Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie en digitaal erfgoed, wenst u prettige feestdagen en een gelukkig 2025
Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Oorlog in Oost-Oekraïne: verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
k (Oleander heeft pagina Gewapend conflict in Zuidoost-Oekraïne in 2014 hernoemd naar Oorlog in Oost-Oekraïne) |
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Oorlog_in_Oost-Oekra%C3%AFne&oldid=50480655) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Infobox militair conflict | {{Infobox militair conflict | ||
| conflict= | | conflict= Conflict in het oosten van Oekraïne | ||
| afbeelding=Map of the war in Donbass.svg | |||
| afbeelding= | | onderschrift =kaart van de controle van Donbass | ||
| onderschrift = | | date=sinds [[2014]] | ||
| place=[[Oekraïne]] | |||
| casus= | |||
| result=nog gaande | |||
| combatant1=[[Bestand:Flag of the Lugansk People's Republic (Official).svg|border|20px]] [[Volksrepubliek Loegansk]] <br /> [[Bestand:New Donetsk Peoples Republic flag.svg|20px|border]] [[Volksrepubliek Donetsk]] <br /> [[Bestand:War Flag of Novorussia.svg|20px|border]] [[Unie van Volksrepublieken]] <br /> {{RU}} | |||
| combatant2= {{UA}}<br /> [[Bestand:Flag of NATO.svg|border|20px]] [[Noord-Atlantische Verdragsorganisatie|NAVO]]<ref>http://112.international/ukraine-and-eu/nato-launches-five-trust-funds-for--54-million-for-the-ukrainian-army-868.html</ref> | |||
| place=[[Oekraïne]] | | commander1= | ||
| strength1= 40.000-45.000 (3.000 Russische vrijwilligers)<br /> 9.000-12.000 Russische soldaten | |||
| strength2= 64.000 | |||
| casualties1= [[Bestand:Flag of the Lugansk People's Republic (Official).svg|20px|border]] <br /> [[Bestand:New Donetsk Peoples Republic flag.svg|20px|border]] <br /> [[Bestand:War Flag of Novorussia.svg|20px|border]] 3.972 gedood | |||
| casualties2= [[Bestand:Flag of Ukraine.svg|20px|border]] 3.585 gedood <br> 153 vermist <br/> > 11.208 gewond | |||
| casualties3= 2.383 burgers gedood <br /> 7.000-9.000 burgers gewond <br /> Totaal aantal gedood: 9.940 <br /> Totaal aantal gewond: 23.455 <br /> | |||
Totaal aantal gevlucht: 1.414.789 (waarvan naar het buitenland: 925.500)<ref>{{Citeer web|url=http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=21383&LangID=E|titel=Escalation of hostilities has exacerbated civilian suffering – UN report|uitgever=UNHCR|datum=2017-03-15|bezochtdatum=2017-04-01|taal=en}}</ref> | |||
| casus= | |||
| result= | |||
| combatant1= | |||
[[Bestand:Flag of | |||
[[Bestand:Flag of | |||
| | |||
| | |||
}} | }} | ||
De '''oorlog in het oosten van Oekraïne''' is een gewapend conflict in het [[Donetsbekken]] (de Donbass) in het oosten van [[Oekraïne]] tussen [[separatisme|separatistische]] groeperingen die door het Russische leger worden gesteund en het Oekraïense leger. | |||
Het conflict ontstond in het voorjaar van [[2014]], nadat de Oekraïense president [[Viktor Janoekovytsj]] in februari was afgezet na pro-westerse betogingen. Dit leidde vervolgens tot protesten in de oostelijke en zuidelijke delen van Oekraïne, waar relatief veel Russische minderheden wonen die niets zagen in de machtswisseling in [[Kiev]]. In de Oost-Oekraïense oblasten [[Oblast Donetsk|Donetsk]] en [[Oblast Loehansk|Loehansk]] escaleerden de protesten in een gewapend conflict, nadat rebellen vanaf [[6 april]] 2014 diverse regeringsgebouwen bezetten en de Oekraïense regering in reactie daarop het leger inzette. De opstandelingen wisten de steden [[Donetsk]] en [[Loehansk]] in handen te krijgen, alsmede het gebied ten zuidoosten daarvan tot aan de Russische grens, alwaar zij de onafhankelijke [[Volksrepubliek Donetsk]]<ref>{{Citeer web|url=http://www.bbc.com/news/world-europe-26919928|titel=Ukraine crisis: Protesters declare Donetsk 'republic'|uitgever=BBC|datum=2014-04-07|bezochtdatum=2017-04-01|taal=en}}</ref> en [[Volksrepubliek Loegansk]] uitriepen. De overige gebieden in Donbass bleven onder het gezag van het Oekraïense leger. | |||
Op [[5 september]] [[2014]] werd, onder internationale druk, een eerste staakt-het-vuren afgesproken, het [[akkoord van Minsk (2014)|Akkoord van Minsk]], dat echter van beide kanten slecht werd nageleefd. Een nieuw staakt-het-vuren, [[akkoord van Minsk (2015)|Minsk II]], kwam op [[12 februari]] [[2015]] tot stand. Dit akkoord werd een tijdlang wel redelijk nageleefd, maar in de loop van 2016 laaide het geweld toch weer sterker op. | |||
Het conflict heeft gezorgd voor een verdere verslechtering van de relaties tussen [[Rusland]] en het [[Westerse wereld|Westen]], die al sterk waren bekoeld als gevolg van de [[Krimcrisis]]. Het Westen beschuldigt Rusland ervan de opstandelingen zowel financieel alsook militair te steunen, terwijl het Westen door Rusland juist wordt gezien als verantwoordelijke voor het uit de hand lopen van het conflict. | |||
==Aanloop== | |||
{{Zie ook|Zie ook [[Euromaidan]] en de [[Krimcrisis]]}} | |||
[[Bestand:Euromaidan Kiev 2014-02-18 15-08.JPG|thumb|250px|Euromaidan in Kiev op 18 februari 2014]] | |||
Bij de Oekraïense presidentsverkiezingen van 2004 kwam aanvankelijk de pro-Russische [[Viktor Janoekovytsj]] uit de bus als winnaar. De uitslag van de verkiezingen werd echter door een groot deel van de bevolking niet geaccepteerd, wat leidde tot de [[Oranjerevolutie]]. De uitslag werd uiteindelijk ongeldig verklaard waarna er nieuwe verkiezingen werden gehouden. Deze werden gewonnen door de pro-Europese [[Viktor Joesjtsjenko]]. Bij de verkiezingen van [[2010]] werd de pro-Russische Janoekovytsj echter alsnog verkozen tot president. | |||
