Alice Nahon

Alice Nahon (1896 – 1933) was een Antwerpse dichteres met een Nederlandse vader en een Vlaamse moeder.

Leven

Alice Nahon werd geboren te Antwerpen (Grote Markt 58) als derde in een gezin van elf kinderen.

Haar vader was Nederlander en boekhandelaar in Antwerpen. Haar moeder, Julia Gijsemans, was afkomstig van Putte bij Mechelen en was een gediplomeerde onderwijzeres. Alice was derde in een gezin van elf kinderen. Van 1911 tot 1913 ging ze naar de landbouw-huishoudschool te Overijse in Vlaams-Brabant, het huidige Sint-Martinuscollege dat later een schoolgebouw naar haar vernoemde. Vanaf haar achttiende werkte ze korte tijd als leerling-verpleegster in het Stuivenberg-ziekenhuis te Antwerpen. Kort voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog werd ze ernstig ziek. Ze werd jarenlang behandeld als tuberculose-patiënte maar in feite leed ze aan chronische bronchitis (mogelijk veroorzaakt door een aangeboren hartafwijking) en depressiviteit. Van juni 1917 tot december 1922 verbleef ze in het Sint-Jozefintituut, een sanatorium in Tessenderlo. Toch schreef zij in die periode twee dichtbundels: Vondelingskens (1920) en Op zachte vooizekens (1921), die haar een enorme populariteit bezorgden. Een aantal van deze gedichten verschenen eerst in tijdschriften zoals De Schelde, een Vlaams-nationalistisch dagblad. Tijdens de jaren twintig had ze verschillende korte relaties, o.m. met de avant-gardist Michel Seuphor, de Belgische journalist en publicist Paul Pée en de Limburgse poète maudit, Jef Leynen. Na verblijven in Italië en Frankrijk ging ze vanaf 1927 werken in de stadsbibliotheek van Mechelen tot ze wegens haar wankele gezondheid eind 1930 op pensioen werd gesteld. Met de bundel Schaduw (1928) wilde ze zich tevergeefs afzetten tegen haar zoetgevooisd imago en tegen de kritiek van onder andere Paul van Ostaijen en Martinus Nijhoff. Begin jaren dertig verbleef ze in Mortsel in de kapelwoning van Kasteel Cantecroy. In haar laatste levensjaar woonde ze in de Carnotstraat in Antwerpen; onderzoek in de bevolkingsregisters heeft uitgewezen dat alleen haar Engelse vriendin, Sylvia Newton, daar ingeschreven was. De dichtbundel Maart-April verscheen postuum (1936). Ze kreeg een graf in een ereperk op het Schoonselhof.

In de gemeente Putte is een lagere school naar haar genoemd. In de gemeenten Zwijndrecht, Melsele (Beveren) en Zolder (Heusden-Zolder) is er een Alice Nahonlaan. De gemeenten Zele, Putte, Belsele (Sint-Niklaas) en Beernem en het district Ekeren (Antwerpen) hebben een Alice Nahonstraat. Een Alice Nahonlei is te vinden in Schoten en Mechelen kent een Alice Nahonplein. Ook in het Nederlandse Rijen (Gilze en Rijen) is er een Alice Nahonstraat. In de gemeente Overijse staat het borstbeeld van Nahon. In Oostduinkerke is een Alice Nahonsquare te vinden.

Werken

Haar bekendste gedicht is Avondliedeke III uit haar gedichtenbundel Op zachte vooizekens die in 1921 werd gepubliceerd:

Avondliedeke III

’t Is goed in ’t eigen hert te kijken

Nog even vóór het slapen gaan,

Of ik van dageraad tot avond

Geen enkel hert heb zeer gedaan

Of ik geen ogen heb doen schreien,

Geen weemoed op een wezen lei;

Of ik aan liefdelooze menschen

Een woordeke van liefde zei.

En vind ik in het huis mijns herten,

Dat ik één droefenis genas,

Dat ik mijn armen heb gewonden

Rondom één hoofd, dat eenzaam was...;

Dan voel ik op mijn jonge lippen,

Die goedheid lijk een avondzoen...

’t Is goed in ’t eigen hert te kijken

En zóó z’n oogen toe te doen.

In 2007 werd op haar tekst Het halssnoer het lied gecreëerd van Luc Bataillie naar aanleiding van het jaarconcert van de Woluwse componisten.

Bibliografie

• Vondelingskens (1920)
• Op zachte vooizekens (1921)
• Schaduw (1928)
• Alice Nahon en haar gedichten (1932)
• Maart-April (1936)
• Bloemen van ’t veld (anthologie verzameld door Karel Jonckheere 1970)
• Alice Nahon. Verzamelde gedichten (1983)
• De mooiste gedichten van Alice Nahon (1983)

Literatuur

• Manu van der Aa, Ik heb de liefde liefgehad; het leven van Alice Nahon. Tielt: Lannoo, 2008. (biografie)
• Manu van der Aa (red.), Mijn ziel ligt overhoop zoals de koffer met niet beantwoorde brieven, brieven van Alice Nahon, uitgave in eigen beheer, 2018.
• Erik Verstraete, "1933-1983 Alice Nahon Verzamelde Gedichten". Antwerpen: Stichting Mercator-Plantijn, 1984

Weblinks

Profiel bij de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (dbnl)

• Poëzieweb/Alice Nahon
• Avondliedeke III (Audiobook bij Librivox)
• Schrijversgewijs, Nahon, Alice, Vlaamse Schrijvers, 1830-heden

 

artikelkiem