Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Zoetstof

Uit Wikisage
Versie door Lidewij (overleg | bijdragen) op 28 jul 2011 om 13:43 (→‎Bijwerkingen: link fix)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Een zoetstof is een stof die zoet smaakt. De term wordt in twee betekenissen gebruikt:

  • voor stoffen die niet tot de suikers behoren, maar die wel, net als suiker, het zintuig voor zoete smaak prikkelen
  • voor alle zoetmakers, zowel suikers als andere zoetstoffen.

Zoetsmakende stoffen

Voedsel wordt zoet doordat het een zoetmaker bevat. Deze zoetmakers zijn onder te verdelen in:

Toepassingen

Hoewel de verbrandingswaarde van zoetstoffen (het aantal calorieën per gram) ongeveer gelijk is aan die van suiker, zijn ze zóveel zoeter dan suiker (tot wel 500 maal) dat ze in veel kleinere hoeveelheden kunnen worden toegepast. Wanneer een zoetstof vijfhonderd maal zoeter is dan suiker, kan er in een consumptie waar normaal 100 gram suiker in gaat volstaan worden met slechts 200 milligram van die zoetstof.

Zoetstoffen worden onder andere toegepast in snoepproducten zoals drop, om tandbederf tegen te gaan. Ze worden toegevoegd aan limonadesiroop en aan kindertandpasta.

Voor diabetici zijn polyolen vaak een bruikbare zoetstof.

Dosering

Er bestaat een tweetal standaarden die aangeven hoeveel zoetstof men zonder bezwaar tot zich kan nemen:

  • ADI: de "aanvaardbare dagelijkse inname" geeft per stof aan, hoeveel inname per dag verantwoord is.
  • ARfD: de "acute reference dose" geeft aan hoeveel inname ineens nog verantwoord is.

Overigens is niet altijd duidelijk wat de gevolgen zijn als iemand zo'n dosis overschrijdt. Ook is de vaststelling van een ADI natte-vingerwerk, waarbij een grote veiligheidsmarge wordt aangehouden.

Bijwerkingen

Zoetstoffen krijgen steeds weer kritiek te verduren, omdat ze niet altijd onschadelijk zijn. Sommigen mogen niet voorkomen in voedsel dat speciaal bestemd is voor baby's, peuters en kleuters.

Een recent onderzoek van de Voedsel en Waren Autoriteit (2005) gaf aan dat 96% van de producten die zoetstof bevatten, de toegestane doses niet overschrijden[1]. Indien die producten echter naast elkaar worden gebruikt, kan uiteraard wel overschrijding plaatsvinden.

Met name voor cyclamaat werd gevonden dat het gebruik bij kinderen van 1 tot 4 jaar tot een inname boven de ADI kan leiden als ze meer dan 1 a 2 glazen (van een kwart liter) per dag drinken; voor kinderen tussen 4 en 8 wordt maximaal 3 glazen aanbevolen door het Nederlandse voedingscentrum, voor volwassenen maximaal 7 glazen. De meeste 'light' frisdranken worden overigens niet met cyclamaat maar met aspartaam gezoet.

Verder is bekend dat de polyolen bij overmatig gebruik diarree kunnen veroorzaken.

Van aspartaam wordt wel beweerd dat het kankerverwekkend zou zijn, maar dit wordt o.a. door het Koningin Wilhelmina Fonds met stelligheid ontkend. Ook de EFSA (European Food Safety Authority), de wetenschappelijke adviesraad van de EU heeft in mei 2006 opnieuw bevestigd dat er geen reden is om de huidige ADI van 40 mg/kg/dag te verlagen[2][3]. Andere instanties, zoals het Voedingscentrum en vergelijkbare instanties in andere Europese landen beschouwen aspartaam als volledig veilig. Alleen voor fenylketonurie-patiënten wordt aspartaam afgeraden omdat een van de afbraakproducten, fenylalanine, voor hen gevaarlijk is.

Lijst van zoetstoffen

Hieronder volgt een (onvolledige) lijst van zoetstoffen, met hun zoetheid in vergelijking met gewone suiker (sacharose)

zoetstof zoetheid
t.o.v. sacharose
op gewichtsbasis
Status/
E-nummer
2-methoxy-5-nitroaniline ? giftig
acesulfaam-K 200 E950
aspartaam 200 E951
berylliumchloride ? extreem giftig
brazzein 500 - 2000 natuurlijk
chloroform ? giftig
cyclamaat 30 E952
D-leucine ? ?
dulcine (paraffinetidine-ureum) 250 ?
fructose 1,73 suiker [4]
galactose 0,32 suiker
glucose 0,74 suiker
glycol ? giftig
glycyrrhizinezuur 50 ?
hernandulcine, (+)-isomeer 1250
invertsuiker 1,2 suiker
lactitol 0,9 E966
lactose 0,15 suiker
loodacetaat ? giftig
Lugduname 220.000
maltose 0,32 suiker
maltitol 0,9 E965
mannitol 0,5 E421
Neohesperidine dihydrochalcon 1500-1800 E959
propyloxy-nitroaniline 4000 giftig
sacharine (orthobenzoëzuursulfimide) 550 E954
sacharose 1 suiker
sucralose (4,1',6'-trichloro-galacto-sacharose) 650 E955
stevia (stevioside) 250 geen E-nr [5]
tagatose 0,92 geen E-nr
sorbitol 0,55 E420
thaumatine 2000 E957
xylitol 1 E967

Externe links

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:


  1. º L van Rooij-van den Bos, EJM Konings, P Heida, ICM van Hamersveld, J van der Wielen, M Kooijman. Onderzoek naar de kunstmatige zoetstoffen Sacharine, Aspartaam, Acesulfaam-K en Cyclamaat in levensmiddelen. Gehaltebepaling en inname door de Nederlandse populatie.VWA, dec 2004 Onderzoek naar de kunstmatige zoetstoffen artikel online
  2. º EFSA conclusies onderzoek 2005-6
  3. º EFSA ::. Opinion of the Scientific Panel on food additives, flavourings, processing aids and materials in contact with food (AFC) related to a new long-term carcinogenicity st...
  4. º Suikers zijn geen hulpstoffen maar 'gewone' voedingsstoffen, en hebben geen E-nummer
  5. º Stevia is in Europa nog niet toegelaten, maar toelating wordt wel bekeken (http://www.efsa.europa.eu/en/scdocs/doc/1537.pdf).
rel=nofollow
rel=nofollow