Serafimieten

De serafimieten (Seraphimite Church of ook Seraphim Church) waren de eerste onafhankelijke Oekraïense kerk in Noord-Amerika, die ontstond onder impuls van Stefan Ustvolsky, ook bekend als bisschop Serafim. Gesticht in Winnipeg had deze kerkgemeenschap geen officiële band met enige andere kerk in Europa.

Aan dit artikel is nog veel plaats voor verbetering of uitbreiding. Mogelijk ontbreekt nog veel informatie in het artikel, ontbreken bronvermeldingen of is het moeilijk verifieerbaar. Ook kan mogelijk de spelling, het taalgebruik, de schrijfstijl en de toon worden verbeterd, of is het niet in overeenstemming met andere conventies van Wikisage.
Je bent uitgenodigd om deze pagina te helpen verbeteren. — Meer informatie

Geschiedenis

Oekraïense migranten kwamen in 1891 aan in Canada, hoofdzakelijk vanuit de Oostenrijks-Hongaarse provincies, de streek van Boekovina en Galicië. De migranten van Boekovina behoorden tot de Oosters-Orthodoxe Kerk (vaak de Roemeens-Orthodoxe Kerk), de migranten van Galicië behoorden veelal tot de Oekraïense Grieks-Katholieke Kerk. In beide gevallen waren ze vertrouwd met de Byzantijnse liturgie. Rond 1903 was de populatie van de Oekraïense migranten in West-Canada belangrijk genoeg geworden om de aandacht te trekken van religieuze leiders, politici en leerkrachten.

Leiders

Cyril Genik (1857-1925)

Cyril Genik (1857-1925) was de hoofdfiguur van de Oekraïense gemeenschap in Winnipeg. Hij was afkomstig van Galicië, had het Oekraïens Academisch Gymnasium in Lviv bezocht en korte tijd rechten gestudeerd aan de Universiteit van Chernivtsi. Genik was bevriend met Ivan Franko, de Oekraïense auteur van Лис Микита (Vos Mikita) die genomineerd was voor de Nobelprijs voor de Literatuur. Franko’s pittige satire met betrekking tot de geestelijken in die tijd en zijn socialistische instelling werden hoogstwaarschijnlijk gedeeld door Genik, die getuige was bij Franko’s huwelijk. Het gewone volk bevrijden van de geestelijken was, samen met het hervormen van het eigendomsrecht, een manier om de landbouwers te bevrijden van het juk van afwezige landeigenaars die de controle hadden over het land in een samenzwering met de kerkelijke hiërarchie. Bij zijn aankomst in Canada werd Genik de eerste Oekraïner werkzaam voor de Canadese regering. Hij werkte als immigratieambtenaar die nieuwe kolonisten naar hun woning begeleidde. Geniks neef Ivan Bodrug (1874-1952) en diens vriend Ivan Negrich (1875-1946) waren ook afkomstig van het dorpje Bereziv (Kolomya) en opgeleid als onderwijzers in Galicië. Deze drie mannen vormden de kern van de intellectuelen van de Oekraïense gemeenschap en werden als het Bereziv-triumviraat (Березівська Трійця) bekend. Genik, de oudste onder hen, was de enige die reeds gehuwd was. Zijn echtgenote, Pauline (geb. Tsurkowsky), was de dochter van een priester, een ontwikkelde vrouw; ze hadden drie zonen en drie dochters.

De andere spilfiguur was bisschop Seraphim (Stefan Ustvolsky). Hij was naar eigen zeggen op Athos tot bisschop gewijd door een patriarch op rust, de „Heilige Anphim”. Nadat hij tot bisschop was ingewijd, reisde Seraphim naar Noord-Amerika en verbleef kort bij de Oekraïense priesters in Philadelphia. Toen hij in Winnipeg aankwam, voelde hij geen enkele loyaliteit ten opzichte van de Russisch-orthodoxe Kerk of iemand anders. De Oekraïners op de prairies aanvaardden hem als een reizende heilige man, een traditie die stamt uit het allereerste begin van het christendom. Hij werd uiteindelijk door de Heilige Synode van de Russisch-Orthodoxe Kerk in St.-Petersburg uit de kerkgemeenschap gezet.

