

 from: 1900   till: 1918   text:Nicolaas

 bar:Nederland color:blauw

 from: 1980   till: 2007   text:Beatrix
 from: 1948   till: 1980   text:Juliana
 from: 1900   till: 1948   text:Wilhelmina

 bar:Noorwegen color:paars

 from: 1991   till: 2007   text:Harald V
 from: 1957   till: 1991   text:Olaf V
 from: 1905   till: 1957   text:Haakon VII
 from: 1900   till: 1905   text:Oscar II

 bar:Oostenrijk color:geel

 from: 1916   till: 1918   text:Karel I
 from: 1900   till: 1916   text:Frans Jozef I

 bar:Portugal color:rood

 from: 1908   till: 1910   text:Em. II
 from: 1900   till: 1908   text:Karel I

 bar:Roemenië color:groen

 from: 1940   till: 1947   text:Michaël I
 from: 1930   till: 1940   text:Carol II
 from: 1927   till: 1930   text:Michael I
 from: 1914   till: 1927   text:Ferdinand I
 from: 1900   till: 1914   text:Carol I
 
 bar:Rusland color:blauw

 from: 1900   till: 1917   text:Nicolaas II

 bar:Servië color:paars

 from: 1903   till: 1918   text:Peter
 from: 1900   till: 1903   text:Alex.

 bar:Spanje color:geel

 from: 1975   till: 2007   text:Juan Carlos
 from: 1900   till: 1931   text:Alfons XIII

 bar:VK color:rood

 from: 1952   till: 2007   text:Elizabeth II
 from: 1936   till: 1952   text:George VI
 from: 1936   till: 1936   text:Ed. VIII
 from: 1910   till: 1936   text:George V
 from: 1901   till: 1910   text:Ed. VII
 from: 1900   till: 1901   text:Vic.

 bar:Zweden color:groen

 from: 1973   till: 2007   text:Karel XVI Gustaaf
 from: 1950   till: 1973   text:Gustaaf VI Adolf
 from: 1907   till: 1950   text:Gustaaf V
 from: 1900   till: 1907   text:Oscar II


</timeline>

Zie ook

Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Monarchie&oldid=20107"