Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie en digitaal erfgoed, wenst u prettige feestdagen en een gelukkig 2025
Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
A-Khrid: verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
Geen bewerkingssamenvatting |
(leesbaarheid wat verhogen, zinsbouw, spelling) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
[[File:Dzogchen A.png|thumb|300px|A-Khrid gebruikt voor focus op een zichtbaar object vaak de Tibetaanse letter | [[File:Dzogchen A.png|thumb|300px|A-Khrid gebruikt voor focus op een zichtbaar object vaak de Tibetaanse letter „A” in een gekleurde thigle ]]'''A-Khrid''' (ook: '''A-Kharid''' of '''A-tri''') is een beroemde serie [[meditatie]]-oefeningen uit de Tibetaanse [[Bön]]-religie, bedoeld om contact te maken en te houden met de altijd aanwezige eigen pure natuurlijke staat van zijn en om uiteindelijk het [[Boeddha (verlichte)|boeddhaschap]] te kunnen bereiken. Vertaald betekend het „de instructies over de oorspronkelijke staat”. | ||
==Achtergrond== | ==Achtergrond== | ||
De Tibetaanse [[Bön| | De Tibetaanse [[Bön|Bönpo]] [[Dzogchen]] traditie bestaat uit vier pilaren: (''a rdzogs snyan gsum'') | ||
# [[Zhang Zhung Nyengyu]] (''Zhang-zhung snyan-rgyud''), oudste tekst geschreven in de nu [[dode taal]] [[Zhangzhung]] | # [[Zhang Zhung Nyengyu]] (''Zhang-zhung snyan-rgyud''), oudste tekst geschreven in de nu [[dode taal]] [[Zhangzhung]] | ||
# '''A-Khrid''' ''(A-tri)'' Oefeningen die leiden naar de altijd aanwezige eigen oorspronkelijke bron. | # '''A-Khrid''' ''(A-tri)'' Oefeningen die leiden naar de altijd aanwezige eigen oorspronkelijke bron. | ||
# rDzogs chen - Grote volmaaktheid, over helderheid en ruimte: (''rDzogs chen yang rtse'i klong chen'') | # rDzogs chen - Grote volmaaktheid, over helderheid en ruimte: (''rDzogs chen yang rtse'i klong chen'') | ||
# Ye-khri mtha'-sel is onderdeel van meditatie op het [[Triten Norbutse]] klooster in [[Kathmandu]].<ref>Bonpo Dzogchen Teachings, Reynolds, John Myrdhin, Vajra Publications, (2006) ISBN 9994672053 p.24</ref> | # Ye-khri mtha'-sel is onderdeel van meditatie op het [[Triten Norbutse]] klooster in [[Kathmandu]].<ref>Bonpo Dzogchen Teachings, Reynolds, John Myrdhin, Vajra Publications, (2006) ISBN 9994672053 p. 24</ref> | ||
De eerste is een [[orale traditie]], de tweede en derde een [[terma]] traditie van verstopte en later herontdekte teksten. rDzogs chen werd samen met andere teksten in 1080 gevonden achter een standbeeld van [[Vairochana]] bij de Khumthing tempel door de [[tertön]] Zhodton Ngodrub Dragpa. | De eerste is een [[orale traditie]], de tweede en derde een [[terma]] traditie van verstopte en later herontdekte teksten. rDzogs chen werd samen met andere teksten in 1080 gevonden achter een standbeeld van [[Vairochana]] bij de Khumthing tempel door de [[tertön]] Zhodton Ngodrub Dragpa. | ||
== Ontstaansgeschiedenis == | == Ontstaansgeschiedenis == | ||
Dampa Meu Gongjad Ritro Chenpo (1038-1096) legde de grondslag voor het A-Khrid-systeem, gebaseerd op de ''Khro rgyud''-onderrichtsreeks van [[Tönpa Shenrab]], die volgens de [[Bön]]-religie ca. 18.000 jaar geleden geboren zou zijn in het land [[Olmolungring]]. Deze teksten zijn, samen met de ''Zhi-ba don gyi skor'', een onderdeel van de ''sPyi-spungs yan-lag gi skor''-leringen die behoren tot Vader Tantra. (''pha rgyud''). Het systeem van Meu Gongjad Ritro Chenpo (''A-khrid thun-mtshams brgyad-cu-pa'') bestond uit 80 lesperioden van elk een tot twee weken. Na voltooiing kreeg men dan de titel Togdan ''(rTogs-ldan)''. Dit systeem van 80 werd door A-zha Blo-gros rgyal-mtshan (1198-1263) gereduceerd tot 30 lesperioden, waarna het door Bru rGyal-ba g.yung-drung (1242-1290) uiteindelijk werd teruggebracht tot een meer praktische handleiding van vijftien perioden. Sindsdien staat dit populaire systeem bekend als de vijftien perioden van A-khrid of Bru. ''(Bru' i a-khrid thun-mtshams bco-lnga-pa)''.