Een andere persoon die deelnam aan de gebeurtenissen die leidden tot de oprichting van Tin Can Cathedral was Seraphims assistent Makarii Marchenko. Marchenko fungeerde als diaken of cantor en hielp Seraphim bij de kerkdiensten, die hij goed kende. Hij kwam met Seraphim uit de Verenigde Staten. Aartsbisschop Langevin, die gevestigd was in Saint Boniface (Winnipeg), stond aan het hoofd van het rooms-katholieke bisdom in West-Canada en in direct contact met de paus in Rome. Hij geloofde dat zijn priesters meer dan voldeden aan de behoeften van de Oekraïense bevolking. Andere betrokkenen waren William Patrick, hoofd van het Manitoba College, een presbyteriaanse school in Winnipeg, de Liberale Partij van Manitoba en de Russisch-orthodoxe missionarissen.

Gebeurtenissen

Als er één incident valt aan te wijzen dat heeft geleid tot het volgende drama, dan kan dat het moment zijn geweest waarop een lid van de wetgevende macht van Manitoba, Joseph Bernier, in 1902 een wetsontwerp indiende om de eigendommen van de Griekse Roetheense Kerk (Oekraïners waren ook wel bekend als Roethenen) in samenspraak met Rome onder controle van de Kerk van Rome te brengen. Aartsbisschop Langevin verklaarde: „de Roethenen dienen te bewijzen katholiek te zijn door eigendommen over te dragen aan de kerk, en niet zoals protestanten … aan een individu of een commissie van leken, onafhankelijk van de priester of bisschop.” De omvang van de Oekraïense bevolking op de prairies trok ook de belangstelling van de Russisch-orthodoxe missionarissen. Op dat moment gaf de Russisch-Orthodoxe Kerk 100.000 dollar per jaar uit aan zendingswerk in Noord-Amerika. De Presbyteriaanse Kerk had echter ook belangstelling en nodigde jonge mannen van de Oekraïense gemeenschap uit op Manitoba College (nu de Universiteit van Winnipeg), waar speciale klassen werden opgericht voor jonge Oekraïners die leraar wilden worden (en later voorganger van de Onafhankelijke Griekse Kerk). Dr. King, de directeur van het College, ondervroeg de kandidaten Bodrug en Negrich in vloeiend Duits. Genik vertaalde hun schooldocumenten vanuit het Pools in het Engels. Zij werden de eerste Oekraïense studenten van een universiteit in Noord-Amerika - Manitoba College maakte op dat moment deel uit van de Universiteit van Manitoba.

Bestand:Tin Can Cathedral altar.jpg

Cyril Genik voor het altaar van de Tin Can Cathedral (1905)

Genik, Bodrug en Negrich verhuisden al snel om te proberen hun gemeenschap veilig te stellen. Zij introduceerden Seraphim. Hij kwam in april 1903 in Winnipeg aan voor het opzetten van een Kerk die onafhankelijk was van alle kerken in Europa, en hij zou geen enkele loyaliteit voelen ten opzichte van welke religieuze belangengroep dan ook die zieltjes probeerde te winnen onder de nieuwe Oekraïense immigranten op de prairies. Tot hun tevredenheid richtte Serafim een Orthodox-Russische Kerk (niet: Russisch-orthodoxe) op, waarvan hij zichzelf aan het hoofd plaatste. Om de Oekraïners niet af te stoten met het woord „Russisch”, kreeg de kerkgemeenschap ook de naam Serafimkerk. Hij zorgde voor erediensten volgens de een Oosterse ritus, waar de immigranten vertrouwd mee waren, begon met het aanstellen van cantors en diakens, en: „… op 13 december 1903 werd een klein gebouw aan de oostkant van McGregor Street, tussen Manitoba en Pritchard Avenue (vroeger waarschijnlijk de Heilige Geest kerk genoemd), officieel door Seraphim ingezegend en geopend voor kerkdiensten.”

