Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Magnetoceptie
Magnetoceptie of magnetoreceptie is het vermogen tot waarnemen van magnetische velden. Dit komt voor bij verschillende kleine diersoorten zoals duiven, bijen, salamanders, zeeschildpadden en andere. Men veronderstelt dat dit bij koeien ook het geval zou kunnen zijn maar dat is nog niet helemaal bewezen.
Zintuigen (receptoren) voor het waarnemen van het magnetisch veld
Deze receptoren zijn in staat veranderingen in het magnetisch veld te detecteren om de richting en geografische breedte te bepalen. Een magneetzin is sinds lang aangetoond bij een verscheidenheid van diergroepen (vogels, vissen, insecten slakken en platwormen), met de meest uitgesproken effecten bij velden van dezelfde orde van grootte als het aardmagnetische veld. Bij duiven is een kleine regio in de schedel gevonden met een grote dichtheid aan zenuwen met daarin biologisch magnetiet. Mensen hebben een gelijksoortige regio met magnetiet in het zeefbeen, een bot van de schedelbasiss.[1]
Kan de mens hiermee inderdaad het magneetveld van de aarde waarnemen? In 2001 bleek uit een onderzoek dat mensen met een magneet op het voorhoofd de weg minder goed konden terugvinden dan zonder zo'n stoorzender. Andere onderzoekers vonden echter deze resultaten niet. [2] /> [3] In 2007 werd ontdekt dat een magnetisch veld een evoked potential kan oproepen in de hersenen.[4]
Recentelijk is er ook een nieuw mechanisme ontdekt voor magnetoceptie: een chemisch kompas dat lichtafhankelijk is. Het is gebleken dat de cryptochoom receptor die gevoelig is voor het violet-blauwe gedeelte van het spectrum ook gevoelig is voor de oriëntatie ten opzichte van het magnetische veld. Het kompas maakt geen onderscheid tussen magnetische noord- en zuidpolen. De oriëntatie van de ogen ten opzichte van het magnetische veld geeft een vogel "visuele" informatie over de richting die wordt gevolgd.Ook de monarchvlinder kan dit systeem gebruiken.[5] Bij de monarchvlinder is het gehele magnetisch kompas ingebouwd in een lichtgevoelige antenne.[6][7]
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- º Baker, R R, J G Mather, J H Kennaugh (1983-01-06). Magnetic bones in human sinuses. Nature 301 (5895): 79–80. DOI:10.1038/301078a0.
- º Baker, R. Robin, Human navigation and magnetoreception. Manchester University Press, 1989
- º R. Wiltschko, W. Wiltschko, Magnetic orientation in animals. Springer (June 1995)
- º {{Cite journal | volume = 144.
- º (en) Nature: Animal cryptochromes mediate magnetoreception by an unconventional photochemical mechanism
- º (en) Schence Daily Monarch Butterflies Reveal a Novel Way in Which Animals Sense Earth's Magnetic Field
- º (en) Theoratical and Cumputatitional Biophysics Group: The Magnetic Sense of Animals