Op [[21 november]] [[2013]] annuleerde Janoekovytsj de onderhandelingen met de [[Europese Unie]] over een handelsakkoord waarbij een grotere integratie met Europa mogelijk was (het [[associatieverdrag tussen de Europese Unie en Oekraïne]]). Onder een deel van de Oekraïense bevolking leefde echter de hoop op een nauwere samenwerking met het Westen<ref>{{Citeer web|url=http://www.dw.de/ukraine-eu-support-up-again/a-16924061|titel=Ukraine: EU support up again|datum=2013-07-03|bezochtdatum=2017-04-01|taal=en}}</ref> en Janoekovytsj creëerde bij hen enorm veel onbegrip met deze beslissing. Er volgden in heel het land protesten tegen deze beslissing die meer en meer omsloegen in anti-regeringsprotesten ([[Euromaidan]]). De protesten werden steeds gewelddadiger en er vielen talrijke doden door harde confrontaties tussen politie en opstandelingen. Op [[19 februari]] 2014 riep Oekraïne daarom de [[noodtoestand]] uit. Enkele dagen later ontvluchtte Janoekovytsj [[Kiev]]. Het parlement zette de president af, schreef nieuwe verkiezingen uit en stelde een nieuwe parlementsvoorzitter aan. | |||
== | De onrust verplaatste zich op 26 februari 2014 van Kiev naar de [[Krim]] in het zuiden. De meerderheid van de bevolking van dit [[schiereiland]], dat tot 1954 bij [[Russische Socialistische Federatieve Sovjetrepubliek|Rusland]] hoorde, was Russisch en tegenstander van de machtswisseling in Kiev. Op 27 februari 2014 bezetten tientallen gewapende mannen het parlementsgebouw in de regionale hoofdstad van de Krim [[Simferopol]].<ref>{{Citeer web|url=http://nos.nl/artikel/616740-parlementsgebouw-krim-bestormd.html Parlementsgebouw Krim bestormd|titel=Parlementsgebouw Krim bestormd|uitgever=NOS|datum=2014-02-27|taal=nl}}</ref> Ook andere belangrijke gebouwen werden bezet en de Oekraïense regering verloor haar greep op het gebied. De [[Veiligheidsraad van de Verenigde Naties|Veiligheidsraad]] van de [[Verenigde Naties]] kwam bijeen vanwege de [[Krimcrisis]], maar geraakte niet tot een oplossing. Op 16 maart 2014 organiseerde het parlement van de Krim een [[referendum]] waarbij 95% voor aanhechting met Rusland opteerde.<ref>{{Citeer web|url=http://www.nrc.nl/nieuws/2014/03/17/definitieve-uitslag-referendum-krim-966-procent-wil-bij-rusland-horen|titel=Definitieve uitslag referendum Krim: ’96,6 procent wil bij Rusland horen’|uitgever=NRC Handelsblad|datum=2014-03-17|bezochtdatum=2017-04-01|taal=nl}}</ref> De objectiviteit van het referendum werd wereldwijd in twijfel getrokken en de Oekraïense regering verklaarde het referendum ongrondwettelijk. Naar aanleiding van het referendum verklaarde de [[Republiek van de Krim (land)|Krim]] zich onafhankelijk.<ref>{{Citeer web|url=http://www.rt.com/news/crimea-resolution-independence-ukraine-346/|titel=Resolution 'On the Independence of Crimea' (DOCUMENT)|uitgever=[[RT (televisiezender)|RT]]|datum=2014-03-17|bezochtdatum=2017-04-01|taal=en}}</ref> Op [[21 maart]] werden de [[Republiek van de Krim|Krim]] en de stad [[Sebastopol]] deelstaten van [[Rusland]], hetgeen door zowel Oekraïne als de meeste andere landen tot op heden niet wordt erkend. | ||
[[Bestand:Russians_Ukraine_2001.PNG|thumb|250px|Russische minderheden in Oekraïne]] | |||
Na de afzetting van Janoekovitsj groeiden vooral in de oblasten [[oblast Donetsk|Donetsk]] en de [[Oblast Loehansk|Loehansk]], alwaar een relatief groot aantal Russische minderheden woont, de protesten tegen de nieuwe regering en de nieuwe koers die er werd gevaren. De Oekraïense politie probeerde de situatie onder controle te houden, maar slaagde daar amper in. Op [[6 april]] [[2014]] bestormden de inwoners van de oblasten Donetsk en Loehansk de administratieve gebouwen. Onder invloed van de Krimcrisis eisten de inwoners van de Donetsk en Loehansk een gelijkaardig referendum, zoals er in de Krim was gekomen. Op 12 april werden overheidsgebouwen in de stad [[Slovjansk]] door separatisten bezet.<ref>{{Citeer web |url= http://www.kyivpost.com/article/content/ukraine/armed-pro-russian-extremists-seize-police-stations-in-donetsks-slavyansk-shaktarysk-fail-to-take-donetsk-prosecutors-office-343195.html|titel= Armed pro-Russian extremists launch coordinated attacks in Donetsk Oblast, seize regional police headquarters, set up checkpoints (UPDATE) |auteur= |uitgever= KyivPost|datum= 2014-04-12|bezochtdatum=2016-09-12|taal=en}}</ref> De eind 2005 opgerichte organisatie [[Donetskaja Respoeblika]] riep op 14 april de [[Volksrepubliek Donetsk]] uit. | |||
== Verloop van het gewapend conflict == | |||
[[Bestand:2014-04-15. Протесты в Донецке 001.jpg|thumb|250px|Barricades van opstandelingen in Donetsk]] | |||
Op 13 april 2014 stelde de Oekraïense interim-president [[Oleksandr Toertsjynov]] een ultimatum in om de bezetting van de overheidsgebouwen, die inmiddels uitgebreid was naar nog meer steden in het oosten en zuiden van Oekraïne (zoals [[Horlivka]], [[Kramatorsk]] en [[Mariupol]]) te beëindigen, met de inzet van het leger als stok achter de deur.<ref>{{Citeer web|url=http://www.nrc.nl/nieuws/2014/04/13/oekraine-gaat-anti-terreuractie-starten-in-het-oosten-van-het-land/|titel=Oekraïne dreigt met anti-terreuractie in oosten, Rusland waarschuwt Westen|uitgever=NRC Handelsblad|datum=2014-04-13|bezochtdatum=2017-04-01|taal=nl}}</ref> Zijn eis bleef echter onbeantwoord en op 15 april werd het Oekraïense leger officieel ingezet en begonnen de militaire acties.<ref>{{Citeer web |url= http://hotair.com/archives/2014/04/15/ukraine-announces-start-to-counteroffensive-while-russia-warns-of-civil-war/|titel= Ukraine announces start to “counteroffensive” while Russia warns of civil war|auteur= |uitgever= Hot Air|datum= 2014-04-15|bezochtdatum=2016-09-12|taal=en}}</ref> Nog diezelfde dag werd het vliegveld van Kramatorsk, dat door separatisten was ingenomen, terugveroverd door het Oekraïense leger.<ref>{{Citeer web |url= https://www.rt.com/news/kramatorsk-ukraine-attack-army-664/|titel= Military seize airfield controlled by anti-govt activists in eastern Ukraine|auteur= |uitgever= [[RT (televisiezender)|RT]]|datum= 2016-04-15|bezochtdatum=2016-09-12|taal=en}}</ref>In de daaropvolgende weken slaagde het Oekraïense leger erin het gezag in diverse steden te herstellen, maar de separatisten behielden de macht in onder andere Donetsk en Loehansk. | |||