Dit kerkgebouw werd de Tin Can Cathedral (’tinnen’ of ’blikken kathedraal’, Oekraïens: Бляшана Катедра) genoemd. Het was het eerste Oekraïense kerkgebouw in Noord-Amerika en vormde het hart van de serafimietenkerk. „In november 1904 begon hij met de bouw van zijn beruchte ’blikken kathedraal’ op de hoek van King Street en Stella Avenue,” ... gemaakt van metaalschroot en hout. De charismatische Seraphim „... wijdde ongeveer 50 mannen tot priester en stelde talrijke diakens aan, van wie velen half analfabeet waren; zij voerden de priesterlijke taken uit gedurende de nederzettingen en predikten voor een onafhankelijke orthodoxie en gevolmachtigd eigendom van de kerkelijke bezittingen. In twee jaar tijd kon deze kerk bogen op bijna 60.000 aanhangers …”

„Door diverse misstappen en alcoholverslaving” verloor hij het vertrouwen van de intelligentsia die hem in Winnipeg hadden uitgenodigd. Er vond een coup plaats, waarna zij verhuisden om van hem af te zijn, maar Serafim verloor hierdoor zijn aanhangers niet.

Seraphim ging naar St.-Petersburg om zich daar een legitimatie te halen van de Russische Heilige Synode en voor financiering van zijn voor de bloeiende kerkgemeenschap te zorgen. Gedurende zijn afwezigheid slaagden Ivan Bodrug en Ivan Negrich, inmiddels studenten theologie aan het Manitoba College, evenals priesters in de seraphimkerk, erin om met succes te onderhandelen over een financiering door de presbyrerianen, op voorwaarde dat deze kerk na verloop van tijd zou worden aangepast aan het presbyteriaanse model. „Aan het eind van de herfst van 1904 keerde Seraphim terug uit Rusland maar bracht geen posobiye mee.” Bij zijn terugkeer ontdekte hij het verraad en excommuniceerde toen snel alle priesters die bij dit verraad betrokken waren. Hij publiceerde foto’s van hen in de plaatselijke kranten met hun namen afgedrukt op hun borst, alsof ze criminelen waren. Zijn wraak was van korte duur toen hij te horen kreeg dat hij op zijn beurt door de Russische Heilige Synode werd geëxcommuniceerd: „... toen de Heilige Synode Seraphim en al zijn priesters excommuniceerde, vertrok hij in 1908 voorgoed om nooit meer terug te keren.”

Nasleep

In de nasleep van deze sociale en spirituele brand, die de prairie schoonveegde, ontstond een Oekraïens-Canadese gemeenschap. Ivan Bodrug, een van de muiters in de seraphimkerk, werd het hoofd van de nieuwe Onafhankelijke Kerk en was een charismatisch priester met een specifieke persoonlijke stijl die een evangelisch christendom onder presbyteriaanse invloed predikte. Hij leefde tot in de jaren 50. De kerkgebouwen van de onafhankelijke kerk waren gevestigd op de hoek van Pritchard Avenue en McGregor Street en hoewel het eerste werd gesloopt, staat het gebouw dat Seraphim als zijn eerste kerk gebruikte, het tweede gebouw gebouwd met presbyteriaanse financiering, vandaag de dag nog steeds tegenover de Labour Temple in Winnipegs North End.

Aartsbisschop Langevin verhoogde zijn inspanningen om de Oekraïense gemeenschap in de rooms-katholieke plooi te krijgen. Hij richtte de basiliaanse kerk van St.-Nicolaas op en zorgde hier voor Belgische priesters, Achille Delaere en anderen, gekleed volgens het Griekse ritueel, die de mis in Oudkerkslavisch lazen en de preken in het Pools hielden. Deze kerk stond aan de overkant van de onafhankelijke Oekraïense katholieke kathedraal van St.-Vladimir en Olga in McGregor Street in Winnipegs North End. Dit zorgde voor meer mogelijkheden voor Oekraïens-Canadese kinderen om de Oekraïense taal te leren spreken.

