Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie en digitaal erfgoed, wenst u prettige feestdagen en een gelukkig 2025

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Boze oog: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Geen bewerkingssamenvatting
(hersorteren, aanvullen, verwijzingen naar andere artikelen, beetje weglaten wat dubbel is)
Regel 1: Regel 1:
[[Afbeelding:742px-Nazar_boncuklar.jpg|350px|thumb|right|<CENTER> "[[Turkije|Turkse]] [[talisman]]'s" voor "goed geluk", <br>in [[Sirincië]], [[Turkije]]. <br>(hebben allen een [[boze oog|boos oog]]). </center>]]
[[Afbeelding:742px-Nazar_boncuklar.jpg|350px|thumb|right|<CENTER>[[Turkije|Turkse]] [[nazar (talisman)]] ''nazars'' (talismannen) om het „boze oog” af te wenden.<br/>in [[Sirincië]], [[Turkije]].</center>]]


Het '''boze oog''' is een algemeen bekend [[folklore|folkloristisch]] of [[bijgeloof|bijgelovig]] element: men geloofde dat iemand met het boze oog (bijvoorbeeld [[Heks (persoon)|heks]]en) anderen expres zouden willen bezeren of zelfs doden. Men had in het verleden verschillende trucjes om het zogenaamde boze oog te ontwijken, zo ging men bijvoorbeeld verzen uit de [[Bijbel (christendom)|Bijbel]] opzeggen, of bedacht men verschillende [[amulet]]ten. Het boze oog is dan ook de naam die gebruikt wordt voor dit [[amulet]] dat het kwaad wegkijkt. Die naam is dus misleidend, omdat het niet het boze oog ''is'', maar het boze oog zou ''wegkijken''. De [[blauw]]e [[kleur]] van het oog is al sinds de vroegste tijd een kleur die zuivert.
Het '''boze oog''' is in vele culturen een algemeen bekend [[folklore|folkloristisch]] of [[bijgeloof|bijgelovig]] element: men gelooft of geloofde dat iemand (bijvoorbeeld [[Heks (persoon)|heks]]en) met het een kwaadwillende blik anderen zouden willen schade zou berokkenen of ongeluk zou brengen, bijvoorbeeld uit haat of jaloezie.


Soms wordt dezelfde term gebruikt voor oogvormige amuletten waarmee men poogt deze kwaadaardige invloed af te wenden. Die naam is dus misleidend, omdat de oogvormige amulet zelf door de gebruikers ervan niet als ’boos’ wordt beschouwd, maar gebruikt wordt om het boze oog ''weg te kijken''.
==Oorsprong en verspreiding==
Men vermoedt dat het geloof in het boze oog ontstaan is in het [[Soemerische rijk]]. Het geloof in het boze oog is erg sterk in het [[Midden-Oosten]], [[Azië]] en [[Europa (continent)|Europa]], vooral in het [[Middellandse Zee|Middellandse Zeegebied]]. Veel [[schip (transportmiddel)|schepen]] in dit laatste gebied worden op de [[boeg (schip)|boeg]] gesierd met een oog. Het geloof in het boze oog verspreidde zich ook naar Noord-Europa, vooral in [[Kelten|Keltische]] gebied. De oude [[Romeinse Rijk|Romeinen]] kenden het boze oog ook al, onder de naam ''oculus malus''.   
Men vermoedt dat het geloof in het boze oog ontstaan is in het [[Soemerische rijk]]. Het geloof in het boze oog is erg sterk in het [[Midden-Oosten]], [[Azië]] en [[Europa (continent)|Europa]], vooral in het [[Middellandse Zee|Middellandse Zeegebied]]. Veel [[schip (transportmiddel)|schepen]] in dit laatste gebied worden op de [[boeg (schip)|boeg]] gesierd met een oog. Het geloof in het boze oog verspreidde zich ook naar Noord-Europa, vooral in [[Kelten|Keltische]] gebied. De oude [[Romeinse Rijk|Romeinen]] kenden het boze oog ook al, onder de naam ''oculus malus''.   


Het boze oog komt voor in de [[islam|islamitische]] wereld ([[Arabisch]]: ''ayin harsha'', in [[Turkije]] ook wel bekend als ''nazar''). Dit moet gezien worden als een [[volkstraditie]] die door bepaalde stromingen binnen de [[islam]] verworpen wordt. Men kent volgens deze stromingen krachten toe aan een voorwerp dat geen kracht kan hebben. In combinatie met een passage uit de [[Koran]], zoals het [[Soera De Koe|Troonvers]] wordt het door anderen weer wel als een middel gezien om het kwaad te weren. Een Turkse ''nazar'' bestaat uit [[concentrisch]]e [[cirkel]]s (van binnen naar buiten: donkerblauw, wit, lichtblauw, donkerblauw). De steen kan als elk mogelijk [[sieraad]] gebruikt worden, zoals speld, halsketting en armband. Daarnaast wordt het ook vaak opgehangen aan muren.
==Methodes om het ’boze oog’ af te wenden ==
Men gebruikt of gebruikte in verschillende culturen diverse manieren om het zogenaamde boze oog te ontwijken. Sommigen gebruikten [[wijwater]], gewijde palmtakjes ([[buxus]]), of een spijker uit de [[paaskaars]]; sommigen maakten gebruik van [[amulet]]ten, anderen gingen verzen uit de [[Bijbel]] opzeggen.
 
In verschillende landen in het Middellandse Zeegebied is het gebruik van een blauwe op een oog lijkende amulet wijdverspreid. Deze wordt er in vele vormen en groottes als [[souvenir]] aangeboden. Naar men zegt zou deze amulet echter alleen werkzaam zijn wanneer men deze niet voor zichzelf koopt, maar cadeau krijgt. De [[blauw]]e [[kleur]] van het oog wordt al sinds de vroegste tijden beschouwd als een kleur die zuivert. {{Zie ook|[[nazar (amulet)]]}}


Ook in de [[joodse mythologie]] (ook wel bekend als ''ayin horeh'' in het [[Hebreeuws]]) is het boze oog terug te vinden.  
De voorstelling van het boze oog is bekend in de [[islam|islamitische]] wereld en heet in het [[Arabisch]]: ''ayin harsha''. De oogvormige amulet staat vooral in [[Turkije]] ook wel bekend als ''nazar''. Dit moet gezien worden als een [[volkstraditie]]. Bepaalde stromingen binnen de [[islam]] verwerpen het gebruik van talismannen, omdat men hierdoor krachten toekent aan een voorwerp dat geen kracht kan hebben. Anderen gebruiken daarentegen een nazar-amulet in combinatie met een tekst uit de [[Koran]], zoals het [[Soera De Koe|Troonvers]].


Het boze oog wordt in verschillende landen in het Middellandse Zeegebied in vele vormen als [[souvenir]] aangeboden, zoals [[armband]]jes, [[halsketting|kettinkjes]], [[oorbel]]len, [[boekenlegger]]s en andere prullaria. Het zou echter alleen werkzaam zijn, indien het boze oog niet zelf gekocht is, maar geschonken.
Ook in de [[joodse legenden]] is het idee van het boze oog terug te vinden (in het [[Hebreeuws]]: ''ayin horee'').  


==Zie ook==
==Zie ook==
* [[Animatisme]]
* [[Nazar (amulet)]]
* [[Alziend oog]]
* [[Alziend oog]]
* [[Oog]], andere betekenissen van "oog" (doorverwijzing)
* [[Oog]], andere betekenissen van ’oog’ (doorverwijzing)


{{Commons|Nazar}}
{{Commons|Nazar}}
[[Categorie:Folklore]]
[[Categorie:Folklore]]
[[Categorie:Magie (paranormaal)]]
[[Categorie:Magie (paranormaal)]]

Versie van 16 sep 2013 18:14

Turkse nazar (talisman) nazars (talismannen) om het „boze oog” af te wenden.
in Sirincië, Turkije.

Het boze oog is in vele culturen een algemeen bekend folkloristisch of bijgelovig element: men gelooft of geloofde dat iemand (bijvoorbeeld heksen) met het een kwaadwillende blik anderen zouden willen schade zou berokkenen of ongeluk zou brengen, bijvoorbeeld uit haat of jaloezie.

Soms wordt dezelfde term gebruikt voor oogvormige amuletten waarmee men poogt deze kwaadaardige invloed af te wenden. Die naam is dus misleidend, omdat de oogvormige amulet zelf door de gebruikers ervan niet als ’boos’ wordt beschouwd, maar gebruikt wordt om het boze oog weg te kijken.

Oorsprong en verspreiding

Men vermoedt dat het geloof in het boze oog ontstaan is in het Soemerische rijk. Het geloof in het boze oog is erg sterk in het Midden-Oosten, Azië en Europa, vooral in het Middellandse Zeegebied. Veel schepen in dit laatste gebied worden op de boeg gesierd met een oog. Het geloof in het boze oog verspreidde zich ook naar Noord-Europa, vooral in Keltische gebied. De oude Romeinen kenden het boze oog ook al, onder de naam oculus malus.

Methodes om het ’boze oog’ af te wenden

Men gebruikt of gebruikte in verschillende culturen diverse manieren om het zogenaamde boze oog te ontwijken. Sommigen gebruikten wijwater, gewijde palmtakjes (buxus), of een spijker uit de paaskaars; sommigen maakten gebruik van amuletten, anderen gingen verzen uit de Bijbel opzeggen.

In verschillende landen in het Middellandse Zeegebied is het gebruik van een blauwe op een oog lijkende amulet wijdverspreid. Deze wordt er in vele vormen en groottes als souvenir aangeboden. Naar men zegt zou deze amulet echter alleen werkzaam zijn wanneer men deze niet voor zichzelf koopt, maar cadeau krijgt. De blauwe kleur van het oog wordt al sinds de vroegste tijden beschouwd als een kleur die zuivert.

nazar (amulet)

De voorstelling van het boze oog is bekend in de islamitische wereld en heet in het Arabisch: ayin harsha. De oogvormige amulet staat vooral in Turkije ook wel bekend als nazar. Dit moet gezien worden als een volkstraditie. Bepaalde stromingen binnen de islam verwerpen het gebruik van talismannen, omdat men hierdoor krachten toekent aan een voorwerp dat geen kracht kan hebben. Anderen gebruiken daarentegen een nazar-amulet in combinatie met een tekst uit de Koran, zoals het Troonvers.

Ook in de joodse legenden is het idee van het boze oog terug te vinden (in het Hebreeuws: ayin horee).

Zie ook

Wikimedia Commons  Vrije mediabestanden over Nazar op Wikimedia Commons

Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Boze_oog&oldid=130996"