<ref>http://bon-encyclopedia.wikispaces.com/3+traditions+of+dc</ref><ref>Chogyal Namkhai Norbu: The Crystal And The Way Of Light: Sutra, Tantra And Dzogchen ISBN 9781559391351</ref><ref>Lopon Tenzin Namdak: Heart Drops of Dharmakaya - Dzogchen Practice in the Bon Tradition ISBN 1559391723</ref><ref>Tenzin Wangyal Rinpoche: Het wonder van onze oorsprongkelijke geest - Dzokchen in de böntraditie van Tibet ISBN 9038911726</ref> | |||
In 1928 kreeg de Rus [[Joeri Rjorich]] als eerste [[tibetoloog]] een complete set van de gehele [[Bön-canon]] in handen, bestaande uit de vier secties plus de 131 commentaren daarop. In 1973 maakte de Noor [[Per Kværne]] een uitgebreide Engelse vertaling van vooral de eerste tien onderdelen van A-Kharid. Na de [[invasie van Tibet]] gingen meer Tibetaanse | In 1928 kreeg de Rus [[Joeri Rjorich]] als eerste [[tibetoloog]] een complete set van de gehele [[Bön-canon]] in handen, bestaande uit de vier secties plus de 131 commentaren daarop. In 1973 maakte de Noor [[Per Kværne]] een uitgebreide Engelse vertaling van vooral de eerste tien onderdelen van A-Kharid. Na de [[invasie van Tibet]] gingen meer Tibetaanse Bönmeesters in het westen les geven en publiceerden niet alleen in het voor hen gebruikelijke [[Tibetaans]], maar ook in het [[Engels]]. Onder hen waren met name [[Chögyal Namkai Norbu Rinpoche]], [[HE Yongdzin Lopön Tenzin Namdak Rinpoche]] en [[Tenzin Wangyal Rinpoche]] die onafhankelijk van elkaar ook [[Bön]]scholen stichtten in Europa en Amerika, waar men een retraite of een jarenlange (Engelstalige) opleiding kon volgen.<ref>http://shenten.org/en/teachers/yongdzin-lopon-tenzin-namdak</ref><ref>http://www.the3doors.org/</ref> Sindsdien werd de A-Khrid bekender en meer toegankelijk dan de eeuwen voordien, toen het zich vooral beperkte tot de [[Lijst van Tibetaanse kloosters |Tibetaanse kloosters]]. het onderstaande vertaalde A-Khrid onderricht (''A khrid thun mtshams bco lnga pa''). | ||
== A-Khrid (a) Voorbereiding: Rijpen van je geest en wezen dat nog niet gerijpt is (rgyud) == | == A-Khrid (a) Voorbereiding: Rijpen van je geest en wezen dat nog niet gerijpt is (rgyud) == | ||
: 1. Meditatie op de onvermijdelijke vergankelijkheid om verlangens tegen te gaan.<ref> | : 1. Meditatie op de onvermijdelijke vergankelijkheid om verlangens tegen te gaan.<ref>''Opening the Door to Bön'', Geshe Nyima Dakpa Rinpoche p. 48</ref> | ||
:: Reflecteren op het veranderende en evoluerende heelal | :: Reflecteren op het veranderende en evoluerende heelal | ||
:: Reflecteren op de toestand van levende wezens in het universum en hun geboorte, dood en lijden. | :: Reflecteren op de toestand van levende wezens in het universum en hun geboorte, dood en lijden. | ||
| Regel 23: | Regel 23: | ||
:: Reflecteren op verschillende voorbeelden van transformaties. | :: Reflecteren op verschillende voorbeelden van transformaties. | ||
:: Reflecteren op de ervaring van de dood. | :: Reflecteren op de ervaring van de dood. | ||
: 2. | : 2. [[Bodhicitta]] cultivatie om de deur te openen naar het juiste pad. Toevlucht nemen, opbiechten van zonden.<ref>Bru-sgom rGal-ba Gyung-drung, ''Stages of A-Khrid Meditation - Dzogchen Practice of Bön'', ISBN 8186470034</ref> | ||
