David Kimchi

David Kimchi (David ben Jozef Kimchi ook bekend onder het acroniem Radak, (Narbonne, 1160 – Narbonne, 1235), was een joods rabbijn, grammaticus en lexicograaf, en exegeet van de Schrift.

David Kimchi was een zoon van rabbijn Jozef Kimchi en kreeg les van zijn oudere broer Mozes Kimchi. Tussen 1205 en 1218 was hij in zijn geboortestad Narbonne actief bij een openlijke veroordeling van verschillende personen uit Barcelona, die de herinnering aan Rasji onteerden. In 1232 reisde hij tijdens het conflict over Maimonides naar Toledo, om de steun van de volgelingen van Jehoeda ibn Al-Fakar voor Maimonides te winnen. Wegens ziekte kon hij dit doel niet bereiken, maar zijn verdediging van Maimonides en de kritiek van Ibn Al-Fakar tegenover Kimchi zijn bewaard gebleven in de vorm van hun briefwisseling.

Kimchi’s eerste werk was een taalkundige verhandeling over het Hebreeuws, met de naam Michlol (מכלול, „Geheel”, of „Volledigheid”). Hoewel het boek als een geheel werd geschreven, werd het over de jaren heen in twee hoofddelen apart gedrukt. Het deel Chelek Hadikdoek, een uiteenzetting over de Hebreeuwse grammatica, verscheen in 1532 te Constantinopel; gedeelte met de titel Sefer ha-Sjorasjim (ספר השורשים), „Boek van de [Woord]wortels”) was een Hebreeuws lexicon dat vóór 1480 werd uitgegeven in Rome.

Het is Kimchi’s belangrijkste bijdrage aan de Hebreeuwse grammatica dat hij de vernieuwingen van zijn vader en broer systematische presenteert en populariseert. Hoewel de Michlol door vele geleerden werd bekritiseerd als „onconventioneel”, vond deze ook steun, onder andere in de geschriften van Elia Levita, en ontwikkelde zich snel tot een standaardwerk. Dankzij dit werk zijn vergelijkbare uitvoeringen van Kimchi’s voorgangers in vergetelheid geraakt. Ook christelijke hebraïci zoals Johannes Reuchlin en Sebastian Münster steunden zich op de filologisch werken van David Kimchi.

Hij schreef ook Et Sofer („Griffel van de Sofer (schrijver)”), een handboek voor afschrijvers (soferim) van de bijbelse handschriften. Hierin werden de Hebreeuwse klinkertekens en cantillatietekens behandeld, evenals de kwestie van Qere en Ketiv: de verschillen tussen de geschreven en de voor te lezen tekst van de Masoretische Tekst.

Vandaag wordt hij meestal herinnerd wegens zijn bijbelse commentaren. Kimchi’s activiteit als exegeet begon met een commentaar over het eerste en tweede boek Kronieken. Later schreef hij verklaringen bij Genesis, bij de profeten en het boek der Psalmen. Deze werken weerspiegelen zijn interesse als grammaticus: hij verklaart woorden aan de hand van hun grammaticale constructie. Hij concentreert zich op de literaire vorm en op taalkenmerken en gaat in op de letterlijke betekenis en de etymologie van woorden. Hij vermeldt verder ook rabbijnse tradities over een tekst, homiletisch materiaal en filosofische zinspelingen. Hij gaat in op het auteurschap, de historische periode, en geografische kwesties in verband met een tekst.

Hij was op filosofisch en wetenschappelijk gebied zeer belezen en was sterk beïnvloed door het rationalisme van Abraham ibn Ezra en Maimonides. Hij ontwikkelde geen eigen filosofische richting, maar leunde meestal aan bij Maimonides.

Literatuur

• (de) Paul Gerhard Aring: David Kimchi. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Deel 3, Herzberg 1992, ISBN 3-88309-035-2, kol. 1483-1484 (verkorte actuele versie),  (gearchiveerde versie^(?)(vertaal via: ))

• Encyclopedia Judaica, deel 10, p. 1001-1004.
• Joseph Kimchi op sefaria.org