Op 11 mei schreven de separatisten een [[referendum in Oost-Oekraiïne, 2014|referendum]] uit over de onafhankelijkheid van Donetsk. Onafhankelijke waarnemingen waren tijdens het referendum onmogelijk, maar volgens de separatisten was 89% voor afscheiding. De volgende dag verklaarde Donetsk zich onafhankelijk.<ref>{{Citeer web|url=http://www.volkskrant.nl/buitenland/volksrepubliek-donetsk-vraagt-aansluiting-rusland~a3653605/|titel=Volksrepubliek Donetsk vraagt aansluiting Rusland|uitgever=De Volkskrant|datum=2014-05-12|bezochtdatum=2017-04-01|taal=nl}}</ref> Het scenario herhaalde zich in Loehansk, wat leidde tot de uitroeping van de onafhankelijke [[Volksrepubliek Loegansk]]. [[Igor Girkin]] werd uitgeroepen tot leider van de rebellen, en hij verklaarde dat alle Oekraïense militairen en leden van de politie zich moesten onderwerpen of anders binnen 48 uur het gebied moesten verlaten, anders zouden ze als terroristen worden vervolgd.<ref>{{Citeer web|url= http://www.businessweek.com/news/2014-05-12/russia-signals-respect-for-ukraine-s-separatist-referendums|titel= Ukraine Rebels Seek to Join Russia as Gas Deadline Is Set|auteur= |uitgever= [[Bloomberg Businessweek]]|datum= 2014-05-12|bezochtdatum= 2016-09-20|taal= en|dodeurl= ja|archiefurl= https://web.archive.org/web/20140513065029/http://www.businessweek.com/news/2014-05-12/russia-signals-respect-for-ukraine-s-separatist-referendums|archiefdatum= 2014-05-13}}</ref> Volgens Oekraïne en het Westen waren de referenda gemanipuleerd door Rusland.<ref>{{Citeer web|url=http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/buitenland/1.1964077|titel="Rusland zit achter de referenda"|uitgever=[[Deredactie.be]]|datum=2014-05-11|bezochtdatum=2017-04-01|taal=nl}}</ref> | |||
[[ | [[Bestand:Damaged apartment building in Donetsk, July 14, 2014.jpg|250px|thumb|left|Beschadigde huizen in Donetsk, 14 juli 2014]] | ||
Rond de Oekraïense presidentsverkiezingen van [[25 mei]], die niet gehouden konden worden in de door de separatisten bezette gebieden, werden de offensieven van het Oekraïense leger stilgelegd, maar nadat [[Petro Porosjenko]] tot nieuwe president was verkozen, werden de offensieven weer hervat. De separatisten in Donetsk verklaarden zich na de nieuwe offensieven in oorlog met Oekraïne.<ref>{{Citeer web|url=http://www.volkskrant.nl/buitenland/opstandelingen-donetsk-in-staat-van-oorlog~a3661397/|titel=Opstandelingen Donetsk in staat van oorlog|uitgever=De Volkskrant|datum=2014-05-26|bezochtdatum=2017-04-01|taal=nl}}</ref> De gevechten gingen verder en tegen eind juni waren er al zeker 423 doden gevallen volgens de VN.<ref>{{Citeer web|url=http://www.haaretz.com/news/world/1.600998|titel=UN Estimates 423 Killed in East Ukraine Conflict|uitgever=Haaretz|datum=2014-06-25|bezochtdatum=2017-04-01|taal=en}}</ref> Ondertussen had de nieuwe president op 8 juni eenzijdig een staakt-het-vuren aangekondigd,<ref>{{Citeer web|url=http://www.volkskrant.nl/buitenland/porosjenko-kondigt-eenzijdig-staakt-het-vuren-aan~a3669028/|titel=Porosjenko kondigt eenzijdig staakt het vuren aan|uitgever=De Volkskrant|datum=2014-06-08|bezochtdatum=2017-04-01|taal=nl}}</ref> maar dat hield geen stand. Op 13 juni werd [[Marioepol]] definitief veroverd door de Oekraïense regering.<ref>{{Citeer web|url=http://www.cbc.ca/news/world/ukraine-crisis-government-troops-recapture-port-city-of-mariupol-1.2674375|titel=Ukraine crisis: Government troops recapture port of Mariupol|uitgever=CBC news|datum=2014-06-13|bezochtdatum=2017-04-02|taal=en}}</ref> Op 18 juni kwam er een nieuw staakt-het-vuren tot stand, maar na mislukte onderhandelingen besloot Porosjenko het bestand niet te verlengen.<ref>{{Citeer web|url=http://nos.nl/artikel/668810-porosjenko-verlengt-bestand-niet.html|titel=Porosjenko verlengt bestand niet|uitgever=NOS|datum=2014-07-01|bezochtdatum=2017-04-02|taal=nl}}</ref> Nadat een definitieve oplossing uit het zicht was geraakt, begon het Oekraïense leger een groot nieuw offensief. Op 5 juli eindigden de gevechten in Slovjansk en Kramatorsk waarna de rebellen zich terugtrokken naar Donetsk.<ref>{{Citeer web|url=http://www.bbc.com/news/world-europe-28177020|titel=Ukraine crisis: Donetsk rebels in mass withdrawal|uitgever=BBC|datum=2014-07-05|bezochtdatum=2017-04-02|taal=en}}</ref> Het leger rukte verder op en voerde ook bombardementen uit op de rebellenkampen van Donetsk. | |||
Op [[17 juli]] 2014 stortte een [[Boeing]] van [[Malaysia Airlines]] met vluchtnummer [[Malaysia Airlines-vlucht 17|MH17]] neer nabij het dorp [[Hrabove (Donetsk)|Hrabove]] in de oblast Donetsk. Aan boord waren vijftien bemanningsleden en 283 passagiers, waarvan 193 met de Nederlandse nationaliteit. Er waren geen overlevenden. Al snel werd er geconcludeerd uit dat het vliegtuig werd neergehaald. Volgens westerse analisten kwam de schade aan delen van het vliegtuig overeen met de inslag van [[schrapnel]] uit een [[luchtdoelraket]].<ref>{{Citeer web|url=http://www.ft.com/intl/cms/s/2/1d6a9ac2-10e3-11e4-b116-00144feabdc0.html#axzz388jgyINP|titel=MH17 crash: FT photo shows signs of damage from missile strike|uitgever=[[Financial Times]]|datum=2014-07-21|bezochtdatum=2017-04-02|taal=en}}</ref> In het Westen werd de hoofdverantwoordelijkheid gelegd bij de rebellen en Rusland, terwijl vanuit Russische zijde werd gesuggereerd dat het Oekraïense leger schuldig was aan het per ongeluk neerhalen van het vliegtuig. Ook ontstond er veel commotie rond een Russisch konvooi dat humanitaire hulp kwam bieden. Volgens Moskou bood Rusland geen militaire hulp, maar er waren meer en meer geruchten dat de Russen de opstandelingen actief steunden.<ref>{{Citeer web|url=http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/buitenland/1.2060886|titel=EU-ministers en NAVO zenuwachtig over Oost-Oekraïne|uitgever=Deredactie.be|datum=2014-08-15|bezochtdatum=2017-04-02|taal=nl}}</ref> | |||