:: Toevlucht nemen tot: de verlichten ''(Sangye)'', de leer van [[Tonpa Shenrab]] en | :: Toevlucht nemen tot: de verlichten ''(Sangye)'', de leer van [[Tonpa Shenrab]] en andere verlichte zielen ''(Yungdrung Sempa)''. | ||
:: Daadkracht en standvastigheid trainen om te willen [[Vier Graden van Verlichting|ontwaken]], het opbiechten van | :: Daadkracht en standvastigheid trainen om te willen [[Vier Graden van Verlichting|ontwaken]], het opbiechten van verkeerde daden | ||
: 3. Accumulatie van goed [[karma]], als een resultaat van goede acties en intenties. | : 3. Accumulatie van goed [[karma]], als een resultaat van goede acties en intenties. | ||
: 4. Offeren van gebeden: een middel om volledige zegeningen te ontvangen. | : 4. Offeren van gebeden: een middel om volledige zegeningen te ontvangen. | ||
| Regel 32: | Regel 32: | ||
: 5. Mentale vasthoudende focus op een zichtbaar object, zoals bij een draad door een naald steken. | : 5. Mentale vasthoudende focus op een zichtbaar object, zoals bij een draad door een naald steken. | ||
: 6. Mentale stabiliteit en gelijkmoedigheid vergroten door focus op wat niet zichtbaar is. | : 6. Mentale stabiliteit en gelijkmoedigheid vergroten door focus op wat niet zichtbaar is. | ||
: 7. Mentale gelijkmoedigheid gebruiken in meditatie op de universele leegte. <ref>http://www.pbs.org/thebuddha/blog/2010/Mar/1/sky-gazing-meditation-lama-surya-das/</ref> | : 7. Mentale gelijkmoedigheid gebruiken in meditatie op de universele leegte.<ref>http://www.pbs.org/thebuddha/blog/2010/Mar/1/sky-gazing-meditation-lama-surya-das/</ref> | ||
:: Deze techniek van ruimteconcentratie werd ook onderwezen door [[Kamalashila]], een vroege Indiase | :: Deze techniek van ruimteconcentratie werd ook onderwezen door [[Kamalashila]], een vroege Indiase meester die naar Tibet ging. | ||
: 8. Mentale confrontatie met de altijd aanwezige eigen Natuurlijke Fundamentele Natuur ''(gnas lugs)'' | : 8. Mentale confrontatie met de altijd aanwezige eigen Natuurlijke Fundamentele Natuur ''(gnas lugs)'' | ||
:: Visualisatie van energie kanalen met ademhalingsoefeningen - scheid het onpure van pure bewustzijn, ontstaat spontane wijsheid ''(rang 'byung yc shes)'' | :: Visualisatie van energie kanalen met ademhalingsoefeningen - scheid het onpure van pure bewustzijn, ontstaat spontane wijsheid ''(rang 'byung yc shes)'' | ||
: 9. Alles waarop gemediteerd werd, | : 9. Alles waarop gemediteerd werd, wordt ontspannen losgelaten en opgelost tot een continue staat van spirituele realisatie. | ||
<blockquote> | <blockquote>„Vanuit de basis van deze Leegte, wordt de reflecterende kracht ''(rcal)'' van het bewustzijn tot rust gebracht. ''(jog)'' De geest wordt dus gelijkmoedig, de stroom-van-bewustzijn ''(dran thag)'' wordt afgesneden en lost op ''(bsigs)''. Er ontspringt een nieuwe stroom-van-bewustzijn die is van een transcendente aard (geen meditatie, noch niet-meditatie) deze stroom-van-bewustzijn wordt daarna permanent vastgehouden ''(Skyon') Het ontstaan van smetteloze Wijsheid ''(dri ma med Pa'i gij ses)'' wordt daarna mogelijk: in deze staat zijn alle handelingen van lichaam, spraak en geest toelaatbaar daar zij slechts dienen als middel van het Pad ''(lam-du khyer / slan)'' gericht op de uiteindelijke samenvoeging met de Leegte.”<ref>Kvaerne, University of Bergen Norway. ''The essential teachings of the A Kharid system'', p. 250.</ref>'</blockquote> | ||
als middel van het Pad ''(lam-du khyer / slan)'' gericht op de uiteindelijke samenvoeging met de Leegte. | |||
