Juliaanse dag

De juliaanse dag is het dagnummer in het wetenschappelijke Julian Day-systeem (afgekort: JD) dat gebruikt wordt in de sterrenkunde en aanbevolen wordt door de Internationale Astronomische Unie. Als begindag wordt 1 januari van het jaar 4713 v.Chr. vanaf 12 uur Greenwichtijd genomen. De juliaanse dag en delen daarvan (juliaanse datum) worden als tijdsaaanduiding gebruikt in de astronomie, bijvoorbeeld bij satellietwaarnemingen. Hij kan ook gebruikt worden om het tijdsverschil tussen twee afzonderlijke betekenissen snel te berekenen. Door middel van aftrekken wordt de tijd tussen twee historische gebeurtenissen berekend. Juliaanse dagen. De startdatum van de juliaanse dag-telling werd weliswaar precies op 1 januari volgens de [[juliaanse kalender]$ gelegd, maar verder heeft de juliaanse dag niets met de juliaanse kalender te maken en dient er niet mee te worden verward. De startdatum volgens de gregoriaanse kalender is 24 november 4714 v.Chr.

Het juliaanse dag-nummer voor 1 januari 2010 00:00:00.0 UT is JD 2455197,50000.

Geschichte

Das Julianische Datum wurde 1583 von dem französischen Philologen und Geschichtsschreiber Joseph Justus Scaliger vorgeschlagen. Der Name leitet sich möglicherweise von dem damals verwendeten Julianischen Kalender ab. Andere Quellen berichten, Scaliger habe sein System nach seinem Vater Julius Caesar Scaliger benannt.

Die Zählung der Tage ist innerhalb eines Zeitraums von 7980 Jahren, der so genannten Julianischen Periode, fortlaufend. Die Länge ergibt sich als kleinstes gemeinsames Vielfaches der Zyklen der Indiktion (15 Jahre), der Goldenen Zahl (19 Jahre) und dem Sonnenzyklus (28 Jahre, ergibt sich aus dem vierjährigen Schaltjahrzyklus, multipliziert mit den sieben Wochentagen). Das letzte Zusammenfallen der drei Zyklen (also das letzte Mal, dass alle drei Zyklen zugleich die Jahresnummer „1“ hatten) war im Jahr 4713 v. Chr.

Der britische Astronom John Herschel schlug 1849 in seinem Buch Outlines of Astronomy vor, das Scaliger’sche Schema zur Zeitmessung in der Astronomie zu verwenden. Dies beseitigte die Komplikationen, die bei der Verwendung verschiedener Kalender auftreten konnten. Er führte auch den gebrochenzahligen Anteil für die Uhrzeit ein. Der Tageswechsel erfolgt im europäischen Raum mittags, damit während der Nacht, in welcher die Astronomen beobachten, kein Datumswechsel stattfindet.

Universele tijd

De juliaanse datum wordt niet berekend aan de hand van de plaatselijke maar aan de hand van de universele tijd. Zodoende is de juliaanse datum voor iedereen op aarde altijd hetzelfde en geschikt voor wetenschappelijk gebruik. De voorgenoemde datum is bewust gekozen, onder andere omdat er voor dat betreffende jaar voor zover bekend geen sprake was van geschreven geschiedenis.

Onderverdeling

De juliaanse dag wordt als volgt verder onderverdeeld:

• 0,1 = 2,4 uur of 144 minuten of 8640 seconden
• 0,01 = 0,24 uur of 14,4 minuten of 864 seconden
• 0,001 = 0,024 uur of 1,44 minuten of 86,4 seconden
• 0,0001 = 0,0024 uur of 0,144 minuten of 8,64 seconden
• 0,00001 = 0,00024 uur of 0,0144 minuten of 0,864 seconden

Verstreken dagen

Sinds het begintijdstip zijn er bijna 2,5 miljoen juliaanse dagen verstreken. JDN 2.400.000 viel op 16 november 1858. JD 2.500.000,0 zal op 31 augustus 2132 om twaalf uur ’s middags vallen.

Modified Julian Date

Een variant die minder grote dagnummers geeft is de Modified Julian Day (MJD) die begint om middernacht (00.00 uur) op woensdag 17 november 1858. Er geldt MJD = JD − 2400000,5. De MJD werd in 1957 ingevoerd door het Amerikaanse Smithsonian Astrophysical Observatory te Cambridge, Massachusetts.

Weblinks

• Berekening van het juliaanse dagnummer
• Idem