[[Bestand:OSCE SMM monitoring the movement of heavy weaponry in eastern Ukraine (16544235410).jpg|250px|thumb|Terugtrekking van Oekraïens oorlogsmateriaal in maart 2015]] | |||
Op 25 augustus kwam er een tegenoffensief van de separatisten die probeerden hun bevoorradingslijnen in handen te houden.<ref>{{Citeer web|url=https://www.stratfor.com/sample/analysis/after-re-establishing-supply-lines-ukrainian-separatists-launch-counteroffensive|titel=After Re-Establishing Supply Lines, Ukrainian Separatists Launch Counteroffensive|uitgever=Stratfor|datum=2014-08-25|bezochtdatum=2017-04-02|taal=en}}</ref> Het Oekraïense leger werd op verschillende plaatsen teruggedreven. De nieuwe opmars van de separatisten en het machtsevenwicht dat vervolgens ontstond zorgde ervoor dat de verschillende partijen nu wel bereid waren tot een staakt-het-vuren. Op 1 september<ref>{{Citeer web|url=http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/buitenland/1.2076052|titel=Pro-Russische rebellen eisen apart statuut maar geen afscheiding|uitgever=Deredactie.be|datum=2014-09-01|bezochtdatum=2017-04-02|taal=nl}}</ref> hadden de separatisten reeds overleg mogelijk gemaakt door te stellen dat ze geen onafhankelijkheid wensten, maar een apart statuut binnen Oekraïne. Op [[5 september]]<ref>{{Citeer web|url=http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/buitenland/1.2079582|titel=Staakt-het-vuren in Oekraïne is ingegaan|uitgever=Deredactie.be|datum=2014-09-05|bezochtdatum=2017-04-02|taal=nl}}</ref> werd er met het [[akkoord van Minsk (2014)|Akkoord van Minsk]] een staakt-het-vuren afgekondigd door de verschillende partijen. Het staakt-het-vuren werd in eerste instantie vrij goed nageleefd, hoewel er hier en daar schendingen plaatsvonden waarbij verschillende doden vielen. | |||
In januari [[2015]] leek het er even op dat de strijdende partijen door goede gesprekken nader tot elkaar zouden komen. Echter, al snel waren er opnieuw talrijke incidenten en gevechten tussen het Oekraïense leger en de separatisten, waardoor het staakt-het-vuren in de loop van januari nog maar amper nageleefd werd en beide kanten elkaar bedreigden met nieuwe offensieven.<ref>{{Citeer web|url=http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/buitenland/1.2217191|titel=Steeds meer tekenen voor groot offensief in Oekraïne|uitgever=Deredactie.be|datum=2015-01-23|bezochtdatum=2017-04-02|taal=nl}}</ref> | |||
Naar aanleiding van de toenemende spanningen en conflicten riep de internationale gemeenschap op tot een nieuw staakt-het-vuren ([[akkoord van Minsk (2015)|Minsk II]]) dat het vorige moest hernieuwen. Op 7 februari 2015 werd het verdrag getekend door de verschillende partijen. In de daaropvolgende maanden bleven zich gewelddadige incidenten voordoen, maar deze waren sporadisch. | |||
== | In juni 2015 laaiden de felle gevechten kortstondig weer op, met name bij de plaatsen [[Marjinka]] en [[Sjirokyne]], waar in korte tijd ruim twintig doden vielen.<ref>{{Citeer web|url=http://www.ad.nl/ad/nl/1013/Buitenland/article/detail/4054251/2015/06/04/Oorlog-laait-op-in-Oekraine.dhtml|titel=Oorlog laait op in Oekraïne|uitgever=[[Algemeen Dagblad|AD]]|datum=2015-06-04|bezochtdatum=2017-04-02|taal=nl}}</ref> Op 17 augustus vielen er in 24 uur tijd acht burgerdoden en verloren ook twee soldaten het leven.<ref>{{Citeer web |url= http://www.nrc.nl/nieuws/2015/08/17/acht-burgerdoden-in-oost-oekraine-in-afgelopen-24-uur/|titel=Acht burgerdoden in Oost-Oekraïne in afgelopen 24 uur|auteur= |uitgever= De Volkskrant |datum= 17 augustus 2015|bezochtdatum=18 augustus 2015|taal=nl}}</ref> | ||
=== | |||
In augustus 2015 deden de Duitse bondskanselier [[Angela Merkel|Merkel]], de Franse president [[François Hollande|Hollande]] en Porosjenko een oproep tot een nieuw staakt-het-vuren.<ref>{{Citeer web |url= http://nos.nl/artikel/2053810-nieuwe-oproep-voor-wapenstilstand-in-oekraine.html|titel= Nieuwe oproep voor wapenstilstand in Oekraïne|auteur= |uitgever= NOS|datum= 2015-08-24|bezochtdatum=2016-09-12|taal=nl}}</ref> | |||
[[ | |||
Begin november nam het aantal incidenten echter toch weer toe. Op 14 november werd bekend dat er de afgelopen 24 uur vijf Oekraïense soldaten waren gesneuveld bij nieuwe gevechten<ref>{{Citeer web |url= http://www.nu.nl/buitenland/4164868/vijf-oekraiense-soldaten-gedood-bij-oplaaiende-gevechten.html|titel= Vijf Oekraïense soldaten gedood bij oplaaiende gevechten |auteur= |uitgever= nu.nl|datum= 2015-11-14|bezochtdatum=2015-11-14|taal=nl}}</ref> | |||
[[ | Op 29 april 2016 meldde een hoge VN-functionaris aan de [[VN-Veiligheidsraad]] dat er sinds het begin van het conflict in totaal meer dan 9.000 doden waren gevallen. Het geweld in Oost-Oekraïne zou inmiddels weer op het niveau zitten van augustus 2014.<ref>{{Citeer web |url= https://www.nrc.nl/nieuws/2016/04/29/vn-bijna-10-000-doden-in-oorlog-oekraine-a1407584|titel= VN: bijna 10.000 doden in oorlog Oekraïne|auteur= |uitgever= NRC Handelsblad|datum= 206-04-29|bezochtdatum=2016-09-11|taal=nl}}</ref> | ||
Juli 2016 was volgens een Oekraïense woordvoerder de bloedigste maand sinds de afkondiging van de wapenstilstand anderhalf jaar eerder. Er werd dagelijks over en weer geschoten en aan de zijde van het Oekraïense leger zouden in de periode van 27 juni tot 25 juli 41 doden zijn gevallen. Ook aan de zijde van de separatisten vielen in deze periode meerdere doden.<ref>{{Citeer web |url= https://www.nrc.nl/nieuws/2016/07/28/hoezo-wapenstilstand-in-oost-oekraine-3418672-a1513720|titel= Hoezo wapenstilstand in Oost-Oekraïne?|auteur= |uitgever= NRC Handelsblad|datum= 2016-07-28|bezochtdatum=2016-09-11|taal=nl}}</ref> | |||
Op 1 september 2016 werd er weer een nieuw bestand van kracht.<ref>{{Citeer web |url= http://www.bbc.com/news/world-europe-37243434|titel= Ukraine crisis: New ceasefire 'holding with eastern rebels' | |||
|auteur= |uitgever=BBC |datum= 2016-09-01|bezochtdatum=2016-09-12|taal=en}}</ref> De eerste dagen hierna vielen er geen doden, op 9 september meldde woordvoerder Lysenko de dood van een Oekraïense soldaat.<ref>{{Citeer web |url= http://en.interfax.com.ua/news/general/369025.html|titel= One Ukrainian serviceman killed in Donbas in past 24 hours|auteur= |uitgever= Interfax-Ukraine|datum= 2016-09-9|bezochtdatum=2016-09-12|taal=en}}</ref> | |||
Op | Op 3 februari 2017 kwamen zes soldaten van het Oekraïense regeringsleger om na een nieuw gevecht met de rebellen, die op hun beurt twee burgers verloren. Volgens de Verenigde Naties was het dodental inmiddels opgelopen tot 10.000. <ref>{{Citeer web |url= http://www.standaard.be/cnt/dmf20170203_02710742|titel= Opnieuw verschillende doden bij gevechten in Oost-Oekraïne|auteur= |uitgever= De Standaard|datum= 2017-03-03|bezochtdatum= 2017-04-13|taal= nl}}</ref> | ||
Op 18 februari bereikten de ministers van Buitenlandse Zaken van Rusland, Oekraïne, Duitsland en Frankrijk in [[München]] een nieuw akkoord over een wapenstilstand, die twee dagen later moest ingaan.<ref>{{Citeer web |url= http://nos.nl/artikel/2158944-iraakse-leger-begint-offensief-om-westen-mosul-te-heroveren.html|titel= Iraakse leger begint offensief om westen Mosul te heroveren|auteur= |uitgever= NOS|datum= 2017-02-18|bezochtdatum=2017-02-19|taal=nl}}</ref> | |||
==Strijdende partijen== | |||
===Separatisten=== | |||
[[Bestand:2014-05-09. День Победы в Донецке 248.jpg|250px|thumb|Milities in Donetsk]] | |||
Het grootste deel van het pro-Russische verzet wordt gevormd door Russisch leger en de volksmilities van Donbass. De milities bestaan uit de milities van Donbass en Loegansk die samen de [[Verenigde Strijdrachten van Novorossiya]] vormen, het [[Russisch-Orthodoxe Leger]], het [[Leger van het Zuidoosten]] en het [[Vostok-bataljon]]. De milities van Donbass en Loegansk hebben een leger van 20.000 man,<ref>{{Citeer web|url=http://tass.ru/en/world/739790|titel=The army of the Lugansk and Donetsk People’s Republics has 20,000 fighters - Gubarev | |||
|uitgever=TASS - Russian News Agency|datum=2014-07-09|bezochtdatum=2017-04-13|taal=en}}</ref> terwijl de andere milities vrij klein zijn. Daarnaast wordt er door onder andere Oekraïne en de [[NAVO]] beweerd dat er diverse Russische troepen zijn die de separatisten ondersteunen. Rusland beweert zelf echter dat er geen troepen aanwezig zijn en dat het enkel om vrijwilligers gaat. Dit is echter niet waar volgens de Oekraїense website Informnapalm. | |||
===Oekraïense zijde=== | |||
Het officiële leger maakt het grootste deel van de troepenmacht uit met ongeveer 280.000 man.<ref>{{Citeer web|url=https://hromadskeradio.org/news/2015/09/13/za-ostanniy-rik-ukrayinska-armiya-zrosla-vid-146-do-280-tysyach-poltorak|titel=За останній рік українська армія зросла від 146 до 280 тисяч, — Полторак|uitgever=Громадсьҡе радіо|datum=2015-09-13|bezochtdatum=2017-04-13|taal=uk}}</ref>. Daarnaast zijn er ook paramilitairen aanwezig met lokale vrijwilligers, maar ook buitenlandse vrijwilligers. Hun aantal is moeilijker in te schatten. Het Westen is geen militaire partij in het conflict, maar er werden wel wapenleveringen overwogen door de Amerikanen.<ref>{{Citeer web|url=http://www.hln.be/hln/nl/18262/Onrust-in-Oekraine/article/detail/2203082/2015/02/02/VS-overwegen-toch-wapenlevering-aan-Oekraine.dhtml|titel=VS overwegen toch wapenlevering aan Oekraïne|uitgever=hln.be|datum=2015-02-02|bezochtdatum=2017-04-13|taal=nl}}</ref> Veel Europese landen, waaronder [[Duitsland]], waren hier echter op tegen, omdat ze van mening waren dat het conflict niet militair, maar diplomatiek moest worden opgelost. | |||
==Internationale reacties== | |||
* De [[NAVO]] verwees bij het conflict vooral naar de rol van Rusland en had kritiek op de mogelijke aanwezigheid van wapens en troepen die voor een humanitaire ramp zorgden.<ref>{{Citeer web|url=http://www.cbc.ca/news/world/ukraine-crisis-ceasefire-in-name-only-says-nato-chief-1.2772932|titel= | |||
Ukraine crisis: Ceasefire 'in name only,' says NATO chief|uitgever=CBC news|datum=2014-09-20|bezochtdatum=2017-04-13|taal=en}}</ref> | |||
* De [[Europese Unie]] zag in Oekraïne een belangrijke nieuwe handelspartner en steunde het land dan ook economisch en humanitair. Er werden verschillende sancties ingesteld tegen Rusland.<ref>{{Citeer web|url=http://www.europa-nu.nl/id/vj45c5qt9gxe/eu_en_de_crisis_in_oekraine|titel=Relatie EU-Oekraïne|uitgever=Europa Nu|bezochtdatum=2017-04-13|taal=nl}}</ref> | |||
* [[Rusland]] zag zichzelf als waarnemer van het conflict en ontkende betrokkenheid bij het ontsporen hiervan. Rusland beschuldigde op zijn beurt juist de EU en de VS van escalatie.<ref>{{Citeer web|url=http://www.theguardian.com/world/2014/apr/07/ukraine-crisis-pro-russia-activists-declare-independence-donetsk|titel=Ukraine crisis escalates as pro-Russia activists declare independence in Donetsk|uitgever=The Guardian|datum=2014-04-07|bezochtdatum=2017-04-13|taal=en}}</ref> Het land vond wel dat het het recht had om de Russische minderheden in het buitenland te beschermen.<ref>{{Citeer web|url=http://edition.cnn.com/2014/03/01/world/europe/ukraine-protests-explainer/|titel=20 questions: What is Russia's interest in Ukraine?|uitgever=CNN|datum=2014-03-04|bezochtdatum=2017-04-13|taal=en}}</ref> | |||
* De [[Verenigde Staten]] zagen vooral Rusland als opruier van de gebeurtenissen en eisten dat Rusland zich buiten het conflict zou houden.<ref>{{Citeer web|url=http://www.bbc.com/news/world-europe-26919928|titel=Ukraine crisis: Protesters declare Donetsk 'republic'|uitgever=BBC|datum=2014-04-07|bezochtdatum=2017-04-13|taal=en}}</ref> | |||
==Gevolgen== | |||
[[Bestand:Ded Moroz visits children in Donetsk bomb shelter, 6 January 2015 (4).jpg|250px|thumb|Burgers van Donetsk in schuilkelders]] | |||
* Op humanitair vlak was de oorlog een ramp voor de inwoners van Donbass. Ongeveer 1,2 miljoen mensen verloren hun huis en velen waren op de vlucht.<ref>{{Citeer web|url=http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/buitenland/1.2327576|titel=Zorgen om 1,2 miljoen onzichtbare ontheemden in Oekraïne|uitgever=Deredactie.be|datum=2015-05-04|bezochtdatum=2017-04-13|taal=nl}}</ref> | |||
* Volgens een schatting van de VN in maart 2015 waren er toen al zeker 6.000 doden gevallen in het conflict.<ref>{{Citeer web|url=http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/buitenland/1.2256394|titel=Al 6.000 doden sinds start conflict Oost-Oekraïne|uitgever=Deredatie.be|bezochtdatum=2015-03-02|datum=2017-04-13|taal=nl}}</ref> | |||
* Op internationaal vlak raakten Rusland en de EU in elkaars vaarwater en volgden verschillende [[boycot]]s en [[embargo]]'s aan beide zijden.<ref>{{Citeer web|url=http://diplomatie.belgium.be/nl/Beleid/beleidsthemas/vrede_en_veiligheid/sancties/sanctieregime_ten_aanzien_van_rusland|titel=Sanctieregime ten aanzien van Rusland|uitgever=Federale Overheidsdienst Buitenlandse Zaken|bezochtdatum=2017-04-13|taal=nl}}</ref> Ook de spanningen tussen de VS en Rusland liepen hoger op en leidden tot een dieptepunt in hun onderlinge relaties.<ref>{{Citeer web|url=http://www.ad.nl/ad/nl/1013/Buitenland/article/detail/3806282/2014/12/08/Rusland-Relaties-met-VS-zijn-op-een-dieptepunt.dhtml|titel=Rusland: Relaties met VS zijn op een dieptepunt|uitgever=AD|datum=2014-08-12|bezochtdatum=2017-04-13|taal=nl}}</ref> | |||
==Zie ook== | |||
* [[Geschiedenis van Oekraïne]] | |||
== | |||
* [[Tijdlijn van de Oekraïnecrisis]] | * [[Tijdlijn van de Oekraïnecrisis]] | ||
{{Appendix|2= | {{Appendix|2= | ||
{{References| | {{References-scroll|height=200}} | ||
}} | }} | ||
{{Commonscat|War in Donbass}} | |||
{{Wikinewscat|Oorlog in Oost-Oekraïne}} | |||
{{DEFAULTSORT:Oost-Oekraïne, Oorlog in}} | |||
[[Categorie:Oekraïnecrisis]] | |||
[[Categorie:Oorlog van Oekraïne]] | |||
[[Categorie:Oorlog van Rusland]] | |||
[[Categorie:Geschiedenis van Oekraïne|Oorlog]] | |||
[[Categorie:2010-2019|Oorlog]] | |||
[[Categorie:Oorlog in de 21e eeuw]] | |||
[[Categorie:Oekraïnecrisis 2013-2014]] | [[Categorie:Oekraïnecrisis 2013-2014]] | ||
[[Categorie:Oorlog in Europa]] | [[Categorie:Oorlog in Europa]] | ||
Versie van 17 jan 2018 16:24
| Conflict in het oosten van Oekraïne | ||||||
| kaart van de controle van Donbass | ||||||
| kaart van de controle van Donbass | ||||||
| Datum | sinds 2014 | |||||
| Locatie | Oekraïne | |||||
| Resultaat | nog gaande | |||||
| Strijdende partijen | ||||||
| Troepensterkte | ||||||
| ||||||
| Verliezen | ||||||
| ||||||
.svg){kind=link}
De oorlog in het oosten van Oekraïne is een gewapend conflict in het Donetsbekken (de Donbass) in het oosten van Oekraïne tussen separatistische groeperingen die door het Russische leger worden gesteund en het Oekraïense leger.
Het conflict ontstond in het voorjaar van 2014, nadat de Oekraïense president Viktor Janoekovytsj in februari was afgezet na pro-westerse betogingen. Dit leidde vervolgens tot protesten in de oostelijke en zuidelijke delen van Oekraïne, waar relatief veel Russische minderheden wonen die niets zagen in de machtswisseling in Kiev. In de Oost-Oekraïense oblasten Donetsk en Loehansk escaleerden de protesten in een gewapend conflict, nadat rebellen vanaf 6 april 2014 diverse regeringsgebouwen bezetten en de Oekraïense regering in reactie daarop het leger inzette. De opstandelingen wisten de steden Donetsk en Loehansk in handen te krijgen, alsmede het gebied ten zuidoosten daarvan tot aan de Russische grens, alwaar zij de onafhankelijke Volksrepubliek Donetsk[3] en Volksrepubliek Loegansk uitriepen. De overige gebieden in Donbass bleven onder het gezag van het Oekraïense leger.
Op 5 september 2014 werd, onder internationale druk, een eerste staakt-het-vuren afgesproken, het Akkoord van Minsk, dat echter van beide kanten slecht werd nageleefd. Een nieuw staakt-het-vuren, Minsk II, kwam op 12 februari 2015 tot stand. Dit akkoord werd een tijdlang wel redelijk nageleefd, maar in de loop van 2016 laaide het geweld toch weer sterker op.
Het conflict heeft gezorgd voor een verdere verslechtering van de relaties tussen Rusland en het Westen, die al sterk waren bekoeld als gevolg van de Krimcrisis. Het Westen beschuldigt Rusland ervan de opstandelingen zowel financieel alsook militair te steunen, terwijl het Westen door Rusland juist wordt gezien als verantwoordelijke voor het uit de hand lopen van het conflict.
Aanloop
 Zie ook Euromaidan en de Krimcrisis |
Bij de Oekraïense presidentsverkiezingen van 2004 kwam aanvankelijk de pro-Russische Viktor Janoekovytsj uit de bus als winnaar. De uitslag van de verkiezingen werd echter door een groot deel van de bevolking niet geaccepteerd, wat leidde tot de Oranjerevolutie. De uitslag werd uiteindelijk ongeldig verklaard waarna er nieuwe verkiezingen werden gehouden. Deze werden gewonnen door de pro-Europese Viktor Joesjtsjenko. Bij de verkiezingen van 2010 werd de pro-Russische Janoekovytsj echter alsnog verkozen tot president.