: 10. Realisatie van een permanente staat ''(ngang sgom)'' met wijsheid vrij van bezoedeling | : 10. Realisatie van een permanente staat ''(ngang sgom)'' met wijsheid vrij van bezoedeling | ||
:: Alle handelingen, woorden en gedachten zowel puur als onzuiver zijn verheven tot het pad ''(lam-du slong-ba)'' | :: Alle handelingen, woorden en gedachten, zowel puur als onzuiver, zijn verheven tot het pad ''(lam-du slong-ba)'' | ||
==A-Khrid (c) Finale beoefening: De ultieme bevrijding van geest en wezen ''(mthar phyin pa)'' == | ==A-Khrid (c) Finale beoefening: De ultieme bevrijding van geest en wezen ''(mthar phyin pa)'' == | ||
:11. Vermindering van psychische impressies ''(zak chags)'' in de nacht, mengen van slaap en contemplatie ''(BSAM Gtan)'' | :11. Vermindering van psychische impressies ''(zak chags)'' in de nacht, mengen van slaap en contemplatie ''(BSAM Gtan)'' | ||
:: Alle gewaarwordingen zijn als dromen | :: Alle gewaarwordingen zijn te beschouwen als dromen, en alle dromen als gewaarwordingen, zodat alles verschijnt als droom of illusie. | ||
: 12. Trainen van het reflecterend vermogen ''(rtsal)'' op de sensaties gedurende de dag. De waarheid zien. | : 12. Trainen van het reflecterend vermogen ''(rtsal)'' op de sensaties gedurende de dag. De waarheid zien. | ||
:: Beoefend of gezuiverd door vrij te spelen met alle objecten van sensatie, zonder discriminerende gedachte, aanvaarding of afwijzing | :: Beoefend of gezuiverd door vrij te spelen met alle objecten van sensatie, zonder discriminerende gedachte, aanvaarding of afwijzing | ||
: 13. De redenerende gedachten dag en nacht verhogen tot het niveau van het Pad. | : 13. De redenerende gedachten dag en nacht verhogen tot het niveau van het Pad. | ||
:: Alles is | :: Alles is „grote rust”, alles is „grote spontaniteit”. | ||
: 14. Men leeft in een staat van | : 14. Men leeft in een staat van „eeuwigdurende confrontatie” ''(rgyun du belde ngo sprad p)'' | ||
:: Het zichtbare wordt erkend als geest; de geest als leegte; leegte als helder licht; helder licht als eenheid; eenheid als grote vreugde. | :: Het zichtbare wordt erkend als geest; de geest als leegte; leegte als helder licht; helder licht als eenheid; eenheid als grote vreugde. | ||
: 15. [[Boeddhaschap]], eenheid van [[Trikaya]], [[Sambhogakaya]], lichaam van puur licht omschreven als Regenbooglichaam; | : 15. [[Boeddhaschap]], eenheid van [[Trikaya]], [[Sambhogakaya]], lichaam van puur licht omschreven als Regenbooglichaam; | ||
:: Onbevlekte wijsheid, voorbij alle begrenzingen, eigenschappen en vormen. | :: Onbevlekte wijsheid, voorbij alle begrenzingen, eigenschappen en vormen. | ||
Er is een vrij brede consensus onder de [[lama (geestelijke)|lama]] | Er is een vrij brede consensus onder de [[lama (geestelijke)|lama]]’s van de Tibetaans boeddhistische scholen van zowel de [[Nyingma]] en [[Sarma]], dat het eind niveau van [[Dzogchen]] en [[Mahamudra]] hetzelfde zijn.<ref>Reginald Ray, ''Secret of the Vajra World: The Tantric Buddhism of Tibet''. Shambhala 2001, page 304 ISBN 9781570629174 </ref> | ||
{{Appendix}} | {{Appendix}} | ||
[[Categorie: | [[Categorie: Bön]] | ||
[[Categorie: | [[Categorie: Boeddhisme]] | ||
[[Categorie: | [[Categorie: Meditatie]] | ||
Versie van 10 sep 2014 18:11
A-Khrid (ook: A-Kharid of A-tri) is een beroemde serie meditatie-oefeningen uit de Tibetaanse Bön-religie, bedoeld om contact te maken en te houden met de altijd aanwezige eigen pure natuurlijke staat van zijn en om uiteindelijk het boeddhaschap te kunnen bereiken. Vertaald betekend het „de instructies over de oorspronkelijke staat”.
Achtergrond
De Tibetaanse Bönpo Dzogchen traditie bestaat uit vier pilaren: (a rdzogs snyan gsum)
- Zhang Zhung Nyengyu (Zhang-zhung snyan-rgyud), oudste tekst geschreven in de nu dode taal Zhangzhung
- A-Khrid (A-tri) Oefeningen die leiden naar de altijd aanwezige eigen oorspronkelijke bron.
- rDzogs chen - Grote volmaaktheid, over helderheid en ruimte: (rDzogs chen yang rtse'i klong chen)
- Ye-khri mtha'-sel is onderdeel van meditatie op het Triten Norbutse klooster in Kathmandu.[1]
De eerste is een orale traditie, de tweede en derde een terma traditie van verstopte en later herontdekte teksten. rDzogs chen werd samen met andere teksten in 1080 gevonden achter een standbeeld van Vairochana bij de Khumthing tempel door de tertön Zhodton Ngodrub Dragpa.
Ontstaansgeschiedenis
Dampa Meu Gongjad Ritro Chenpo (1038-1096) legde de grondslag voor het A-Khrid-systeem, gebaseerd op de Khro rgyud-onderrichtsreeks van Tönpa Shenrab, die volgens de Bön-religie ca. 18.000 jaar geleden geboren zou zijn in het land Olmolungring. Deze teksten zijn, samen met de Zhi-ba don gyi skor, een onderdeel van de sPyi-spungs yan-lag gi skor-leringen die behoren tot Vader Tantra. (pha rgyud). Het systeem van Meu Gongjad Ritro Chenpo (A-khrid thun-mtshams brgyad-cu-pa) bestond uit 80 lesperioden van elk een tot twee weken. Na voltooiing kreeg men dan de titel Togdan (rTogs-ldan). Dit systeem van 80 werd door A-zha Blo-gros rgyal-mtshan (1198-1263) gereduceerd tot 30 lesperioden, waarna het door Bru rGyal-ba g.yung-drung (1242-1290) uiteindelijk werd teruggebracht tot een meer praktische handleiding van vijftien perioden. Sindsdien staat dit populaire systeem bekend als de vijftien perioden van A-khrid of Bru. (Bru' i a-khrid thun-mtshams bco-lnga-pa).[2][3][4][5]
In 1928 kreeg de Rus Joeri Rjorich als eerste tibetoloog een complete set van de gehele Bön-canon in handen, bestaande uit de vier secties plus de 131 commentaren daarop. In 1973 maakte de Noor Per Kværne een uitgebreide Engelse vertaling van vooral de eerste tien onderdelen van A-Kharid. Na de invasie van Tibet gingen meer Tibetaanse Bönmeesters in het westen les geven en publiceerden niet alleen in het voor hen gebruikelijke Tibetaans, maar ook in het Engels. Onder hen waren met name Chögyal Namkai Norbu Rinpoche, HE Yongdzin Lopön Tenzin Namdak Rinpoche en Tenzin Wangyal Rinpoche die onafhankelijk van elkaar ook Bönscholen stichtten in Europa en Amerika, waar men een retraite of een jarenlange (Engelstalige) opleiding kon volgen.[6][7] Sindsdien werd de A-Khrid bekender en meer toegankelijk dan de eeuwen voordien, toen het zich vooral beperkte tot de Tibetaanse kloosters. het onderstaande vertaalde A-Khrid onderricht (A khrid thun mtshams bco lnga pa).
A-Khrid (a) Voorbereiding: Rijpen van je geest en wezen dat nog niet gerijpt is (rgyud)
- 1. Meditatie op de onvermijdelijke vergankelijkheid om verlangens tegen te gaan.[8]
- Reflecteren op het veranderende en evoluerende heelal
- Reflecteren op de toestand van levende wezens in het universum en hun geboorte, dood en lijden.
- Reflecteren op de aard van de dood en de geboorte van de grote verlichte zielen en meesters uit het verleden.
- Reflecteren op de geboorte en de dood van levende wezens.