De Liberale Partij, die er zich van bewust was dat de Oekraïners niet meer waren verenigd met aartsbisschop Langevin en de rooms-katholieken, die waren afgestemd op de Conservatieve Partij, trad naar voren en financierde de allereerste Oekraïense krant in Canada, Kanadiskyi Farmer (De Canadese boer), waarvan de eerste redacteur niemand minder was dan Ivan Negrich. Seraphim verdween in 1908, maar er staan verslagen van hem in de Ukrainskyi Holos (de Oekraïense krant die nog steeds in Winnipeg wordt gepubliceerd), waarin te zien is dat zelfs nog in 1913 bijbels aan werknemers langs de spoorlijn in Brits-Columbia werden verkocht. In andere versies van de geschiedenis keerde hij terug naar Rusland.

Cyril Genik verhuisde met zijn oudste dochter en een van zijn zonen naar de Verenigde Staten, naar North Dakota, keerde op een gegeven moment terug en overleed in 1925.

Makarii Marchenko riep zichzelf, toen Seraphim vertrok, niet alleen uit tot de nieuwe bisschop van de serafimietenkerk, maar ook tot aartspatriarch, aartspaus, aartshetman en aartsprins. Om geen risico te nemen en het vermoeden van vriendjespolitiek uit te sluiten, excommuniceerde hij voor de goede orde de paus en de Russische Heilige Synode. Er zijn verslagen van hem waarin hij het platteland afreist en de Oekraïners bedient, die het tot de jaren 30 zonder hun Oosterse rite hadden moeten stellen.

Zie ook

• Tin Can Cathedral
• Stefan Ustvolsky
• Cyril Genik

Bibliografie

• Bodrug, Ivan, Independent Orthodox Church: Memoirs Pertaining to the History of a Ukrainian Canadian Church in the Years 1903-1913, vertalers: Bodrug, Edward; Biddle, Lydia, Toronto, Ukrainian Research Foundation, 1982.
• Hryniuk, Stella, Genyk, Cyril, in: Dictionary of Canadian Biography Online, biographi.ca
• Hryniuk, Stella, Bishop Seraphim, in: Dictionary of Canadian Biography Online, biographi.ca
• Manitoba Free Press, uitgaven van 10 oktober 1904, 20 januari 1905, 28 december 1905.
• Martynowych, Orest T., The Seraphimite, Independent Greek, Presbyterian and United Churches, op umanitoba.ca
• Martynowych, Orest T., Ukrainians in Canada: The Formative Period, 1891-1924. Canadian Institute of Ukrainian Studies Press, University of Alberta, Edmonton, 1991.
• Maruschak, M., The Ukrainian Canadians: A History, 2nd ed., Winnipeg: The Ukrainian Academy of Arts and Sciences in Canada, 1982.
• Mitchell, Nick, The Mythology of Exile in Jewish, Mennonite and Ukrainian Canadian Writing in A Sharing of Diversities, Proceedings of the Jewish Mennonite Ukrainian Conference, Building Bridges, General Editor: Stambrook, Fred, Canadian Plains Research Center, University of Regina, 1999.
• Mitchell, Nick, Tin Can Cathedral, a play, online op kobobooks.com
• Mitchell, Nick, Ukrainian-Canadian History as Theatre in The Ukrainian Experience in Canada: Reflections 1994, Editors: Gerus, Oleh W.; Gerus-Tarnawecka, Iraida; Jarmus, Stephan, The Ukrainian Academy of Arts and Sciences in Canada, Winnipeg.
• Orysia Paszczak Tracz, Orysia, Our Christmas: nothing’s really changed. in: The Ukrainian Weekly, 1998, online op ukrweeklee.com

• Winnipeg Tribune, uitgave 25 februari 1903.
• Yereniuk, Roman, A Short Historical Outline of the Ukrainian Orthodox Church of Canada, pdf op uocc.ca

Andere weblinks

• (uk) Православная Церковь Всероссийского Патриаршества(vertaal via: )
• Five Door Films, Romance of the Far Fur Country
• University of Manitoba Libraries: Winnipeg Building Index. Tin Can Cathedral Selkirk Avenue 1904
• A Brief History of the Church(vertaal via: )

  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Tin Can Cathedral op Wikimedia Commons.

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties: