Musicologie

Musicologie of muziekwetenschap is de wetenschappelijke studie van muziek op universitair niveau. Hierbij komt het zelf praktisch musiceren niet aan bod, het kunnen lezen van muziekpartituren daarentegen wel. Veruit de meeste studenten hebben dan ook een muzikale vorming achter de rug. Sommigen combineren musicologie ook met conservatorium. Musicologie beoogt onder meer de studie van de muziekgeschiedenis en van de muziektheorie (onder andere harmonie en contrapunt in verschillende periodes). Ook de analyse van partituren is een heel belangrijk aspect. Daarnaast heeft musicologie ook aandacht voor de sociale, psychologische, en technologische aspecten van het muziekbeleven. Daarbij staat de muziek als klank centraal.

In eerste instantie was de musicologie weliswaar vooral gericht op het redden uit de vergetelheid van oude meesters (zoals Antonio Vivaldi) en het schrijven van (geromantiseerde) biografieën; in de loop van de 20e eeuw kreeg de musicologie een echt wetenschappelijke status. Belangrijke figuren in de opgang van de musicologie als wetenschappelijke discipline zijn Carl Dahlhaus en Helga de la Motte.

Het belangrijkste musicologische naslagwerk met betrekking tot de klassieke muziek is the New Grove Dictionary of Music and Musicians. Er bestaat ook een Duitse tegenhanger, de MGG (Musik in Geschichte und Gegenwart).

Etnomusicologie betreft musicologie in etnische context.

Opleiding

In Vlaanderen wordt "Master in de musicologie" onderwezen aan de Katholieke Universiteit Leuven en aan de Universiteit Gent
In Nederland zijn er opleidingen aan de Universiteit van Amsterdam en aan de Universiteit Utrecht.

Muziek als communicatiemiddel

In de loop der eeuwen zijn er diverse richtingen geweest die muziek als communicatiemiddel hebben gezien of nog steeds zien. De verwantschappen tussen muziek, taal en communicatie zijn legio, immers: er is een 'zender' en 'ontvanger' (muzikant en luisteraar), er is een boodschap (de ten gehore gebrachte muziek), er is grammatica (muziek neemt een vaak syntaktische vorm aan), er is een mogelijkheid middels het medium boodschappen over te brengen, en indien men de 'taal' niet spreekt kan men soms de boodschap niet begrijpen. Ook speelt mee dat de boodschap van een muziekwerk soms niet in het gehoorde maar in het ervarene zit. Muziek kan een gevoel oproepen, een gedachte, een sfeer, een beweging of een inzicht. De overeenkomsten tussen muziek en taal ziet men bijvoorbeeld in het gebruik van frases en zinsbouw, het gebruik van motieven als woorden, de vorm, die vaak een betoog of opbouw heeft die analoogis aan een redevoering. Voorts, waar taal en muziek samenkomen in gezongen liederen raken tekst en muziek elkaar doorgaans zeer na. Of de taal van de muziek universeel is is dan ook een vraag die door de muziekfilosofie beantwoord tracht te worden. Kan een Eskimo genieten van een Mozart Symfonie? Kan een kind in Lapland Vietnamese muziek begrijpen? In hoeverre kunnen Aziaten de Westerse klassieke muziek goed vertolken? Een antwoord hierop is niet snel gegeven. Onderzoekers trachten door experimenten erachter te komen in hoeverre muziek deze universaliteit bezit, en in hoeverre muziek cultuurbepaald is. Ook wordt onderzocht of dieren muziek kennen en of ze middels muziek communiceren. Zelfs de invloed van muziek op planten wordt onderzocht.

Zie ook

• Organologie
• Musicoloog

Externe links

• Musicologie te Leuven
• Musicologie te Gent
• Muziekwetenschap te Amsterdam
• Muziekwetenschap te Utrecht

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

---

	Musicologische indeling van muziekinstrumenten