- Reflecteren op verschillende voorbeelden van transformaties.
- Reflecteren op de ervaring van de dood.
- 2. Bodhicitta cultivatie om de deur te openen naar het juiste pad. Toevlucht nemen, opbiechten van zonden.[9]
- Toevlucht nemen tot: de verlichten (Sangye), de leer van Tonpa Shenrab en andere verlichte zielen (Yungdrung Sempa).
- Daadkracht en standvastigheid trainen om te willen ontwaken, het opbiechten van verkeerde daden
- 3. Accumulatie van goed karma, als een resultaat van goede acties en intenties.
- 4. Offeren van gebeden: een middel om volledige zegeningen te ontvangen.
A-Khrid (b) Fysieke beoefening: Bevrijding van de gerijpte geest en wezen (dngos gzhi)
- 5. Mentale vasthoudende focus op een zichtbaar object, zoals bij een draad door een naald steken.
- 6. Mentale stabiliteit en gelijkmoedigheid vergroten door focus op wat niet zichtbaar is.
- 7. Mentale gelijkmoedigheid gebruiken in meditatie op de universele leegte.[10]
- Deze techniek van ruimteconcentratie werd ook onderwezen door Kamalashila, een vroege Indiase meester die naar Tibet ging.
- 8. Mentale confrontatie met de altijd aanwezige eigen Natuurlijke Fundamentele Natuur (gnas lugs)
- Visualisatie van energie kanalen met ademhalingsoefeningen - scheid het onpure van pure bewustzijn, ontstaat spontane wijsheid (rang 'byung yc shes)
- 9. Alles waarop gemediteerd werd, wordt ontspannen losgelaten en opgelost tot een continue staat van spirituele realisatie.
„Vanuit de basis van deze Leegte, wordt de reflecterende kracht (rcal) van het bewustzijn tot rust gebracht. (jog) De geest wordt dus gelijkmoedig, de stroom-van-bewustzijn (dran thag) wordt afgesneden en lost op (bsigs). Er ontspringt een nieuwe stroom-van-bewustzijn die is van een transcendente aard (geen meditatie, noch niet-meditatie) deze stroom-van-bewustzijn wordt daarna permanent vastgehouden (Skyon') Het ontstaan van smetteloze Wijsheid (dri ma med Pa'i gij ses) wordt daarna mogelijk: in deze staat zijn alle handelingen van lichaam, spraak en geest toelaatbaar daar zij slechts dienen als middel van het Pad (lam-du khyer / slan) gericht op de uiteindelijke samenvoeging met de Leegte.”[11]'
- 10. Realisatie van een permanente staat (ngang sgom) met wijsheid vrij van bezoedeling
- Alle handelingen, woorden en gedachten, zowel puur als onzuiver, zijn verheven tot het pad (lam-du slong-ba)
A-Khrid (c) Finale beoefening: De ultieme bevrijding van geest en wezen (mthar phyin pa)
- 11. Vermindering van psychische impressies (zak chags) in de nacht, mengen van slaap en contemplatie (BSAM Gtan)
- Alle gewaarwordingen zijn te beschouwen als dromen, en alle dromen als gewaarwordingen, zodat alles verschijnt als droom of illusie.
- 12. Trainen van het reflecterend vermogen (rtsal) op de sensaties gedurende de dag. De waarheid zien.
- Beoefend of gezuiverd door vrij te spelen met alle objecten van sensatie, zonder discriminerende gedachte, aanvaarding of afwijzing
- 13. De redenerende gedachten dag en nacht verhogen tot het niveau van het Pad.
- Alles is „grote rust”, alles is „grote spontaniteit”.
- 14. Men leeft in een staat van „eeuwigdurende confrontatie” (rgyun du belde ngo sprad p)
- Het zichtbare wordt erkend als geest; de geest als leegte; leegte als helder licht; helder licht als eenheid; eenheid als grote vreugde.
- 15. Boeddhaschap, eenheid van Trikaya, Sambhogakaya, lichaam van puur licht omschreven als Regenbooglichaam;
- Onbevlekte wijsheid, voorbij alle begrenzingen, eigenschappen en vormen.
Er is een vrij brede consensus onder de lama’s van de Tibetaans boeddhistische scholen van zowel de Nyingma en Sarma, dat het eind niveau van Dzogchen en Mahamudra hetzelfde zijn.[12]
Bronnen, noten en/of referenties
|