Op 21 november 2013 annuleerde Janoekovytsj de onderhandelingen met de Europese Unie over een handelsakkoord waarbij een grotere integratie met Europa mogelijk was (het associatieverdrag tussen de Europese Unie en Oekraïne). Onder een deel van de Oekraïense bevolking leefde echter de hoop op een nauwere samenwerking met het Westen[4] en Janoekovytsj creëerde bij hen enorm veel onbegrip met deze beslissing. Er volgden in heel het land protesten tegen deze beslissing die meer en meer omsloegen in anti-regeringsprotesten (Euromaidan). De protesten werden steeds gewelddadiger en er vielen talrijke doden door harde confrontaties tussen politie en opstandelingen. Op 19 februari 2014 riep Oekraïne daarom de noodtoestand uit. Enkele dagen later ontvluchtte Janoekovytsj Kiev. Het parlement zette de president af, schreef nieuwe verkiezingen uit en stelde een nieuwe parlementsvoorzitter aan.
De onrust verplaatste zich op 26 februari 2014 van Kiev naar de Krim in het zuiden. De meerderheid van de bevolking van dit schiereiland, dat tot 1954 bij Rusland hoorde, was Russisch en tegenstander van de machtswisseling in Kiev. Op 27 februari 2014 bezetten tientallen gewapende mannen het parlementsgebouw in de regionale hoofdstad van de Krim Simferopol.[5] Ook andere belangrijke gebouwen werden bezet en de Oekraïense regering verloor haar greep op het gebied. De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties kwam bijeen vanwege de Krimcrisis, maar geraakte niet tot een oplossing. Op 16 maart 2014 organiseerde het parlement van de Krim een referendum waarbij 95% voor aanhechting met Rusland opteerde.[6] De objectiviteit van het referendum werd wereldwijd in twijfel getrokken en de Oekraïense regering verklaarde het referendum ongrondwettelijk. Naar aanleiding van het referendum verklaarde de Krim zich onafhankelijk.[7] Op 21 maart werden de Krim en de stad Sebastopol deelstaten van Rusland, hetgeen door zowel Oekraïne als de meeste andere landen tot op heden niet wordt erkend.
Na de afzetting van Janoekovitsj groeiden vooral in de oblasten Donetsk en de Loehansk, alwaar een relatief groot aantal Russische minderheden woont, de protesten tegen de nieuwe regering en de nieuwe koers die er werd gevaren. De Oekraïense politie probeerde de situatie onder controle te houden, maar slaagde daar amper in. Op 6 april 2014 bestormden de inwoners van de oblasten Donetsk en Loehansk de administratieve gebouwen. Onder invloed van de Krimcrisis eisten de inwoners van de Donetsk en Loehansk een gelijkaardig referendum, zoals er in de Krim was gekomen. Op 12 april werden overheidsgebouwen in de stad Slovjansk door separatisten bezet.[8] De eind 2005 opgerichte organisatie Donetskaja Respoeblika riep op 14 april de Volksrepubliek Donetsk uit.
Verloop van het gewapend conflict
Op 13 april 2014 stelde de Oekraïense interim-president Oleksandr Toertsjynov een ultimatum in om de bezetting van de overheidsgebouwen, die inmiddels uitgebreid was naar nog meer steden in het oosten en zuiden van Oekraïne (zoals Horlivka, Kramatorsk en Mariupol) te beëindigen, met de inzet van het leger als stok achter de deur.[9] Zijn eis bleef echter onbeantwoord en op 15 april werd het Oekraïense leger officieel ingezet en begonnen de militaire acties.[10] Nog diezelfde dag werd het vliegveld van Kramatorsk, dat door separatisten was ingenomen, terugveroverd door het Oekraïense leger.[11]In de daaropvolgende weken slaagde het Oekraïense leger erin het gezag in diverse steden te herstellen, maar de separatisten behielden de macht in onder andere Donetsk en Loehansk.
Op 11 mei schreven de separatisten een referendum uit over de onafhankelijkheid van Donetsk. Onafhankelijke waarnemingen waren tijdens het referendum onmogelijk, maar volgens de separatisten was 89% voor afscheiding. De volgende dag verklaarde Donetsk zich onafhankelijk.[12] Het scenario herhaalde zich in Loehansk, wat leidde tot de uitroeping van de onafhankelijke Volksrepubliek Loegansk. Igor Girkin werd uitgeroepen tot leider van de rebellen, en hij verklaarde dat alle Oekraïense militairen en leden van de politie zich moesten onderwerpen of anders binnen 48 uur het gebied moesten verlaten, anders zouden ze als terroristen worden vervolgd.[13] Volgens Oekraïne en het Westen waren de referenda gemanipuleerd door Rusland.[14]
Rond de Oekraïense presidentsverkiezingen van 25 mei, die niet gehouden konden worden in de door de separatisten bezette gebieden, werden de offensieven van het Oekraïense leger stilgelegd, maar nadat Petro Porosjenko tot nieuwe president was verkozen, werden de offensieven weer hervat. De separatisten in Donetsk verklaarden zich na de nieuwe offensieven in oorlog met Oekraïne.[15] De gevechten gingen verder en tegen eind juni waren er al zeker 423 doden gevallen volgens de VN.[16] Ondertussen had de nieuwe president op 8 juni eenzijdig een staakt-het-vuren aangekondigd,[17] maar dat hield geen stand. Op 13 juni werd Marioepol definitief veroverd door de Oekraïense regering.[18] Op 18 juni kwam er een nieuw staakt-het-vuren tot stand, maar na mislukte onderhandelingen besloot Porosjenko het bestand niet te verlengen.[19] Nadat een definitieve oplossing uit het zicht was geraakt, begon het Oekraïense leger een groot nieuw offensief. Op 5 juli eindigden de gevechten in Slovjansk en Kramatorsk waarna de rebellen zich terugtrokken naar Donetsk.[20] Het leger rukte verder op en voerde ook bombardementen uit op de rebellenkampen van Donetsk.
