Prinsenvlag

De Prinsenvlag is een Nederlandse historische vlag, die oorspronkelijk gedragen werd door de orangisten tijdens de Tachtigjarige Oorlog, als eerste opgemerkt tijdens de slag om Den Briel. De Prinsenvlag is gebaseerd op de livreikleuren van Prins Willem I van Oranje-Nassau, vandaar ook de naam. Dit zijn oranje, wit en blauw, ook wel oranje-blanje-bleu genoemd. Het Oranje met verwantschap aan het Prinsdom Orange welke Prins Willem I erfde van René van Chalon, de witte baan voor vrijheidsstrijd en het oppergezag en het blauw ten slotte als huiskleur van het Graafschap Nassau.

Een uitgehangen Prinsenvlag.

Betekenis

Oranje, wit en blauw kunnen gezien worden als symbolische kleuren met een achterliggende gedachte. In cultureel-historisch opzicht zijn dit de Identiteit, de Souvereiniteit en de Traditie van de Nederlanden :

• (Bellatores) Oranje

- Straalt krachtigheid uit, de openbare macht en de verdedigende geest.

• (Oratores) Wit

- Heeft een tamelijk neutrale en culturele functie, politiek, godsdienst en heiligdom, is de kleur van het oppergezag (oratores)

• (Laboratores) Blauw

- vertegenwoordigt het volk, het werk en de economische functie (laboratores)

Het oranje is de kleur van het zegevierende verzet tijdens de inquisitie, het was de kleur van Willem de Zwijger, stadhouder van een aantal van de 17 gewesten.

Geschiedenis

Toen de Watergeuzen Den Briel innamen, droegen ze banieren met deze kleuren mee. In 1587 bestelde de Admiraliteit van Zeeland deze vlaggen om op hun oorlogsschepen te dragen. Al snel was het de vlag van de opstand en werd ze gebruikt als de vlag van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Later werd het oranje door rood vervangen. Drie theorieën lopen uit elkaar, maar het meest waarschijnlijk is een vierde:

• Enerzijds zou de oranje kleurstof die gebruikt werd een rode schijn hebben, waardoor men uiteindelijk definitief besliste om de kleur rood te nemen.
• Anderzijds zouden het antioranje-gevoelens zijn die aanleiding gaven tot het gebruik van rood. In de twisten tussen Patriotten en Prinsgezinden komt deze strijd tussen rood en oranje duidelijk tot uiting. Zo besluiten de Orangistische Staten van Utrecht dat oranje-blanje-bleu de Nederlandse kleuren zijn. Een week later bepalen de Patriottistische Staten dat het rood-wit-blauw moet zijn.
• Een andere theorie die waarschijnlijk wel meegespeeld heeft, is dat de oorspronkelijke kleuren te licht waren om van afstand herkend te worden. Het azuurblauw werd kobaltblauw en het (licht)oranje werd (feller)rood.

• Het zijn echter de Fransen geweest die met de stichting van de Bataafse Republiek het rood officieel hebben ingevoerd, naar analogie van hun eigen kleuren.

Tijdens de periode van de Bataafse Republiek verliest het oranje het: men kiest duidelijk voor de Franse kleuren en tegen Oranje en dus ook tegen die kleur. Uiteraard ook in het door de broer van Napoleon geleide Koninkrijk Holland is er geen plaats voor Oranje en kiest de Bonapartistische koning Lodewijk Napoleon voor rood. Vreemd genoeg, in 1813, als de Fransen verjaagd zijn, komt de Prinsenvlag maar even boven water. Koning Willem I laat echter alles bij het oude en verkiest de Franse kleuren: rood-wit-blauw. In dat jaar steekt men ook voor de eerste keer de rode vlag uit met een oranje wimpel.

In de jaren '30 van de 20^e eeuw, kiezen de aanhangers van de NSB radicaal voor het oranje-blanje-bleu van de Prinsenvlag. Koningin Wilhelmina ondertekent in 1937, mede als signaal in de richting van de NSB, een Koninklijk Besluit waarmee de kleuren rood-wit-blauw worden vastgesteld als de kleuren van de Nederlandse vlag.

Vandaag wordt de Prinsenvlag veelal als symbool gebruikt van de Groot-Nederlandse en de Heel-Nederlandse gezinden en is populair bij extreem-rechtse bewegingen als de Nationalistische Volks Beweging.

Zuid-Afrika

Zie hoofdartikel: Lijst van vlaggen gebaseerd op de Nederlandse vlag

De Prinsenvlag diende ook als basis voor de vroegere Zuid-Afrikaanse vlag. Deze werd aangenomen in 1928 en is geïnspireerd door de voormalige Nederlandse vlag. In de witte baan van de vlag staan de vlaggen van (van links naar rechts) Groot-Brittannië, de Oranje Vrijstaat en de Transvaal. De vlag werd in 1994 bij na de invoering van het algemeen kiesrecht vervangen door de huidige vlag van Zuid-Afrika.

  Vrije mediabestanden over Dutch flag op Wikimedia Commons

Vlaggen in het Koninkrijk der Nederlanden

Hoofdartikelen: Vlag van Nederland · Lijst van vlaggen van het Koninkrijk der Nederlanden Overzichtslijsten van deelgebieden: Lijst van vlaggen van Nederlandse deelgebieden · Lijst van vlaggen van Nederlandse gemeenten Vlaggen van landen: Aruba · Curaçao · Sint Maarten · Nederland Vlaggen van Nederlandse provincies: Drenthe · Flevoland · Friesland · Gelderland · Groningen · Limburg · Noord-Brabant · Noord-Holland · Overijssel · Utrecht · Zeeland · Zuid-Holland Vlaggen van Nederlandse regio's: Twente · West-Friesland · Zeeuws-Vlaanderen Vlaggen van openbare lichamen in het Koninkrijk: Bonaire · Saba · Sint Eustatius Vlaggen van Nederlandse gemeenten: Amsterdam · Breda · Eindhoven · 's-Hertogenbosch · Rotterdam · Schouwen-Duiveland · Noordoostpolder · Meer Zie ook: Geus · Standaarden van het Koninklijk Huis · Prinsenvlag · Wapen van het Koninkrijk der Nederlanden