Op 17 juli 2014 stortte een Boeing van Malaysia Airlines met vluchtnummer MH17 neer nabij het dorp Hrabove in de oblast Donetsk. Aan boord waren vijftien bemanningsleden en 283 passagiers, waarvan 193 met de Nederlandse nationaliteit. Er waren geen overlevenden. Al snel werd er geconcludeerd uit dat het vliegtuig werd neergehaald. Volgens westerse analisten kwam de schade aan delen van het vliegtuig overeen met de inslag van schrapnel uit een luchtdoelraket.[21] In het Westen werd de hoofdverantwoordelijkheid gelegd bij de rebellen en Rusland, terwijl vanuit Russische zijde werd gesuggereerd dat het Oekraïense leger schuldig was aan het per ongeluk neerhalen van het vliegtuig. Ook ontstond er veel commotie rond een Russisch konvooi dat humanitaire hulp kwam bieden. Volgens Moskou bood Rusland geen militaire hulp, maar er waren meer en meer geruchten dat de Russen de opstandelingen actief steunden.[22]
.jpg){kind=link}
Op 25 augustus kwam er een tegenoffensief van de separatisten die probeerden hun bevoorradingslijnen in handen te houden.[23] Het Oekraïense leger werd op verschillende plaatsen teruggedreven. De nieuwe opmars van de separatisten en het machtsevenwicht dat vervolgens ontstond zorgde ervoor dat de verschillende partijen nu wel bereid waren tot een staakt-het-vuren. Op 1 september[24] hadden de separatisten reeds overleg mogelijk gemaakt door te stellen dat ze geen onafhankelijkheid wensten, maar een apart statuut binnen Oekraïne. Op 5 september[25] werd er met het Akkoord van Minsk een staakt-het-vuren afgekondigd door de verschillende partijen. Het staakt-het-vuren werd in eerste instantie vrij goed nageleefd, hoewel er hier en daar schendingen plaatsvonden waarbij verschillende doden vielen.
In januari 2015 leek het er even op dat de strijdende partijen door goede gesprekken nader tot elkaar zouden komen. Echter, al snel waren er opnieuw talrijke incidenten en gevechten tussen het Oekraïense leger en de separatisten, waardoor het staakt-het-vuren in de loop van januari nog maar amper nageleefd werd en beide kanten elkaar bedreigden met nieuwe offensieven.[26] Naar aanleiding van de toenemende spanningen en conflicten riep de internationale gemeenschap op tot een nieuw staakt-het-vuren (Minsk II) dat het vorige moest hernieuwen. Op 7 februari 2015 werd het verdrag getekend door de verschillende partijen. In de daaropvolgende maanden bleven zich gewelddadige incidenten voordoen, maar deze waren sporadisch.
In juni 2015 laaiden de felle gevechten kortstondig weer op, met name bij de plaatsen Marjinka en Sjirokyne, waar in korte tijd ruim twintig doden vielen.[27] Op 17 augustus vielen er in 24 uur tijd acht burgerdoden en verloren ook twee soldaten het leven.[28]
In augustus 2015 deden de Duitse bondskanselier Merkel, de Franse president Hollande en Porosjenko een oproep tot een nieuw staakt-het-vuren.[29]
Begin november nam het aantal incidenten echter toch weer toe. Op 14 november werd bekend dat er de afgelopen 24 uur vijf Oekraïense soldaten waren gesneuveld bij nieuwe gevechten[30]
Op 29 april 2016 meldde een hoge VN-functionaris aan de VN-Veiligheidsraad dat er sinds het begin van het conflict in totaal meer dan 9.000 doden waren gevallen. Het geweld in Oost-Oekraïne zou inmiddels weer op het niveau zitten van augustus 2014.[31]
Juli 2016 was volgens een Oekraïense woordvoerder de bloedigste maand sinds de afkondiging van de wapenstilstand anderhalf jaar eerder. Er werd dagelijks over en weer geschoten en aan de zijde van het Oekraïense leger zouden in de periode van 27 juni tot 25 juli 41 doden zijn gevallen. Ook aan de zijde van de separatisten vielen in deze periode meerdere doden.[32]
Op 1 september 2016 werd er weer een nieuw bestand van kracht.[33] De eerste dagen hierna vielen er geen doden, op 9 september meldde woordvoerder Lysenko de dood van een Oekraïense soldaat.[34]
Op 3 februari 2017 kwamen zes soldaten van het Oekraïense regeringsleger om na een nieuw gevecht met de rebellen, die op hun beurt twee burgers verloren. Volgens de Verenigde Naties was het dodental inmiddels opgelopen tot 10.000. [35]
Op 18 februari bereikten de ministers van Buitenlandse Zaken van Rusland, Oekraïne, Duitsland en Frankrijk in München een nieuw akkoord over een wapenstilstand, die twee dagen later moest ingaan.[36]
Strijdende partijen
Separatisten
Het grootste deel van het pro-Russische verzet wordt gevormd door Russisch leger en de volksmilities van Donbass. De milities bestaan uit de milities van Donbass en Loegansk die samen de Verenigde Strijdrachten van Novorossiya vormen, het Russisch-Orthodoxe Leger, het Leger van het Zuidoosten en het Vostok-bataljon. De milities van Donbass en Loegansk hebben een leger van 20.000 man,[37] terwijl de andere milities vrij klein zijn. Daarnaast wordt er door onder andere Oekraïne en de NAVO beweerd dat er diverse Russische troepen zijn die de separatisten ondersteunen. Rusland beweert zelf echter dat er geen troepen aanwezig zijn en dat het enkel om vrijwilligers gaat. Dit is echter niet waar volgens de Oekraїense website Informnapalm.
Oekraïense zijde
Het officiële leger maakt het grootste deel van de troepenmacht uit met ongeveer 280.000 man.[38]. Daarnaast zijn er ook paramilitairen aanwezig met lokale vrijwilligers, maar ook buitenlandse vrijwilligers. Hun aantal is moeilijker in te schatten. Het Westen is geen militaire partij in het conflict, maar er werden wel wapenleveringen overwogen door de Amerikanen.[39] Veel Europese landen, waaronder Duitsland, waren hier echter op tegen, omdat ze van mening waren dat het conflict niet militair, maar diplomatiek moest worden opgelost.
Internationale reacties
- De NAVO verwees bij het conflict vooral naar de rol van Rusland en had kritiek op de mogelijke aanwezigheid van wapens en troepen die voor een humanitaire ramp zorgden.[40]
- De Europese Unie zag in Oekraïne een belangrijke nieuwe handelspartner en steunde het land dan ook economisch en humanitair. Er werden verschillende sancties ingesteld tegen Rusland.[41]
- Rusland zag zichzelf als waarnemer van het conflict en ontkende betrokkenheid bij het ontsporen hiervan. Rusland beschuldigde op zijn beurt juist de EU en de VS van escalatie.[42] Het land vond wel dat het het recht had om de Russische minderheden in het buitenland te beschermen.[43]
- De Verenigde Staten zagen vooral Rusland als opruier van de gebeurtenissen en eisten dat Rusland zich buiten het conflict zou houden.[44]
Gevolgen
.jpg){kind=link}
- Op humanitair vlak was de oorlog een ramp voor de inwoners van Donbass. Ongeveer 1,2 miljoen mensen verloren hun huis en velen waren op de vlucht.[45]
- Volgens een schatting van de VN in maart 2015 waren er toen al zeker 6.000 doden gevallen in het conflict.[46]
- Op internationaal vlak raakten Rusland en de EU in elkaars vaarwater en volgden verschillende boycots en embargo's aan beide zijden.[47] Ook de spanningen tussen de VS en Rusland liepen hoger op en leidden tot een dieptepunt in hun onderlinge relaties.[48]
Zie ook
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met War in Donbass op Wikimedia Commons.